Madde Detay
Abdülkadir Budak
(d. 23 Nisan 1952 / ö. -)
Şair, denemeci, yayıncı.
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Sivas'ın Hafik ilçesinde doğmuş, babasının sağlık durumu nedeniyle ailesi Ankara'ya yerleşmiştir. Eğitim hayatına Ankara'da başlayan şair, Sincan Lisesi'nden mezun olduktan sonra memur olarak çalışma hayatına atılmış, Kayseri ve Malatya'da uzun yıllar görev yapmıştır. 1994'te emekli olan şair Ankara'da yaşamını sürdürmektedir. Şair Emel Güz ve şair Orhan Göksel'in babasıdır.
İlk şiirleri 1970'de Defne Dergisi'nde yayınlanan şair, Kayseri'de görev yaptığı yıllarda Ozanca ve Hakimiyet Sanat adlı dergilerin çıkarılmasında rol oynamıştır. Şiir Odası adlı dergiyi 2000'de Ankara'da 12 sayı çıkaran yazar 2007'de yayınlamaya başladığı Sincan İstasyonu adlı dergiyi halen çıkarmaya devam etmektedir. Şairin Ankara'daki yaşamı şair dostları ve aile çevresi ile örülü güvenli bölge izlenimi vermektedir. Budak, şiiir sohpetlerine ya da okuma etkinliklerine samimiyetiyle katılmayı önceleyen, yaşamını da adeta şiir ve edebiyat merkezinde şekillendiren bir anlayışla yaşamını sürdürmektedir. Yayıncılığı da onun edebiyat çevresiyle olan sıkı ilişkilerinin devamlılığını sağlamaktadır.
1995 Ceyhun Atuf Kansu ve Orhan Murat Arıburnu Şiir Ödüllerini, 1998 Halil Kocagöz Şiir Ödülü'nü, 2008 Yunus Nadi Şiir Ödülü'nü ve 2013 Ahmet Necdet Şiir Ödülü'nü kazanan Budak, çocuk yazını alanında kıymetli eserler ortaya koymuş; Bir Gül Çocuk adlı kitabıyla 1982 Türk Dil Kurumu Çocuk Yazını Ödülü'ne, Kuşların Alfabesi adlı dosyasıyla da 1988 Sıtkı Dost Çocuk Edebiyatı Ödülü'ne layık görülmüştür.
“Kırık Dallar” adlı ilk şiiri Mayıs 1970 tarihli Defne dergisinde yayımlanan Budak; şiir ve yazılarını Varlık, Yazko Edebiyat, Türk Dili, Yusufçuk, Adam Sanat, Yeni Biçem, Defter, Yasakmeyve, Sincan İstasyonu başta olmak üzere çeşitli dergilerde yayımlamıştır.
Budak, her ne kadar toplumcu gerçekçi şiir anlayışı çizgisinde şiirini kaleme almış olsa da kaba politik duruşun tuzağına düşmeyerek incelikli bir şiir anlayışıyla eserlerini kaleme almıştır. Doğan Hızlan şairi bu yönüyle değerlendirerek şunları söylemektedir: "1970'lerin sonunda sloganlaşmaya giden bir siyasi şiir akımının dışında , küçük Anadolu kentlerinden gelen usul sesli bir şiirdi bu. Öyle, dağlar, yangınlar, acılar, kocaman yürek,umut vb. moda sözcükler yoktu onda." (Hızlan, 2007). Bununla birlikte Budak, çağından uzak bir şair de değildir. Yaşadığı zamanın sıkıntılarını, modernleşen bireyin içine düştüğü çıkmazı ve ülke gerçeklerini dizelerine taşır. Onun şiirinde ideal olana özlemin sesi duyulur. Bununla birlikte şair bir yazısında aydın sorumluluğu hakkında şunları söylemektedir: "İyi bir şairin aydın sorumluluğundan ve yükümlülüğünden söz etmeliyim burada. Ben, kendi payıma, yeterince yürekli olamadım bu anlamda. Bunun acısını hep çektim utancını yaşadım kendi içimde." (Budak 1998: 103). Şair, bu duyguyu şiirine yansıtma biçimini de şu dizlerinde örneklendirir:
"Konuşma ustasıyız kısık seslerimizle
Habire kül üretiriz ateşlerden habersiz" (Budak 1998: 103)
Bazı kelimelerin Abdülkadir Budak'ın eserlerinde önemli bir yer edinmesinin nedenini Orhan Koçak, Budak'ın kendisinden önceki usta şairlerle bir hesaplaşması olduğu fikrine dayandırmaktadır (Koçak 2012). Bu da Budak'ın şiir anlayışının bir şiir geleneğinin değişip dönüşerek sürdürülmesi anlamını taşımaktadır. Ataol Behramoğlu, "Abdülkadir Budak'ın genellikle kısa dizeli şiirlerinde Necatigil okulunda kazanılmış bir işçiliğin izleri görülüyordu. A. Budak son yıllarda yayınladığı ürünlerde ulaştığı lirik yoğunluk, düşünsel dünyasındaki özgünlükler, mecaz ve imge zenginlikleriyle günümüz şiirinin önde gelen şairleri arasında yer aldı." (Behramoğlu 2001: 683) demektedir.
