Abdülkadir Budak

(d. 23 Nisan 1952 / ö. -)
Şair, denemeci, yayıncı.
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Sivas'ın Hafik ilçesinde doğmuş, babasının sağlık durumu nedeniyle ailesi Ankara'ya yerleşmiştir. Eğitim hayatına Ankara'da başlayan şair, Sincan Lisesi'nden mezun olduktan sonra memur olarak çalışma hayatına atılmış, Kayseri ve Malatya'da uzun yıllar görev yapmıştır. 1994'te emekli olan şair Ankara'da yaşamını sürdürmektedir. Şair Emel Güz ve şair Orhan Göksel'in babasıdır.

İlk şiirleri 1970'de Defne Dergisi'nde yayınlanan şair, Kayseri'de görev yaptığı yıllarda Ozanca ve Hakimiyet Sanat adlı dergilerin çıkarılmasında rol oynamıştır. Şiir Odası adlı dergiyi 2000'de Ankara'da 12 sayı çıkaran yazar 2007'de yayınlamaya başladığı Sincan İstasyonu adlı dergiyi halen çıkarmaya devam etmektedir. Şairin Ankara'daki yaşamı şair dostları ve aile çevresi ile örülü güvenli bölge izlenimi vermektedir. Budak, şiiir sohpetlerine ya da okuma etkinliklerine samimiyetiyle katılmayı önceleyen, yaşamını da adeta şiir ve edebiyat merkezinde şekillendiren bir anlayışla yaşamını sürdürmektedir. Yayıncılığı da onun edebiyat çevresiyle olan sıkı ilişkilerinin devamlılığını sağlamaktadır.

1995 Ceyhun Atuf Kansu ve Orhan Murat Arıburnu Şiir Ödüllerini, 1998 Halil Kocagöz Şiir Ödülü'nü, 2008 Yunus Nadi Şiir Ödülü'nü ve 2013 Ahmet Necdet Şiir Ödülü'nü kazanan Budak, çocuk yazını alanında kıymetli eserler ortaya koymuş; Bir Gül Çocuk adlı kitabıyla 1982 Türk Dil Kurumu Çocuk Yazını Ödülü'ne, Kuşların Alfabesi adlı dosyasıyla da 1988 Sıtkı Dost Çocuk Edebiyatı Ödülü'ne layık görülmüştür.

“Kırık Dal­lar” adlı ilk şiiri Mayıs 1970 tarihli Defne dergisinde yayımlanan Budak; şiir ve yazılarını Varlık, Yazko Edebiyat, Türk Dili, Yusufçuk, Adam Sanat, Yeni Biçem, Defter, Yasakmeyve, Sincan İstasyonu başta olmak üzere çeşitli dergilerde yayım­lamıştır.

Budak, her ne kadar toplumcu gerçekçi şiir anlayışı çizgisinde şiirini kaleme almış olsa da kaba politik duruşun tuzağına düşmeyerek incelikli bir şiir anlayışıyla eserlerini kaleme almıştır. Doğan Hızlan şairi bu yönüyle değerlendirerek şunları söylemektedir: "1970'lerin sonunda sloganlaşmaya giden bir siyasi şiir akımının dışında , küçük Anadolu kentlerinden gelen usul sesli bir şiirdi bu. Öyle, dağlar, yangınlar, acılar, kocaman yürek,umut vb. moda sözcükler yoktu onda." (Hızlan, 2007). Bununla birlikte Budak, çağından uzak bir şair de değildir. Yaşadığı zamanın sıkıntılarını, modernleşen bireyin içine düştüğü çıkmazı ve ülke gerçeklerini dizelerine taşır. Onun şiirinde ideal olana özlemin sesi duyulur. Bununla birlikte şair bir yazısında aydın sorumluluğu hakkında şunları söylemektedir: "İyi bir şairin aydın sorumluluğundan ve yükümlülüğünden söz etmeliyim burada. Ben, kendi payıma, yeterince yürekli olamadım bu anlamda. Bunun acısını hep çektim utancını yaşadım kendi içimde." (Budak 1998: 103). Şair, bu duyguyu şiirine yansıtma biçimini de şu dizlerinde örneklendirir:

"Konuşma ustasıyız kısık seslerimizle

Habire kül üretiriz ateşlerden habersiz" (Budak 1998: 103)

Bazı kelimelerin Abdülkadir Budak'ın eserlerinde önemli bir yer edinmesinin nedenini Orhan Koçak, Budak'ın kendisinden önceki usta şairlerle bir hesaplaşması olduğu fikrine dayandırmaktadır (Koçak 2012). Bu da Budak'ın şiir anlayışının bir şiir geleneğinin değişip dönüşerek sürdürülmesi anlamını taşımaktadır. Ataol Behramoğlu, "Abdülkadir Budak'ın genellikle kısa dizeli şiirlerinde Necatigil okulunda kazanılmış bir işçiliğin izleri görülüyordu. A. Budak son yıllarda yayınladığı ürünlerde ulaştığı lirik yoğunluk, düşünsel dünyasındaki özgünlükler, mecaz ve imge zenginlikleriyle günümüz şiirinin önde gelen şairleri arasında yer aldı." (Behramoğlu 2001: 683) demektedir.

Abdulkadir Budak, şiirleriyle olduğu kadar şiir hakkında yazdıklarıyla da dikkat çekmektedir. Sanatçının denemelerinin yer aldığı kitaplar incelendiğinde şiirin anlamı, doğası ve kişisel beklentileriyle ilişkili bir poetik arayışı olduğu görülebilir. Üslûbuysa yine şiire yaklaşan samimi bir üslûp izlenimi verir. Bugün Abdülkadir Budak'ın şiiri hem söylemindeki kendine özgülük hem de incelikli üslup bakımından dönemine iz bırakmıştır.

Kaynakça

Behramoğlu, Ataol. (2001). Modern Türk Şiirinin İki yüzyılı 1950'lerden 2000'lere Büyük Türk Şiiri Antolojisi 2. İstanbul: Sosyal Yayınları. 683.

Budak, Abdülkadir. (1998). Ayna Sandım Şiiri. Ankara: İlkyaz Kitaplığı.

Hızlan, Doğan. (2007). "Gülün Geçmişini Sorgulamak". Milliyet Kitap. 11.

Koçak, Orhan. (2012). "Abdülkadir Budak'ın Ustalarla Hesaplaşması." Kopuk Zincir. İstanbul: Metis Yayınları. 102.

Yıldırım, Ümit. (2016). "Abdülkadir Budak'ın Çatışmalarla Büyüyen Şiiri". Gösteri. 320.

Yıldırım, Ünit (2018). "Bır “İnsan” Olan Şair, Zalimin, Kıyıcının Karşısında; Mazlumun, Kıyılanın Yanında Olmalıdır.". Yüzyüze Konuşmalar Yaşayan Edebiyat I. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. http://www.yuzyuzekonusmalar.org/kitap1_web.pdf (Erişim Tarihi: 23/02/2019).

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ REFİKA ALTIKULAÇ DEMİRDAĞ
Yayın Tarihi: 07.03.2019
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Geçti İlkyaz DenemesiHakimiyet Basımevi / Kayseri1978Şiir
Şimdi YazHakimiyet Sanat Yayınları / Kayseri1980Şiir
Gömleğim Leylâ DesenliAday Kitaplar, Hakimiyet Basımevi / Kayseri1981Şiir
Bir Gül ÇocukCan Yayınları / İstanbul1982Şiir
Sevdanın Son Kerem'iAday Kitaplar, Hakimiyet Matbaası / Kayseri1985Şiir
İmzası GülArmoni Yayıncılık / İstanbul1993Şiir
Yanlış Anka DestanıEra Yayıncılık / İstanbul1994Şiir
Ayna Sandım Şiiriİlkyaz Kitaplığı / Ankara1998Deneme
Aşk Beni Geçerİnsan Yayınları / İstanbul1999Şiir
Endişeli FesleğenÖteki Yayınevi / İstanbul1999Şiir
Ahşap AnahtarEko Basımevi / İstanbul2000Şiir
Ev ZamanıCan Yayınları / İstanbul2002Şiir
Sana BakmakCan Yayınları / İstanbul2004Şiir
İşaretlerToroslu Kitaplığı / İstanbul2006Şiir
Kuşların AlfabesiKök Yayıncılık / Ankara2007Şiir
Dalgın RüzgârYapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık / İstanbul2007Şiir
Ya Şiir OlmasaydıYapı Kredi Yayınları / İstanbul2010Deneme
Uykusu Gelen ÇiçekTUDEM / İzmir2010Şiir
Şiirin RaylarıYazılı Kağıt Yayınları / Ankara2012Deneme
Okyanus Görmüş GemiYazılı Kağıt Yayınları / İstanbul2013Şiir
Kapalı Bir AçılımYazılı Kağıt Yayınları / Ankara2015Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1FARUK/OZAN FARUK, Faik Korkmazd. 1931 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2ALİ, Ali Yılmazd. 1920 - ö. 1995Doğum YeriGörüntüle
3ESME ŞAHİNd. 1914 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4ŞAH BANU, Banu Çakmakd. 1952 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Turan Koçd. 3 Mayıs 1952 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6ASLI, Gülseren Alkand. 1952 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Mehmet Gönençd. 1973 - ö. ?MeslekGörüntüle
8İbrahim Sadrid. 01 Ocak 1963 - ö. ?MeslekGörüntüle
9Ahmet Rasimd. 1865 - ö. 21 Eylül 1932MeslekGörüntüle
10Alaaddin Soykand. 10 Mart 1943 - ö. 21 Kasım 2020Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Necati Cerrahd. 19 Haziran 1954 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Nilgün Bıyıklıd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13NAKŞÎ, Abdülkâdird. ? - ö. 1878-79 veya sonrasıMadde AdıGörüntüle
14KADRÎ, Kudsî-zâde Abdülkâdir Kadrî Efendid. ? - ö. 1891Madde AdıGörüntüle
15GEYLANİ/GÜLER/HÜR OZAN, Abdülkadir Gülerd. 01.01.1946 - ö. ?Madde AdıGörüntüle