Meşhur Yusuf (Jusıp) Köpeyoğlu

Meşhur
(d. 1858 / ö. 1931)
Yazar, Şair
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Yusuf Köpeyoğlu ( 1858-1931) büyük yazar, gazeteci, etnograf, aydın ve halk edebiyatı örneklerini derleyen kişi. Kazakistan, Povlodar şehrinin Bayanavıl vilayetinde doğdu. 1870 yılında Hameredtin Haziretinin medresesinde eğitim aldı. Hocası, din dersleri yanında Arapça, Farsça ve Çağatay dillerindeki kitapları okumasına teşvik etti. 7-9 yaşlarında ise Kazak halkının meşhur halk hikayelerinden "Er Targın", "Kozı Körpeş - Bayan Suluw" ve Doğu Edebiyatının şiirlerini ezbere biliyordu. Bu nedenle de "Meşhur" lakabına sahip oldu. 15 yaşlarında medresenin önde gelen öğrencilerinden biriydi. Meşhur Yusuf 1875 yılında üniversitede okutman olarak çalıştı. O dönemin gazetelerine sık - sık şiir ve makalelerini gönderiyordu. 1887-1890 yıllar arası Semerkant, Buhara, Taşkent, Türkistan gibi şehirleri gezerek Doğunun Klasik edebiyatıyla yakından tanıştı. O yıllarda Türkolog alim V.Radlof ile tanışıp, halk edebiyatının örneklerini araştırıp, derleyip, toplamaya başladı. Meşhur Yusuf daha hayattayken 1930 yılında kendine 2 odalı mezar yaptırdı. 1931 yılında vefat etti ve kendisini buna çoktan hazırlamıştı. 1952 yıllarında bazı siyasi olaylardan sonra mezarını yıkıp, yok ettiler.

Meşhur Yusuf - Abay gibi ulu aydının yolunu izleyen ve onun aydınlatma fikriyle edebi kişiliğinden örnek alan yazardır. Batı edebiyatıyla yakından ilgilenip Kazak edebiyatına birçok yenilikler getirdi. Meşhur Yusuf 1887 yıllarında o dönemin gazetelerine Hikayeler, efsaneler, dini şiirler yayınlamaya başladı. Bununla birlikte "Gülşat - Şerizat", "İbraname", "Şeytanın ticareti" gibi Doğu Destalarının birkaç örneğini ve tarihi destanları toplayıp yazdı. "Köroğlu", "Er Gökçe", "Sayın batur", "Buhar Cırı", "Şortanbay", "Orınbay", "Saqav", gibi edebi destanları yazıya geçirdi.

Aydının 1907 yılında Kazan şehrinde 3 kitabı birden gün yüzü gördü, Kazak halkını eğitime-bilime davet etme, okul açma, yer kaderi gibi meselelerini anlatmakta olan, "Hal - durum, "Yaşarken çok şey yaptığımızdan gördüklerimiz", "Sarıarkan'ın sahibi kim?" gibi eserleri de mevcuttur. 1990 yılında seçili 2 cilt, 1993'te ise "Kazak Seçeresi", gibi kitapları basıldı. Meşhur Yusuf halk (milli) tarihi ve etnografyasına, felsefe ve folkloruna, Kazakistan'ın siyasi - hukuki medeniyeti ile Kazak edebiyatı ve tarihine bağlı sonsuz örnek ve bilgiler bırakan aydındır. Bu nedenle Kazak halkının medeni mirasının taşıyıcısıdır.

Kaynakça

Kazakistan Milli ansiklopedisi 6. cilt "Tarihi kişiler" kitabı

http://engime.org/meshr-jsip-köpejli-men-oni-shifarmalarin-keinen-tanıtu-sol-ari.html

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ADİLAM TURSYN
Yayın Tarihi: 07.01.2020
Güncelleme Tarihi: 08.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Hal - Durum- / Kazan1907Diğer
Sarıarka'nın Sahibi Kim?- / Kazan1907Diğer
Kazak Seceresi- / -1990Diğer
Kazak Seceresi - 2 cilt- / -1993Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Tölen Abdikulıd. 04 Eylül 1942 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Mahambet Ötemisulıd. 1804 - ö. 1846Doğum YeriGörüntüle
3Ahmedcan Aşirid. 1938 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4NAZMÎ, Ali (Şirvanlı)d. 1858 - ö. 1921Doğum YılıGörüntüle
5SITKI, Hasand. 1858 - ö. 1936Doğum YılıGörüntüle
6DİLDARÎ, Hasand. 1858 - ö. 1917Doğum YılıGörüntüle
7Mehmet Raufd. 12 Ağustos 1875 - ö. 23 Aarılık 1931Ölüm YılıGörüntüle
8Mehmet Niyazid. 30 Kasım 1878 - ö. 28 Kasım 1931Ölüm YılıGörüntüle
9Şakarim Kudayberdiulıd. 1858 - ö. 3 Ekim 1931Ölüm YılıGörüntüle
10Füsun Erbulakd. 25 Haziran 1943 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Mehmet İhsan Tatarid. 25 Temmuz 1980 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Yiğit Benerd. 15 Temmuz 1958 - ö. ?MeslekGörüntüle
13İsmail A. Çavuşevd. 9 Aralık 1940 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Burhan Saitd. 1967 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Anar Rızayevd. 14 Mart 1938 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16EBÛ HAYYȂN, Muhammed b. Yûsuf b. Alî b. Yûsuf b. Hayyân al-Gırnatî / al-Endulusîd. 1256 - ö. 1344Madde AdıGörüntüle
17OZAN YUSUF, Yusuf Yıldırımd. 1975 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18ZİYÂ/YÛSUF, Yûsuf Ziyâ Efendid. ? - ö. 1815Madde AdıGörüntüle