Abdulkadir Budak, şiirleriyle olduğu kadar şiir hakkında yazdıklarıyla da dikkat çekmektedir. Sanatçının denemelerinin yer aldığı kitaplar incelendiğinde şiirin anlamı, doğası ve kişisel beklentileriyle ilişkili bir poetik arayışı olduğu görülebilir. Üslûbuysa yine şiire yaklaşan samimi bir üslûp izlenimi verir. Bugün Abdülkadir Budak'ın şiiri hem söylemindeki kendine özgülük hem de incelikli üslup bakımından dönemine iz bırakmıştır.
Kaynakça
Behramoğlu, Ataol. (2001). Modern Türk Şiirinin İki yüzyılı 1950'lerden 2000'lere Büyük Türk Şiiri Antolojisi 2. İstanbul: Sosyal Yayınları. 683.
Budak, Abdülkadir. (1998). Ayna Sandım Şiiri. Ankara: İlkyaz Kitaplığı.
Hızlan, Doğan. (2007). "Gülün Geçmişini Sorgulamak". Milliyet Kitap. 11.
Koçak, Orhan. (2012). "Abdülkadir Budak'ın Ustalarla Hesaplaşması." Kopuk Zincir. İstanbul: Metis Yayınları. 102.
Yıldırım, Ümit. (2016). "Abdülkadir Budak'ın Çatışmalarla Büyüyen Şiiri". Gösteri. 320.
Yıldırım, Ünit (2018). "Bır “İnsan” Olan Şair, Zalimin, Kıyıcının Karşısında; Mazlumun, Kıyılanın Yanında Olmalıdır.". Yüzyüze Konuşmalar Yaşayan Edebiyat I. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. http://www.yuzyuzekonusmalar.org/kitap1_web.pdf (Erişim Tarihi: 23/02/2019).
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ REFİKA ALTIKULAÇ DEMİRDAĞYayın Tarihi: 07.03.2019Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Yayın Tarihi: 07.03.2019Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Geçti İlkyaz Denemesi | Hakimiyet Basımevi / Kayseri | 1978 | Şiir |
Şimdi Yaz | Hakimiyet Sanat Yayınları / Kayseri | 1980 | Şiir |
Gömleğim Leylâ Desenli | Aday Kitaplar, Hakimiyet Basımevi / Kayseri | 1981 | Şiir |
Bir Gül Çocuk | Can Yayınları / İstanbul | 1982 | Şiir |
Sevdanın Son Kerem'i | Aday Kitaplar, Hakimiyet Matbaası / Kayseri | 1985 | Şiir |
İmzası Gül | Armoni Yayıncılık / İstanbul | 1993 | Şiir |
Yanlış Anka Destanı | Era Yayıncılık / İstanbul | 1994 | Şiir |
Ayna Sandım Şiiri | İlkyaz Kitaplığı / Ankara | 1998 | Deneme |
Aşk Beni Geçer | İnsan Yayınları / İstanbul | 1999 | Şiir |
Endişeli Fesleğen | Öteki Yayınevi / İstanbul | 1999 | Şiir |
Ahşap Anahtar | Eko Basımevi / İstanbul | 2000 | Şiir |
Ev Zamanı | Can Yayınları / İstanbul | 2002 | Şiir |
Sana Bakmak | Can Yayınları / İstanbul | 2004 | Şiir |
İşaretler | Toroslu Kitaplığı / İstanbul | 2006 | Şiir |
Kuşların Alfabesi | Kök Yayıncılık / Ankara | 2007 | Şiir |
Dalgın Rüzgâr | Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık / İstanbul | 2007 | Şiir |
Ya Şiir Olmasaydı | Yapı Kredi Yayınları / İstanbul | 2010 | Deneme |
Uykusu Gelen Çiçek | TUDEM / İzmir | 2010 | Şiir |
Şiirin Rayları | Yazılı Kağıt Yayınları / Ankara | 2012 | Deneme |
Okyanus Görmüş Gemi | Yazılı Kağıt Yayınları / İstanbul | 2013 | Şiir |
Kapalı Bir Açılım | Yazılı Kağıt Yayınları / Ankara | 2015 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | FARUK/OZAN FARUK, Faik Korkmaz | d. 1931 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | ALİ, Ali Yılmaz | d. 1920 - ö. 1995 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ESME ŞAHİN | d. 1914 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | ŞAH BANU, Banu Çakmak | d. 1952 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Turan Koç | d. 3 Mayıs 1952 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ASLI, Gülseren Alkan | d. 1952 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Mehmet Gönenç | d. 1973 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
8 | İbrahim Sadri | d. 01 Ocak 1963 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
9 | Ahmet Rasim | d. 1865 - ö. 21 Eylül 1932 | Meslek | Görüntüle |
10 | Alaaddin Soykan | d. 10 Mart 1943 - ö. 21 Kasım 2020 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | Necati Cerrah | d. 19 Haziran 1954 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Nilgün Bıyıklı | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | NAKŞÎ, Abdülkâdir | d. ? - ö. 1878-79 veya sonrası | Madde Adı | Görüntüle |
14 | KADRÎ, Kudsî-zâde Abdülkâdir Kadrî Efendi | d. ? - ö. 1891 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | GEYLANİ/GÜLER/HÜR OZAN, Abdülkadir Güler | d. 01.01.1946 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |