Madde Detay
Meşhur Yusuf (Jusıp) Köpeyoğlu
Meşhur
(d. 1858 / ö. 1931)
Yazar, Şair
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Yusuf Köpeyoğlu ( 1858-1931) büyük yazar, gazeteci, etnograf, aydın ve halk edebiyatı örneklerini derleyen kişi. Kazakistan, Povlodar şehrinin Bayanavıl vilayetinde doğdu. 1870 yılında Hameredtin Haziretinin medresesinde eğitim aldı. Hocası, din dersleri yanında Arapça, Farsça ve Çağatay dillerindeki kitapları okumasına teşvik etti. 7-9 yaşlarında ise Kazak halkının meşhur halk hikayelerinden "Er Targın", "Kozı Körpeş - Bayan Suluw" ve Doğu Edebiyatının şiirlerini ezbere biliyordu. Bu nedenle de "Meşhur" lakabına sahip oldu. 15 yaşlarında medresenin önde gelen öğrencilerinden biriydi. Meşhur Yusuf 1875 yılında üniversitede okutman olarak çalıştı. O dönemin gazetelerine sık - sık şiir ve makalelerini gönderiyordu. 1887-1890 yıllar arası Semerkant, Buhara, Taşkent, Türkistan gibi şehirleri gezerek Doğunun Klasik edebiyatıyla yakından tanıştı. O yıllarda Türkolog alim V.Radlof ile tanışıp, halk edebiyatının örneklerini araştırıp, derleyip, toplamaya başladı. Meşhur Yusuf daha hayattayken 1930 yılında kendine 2 odalı mezar yaptırdı. 1931 yılında vefat etti ve kendisini buna çoktan hazırlamıştı. 1952 yıllarında bazı siyasi olaylardan sonra mezarını yıkıp, yok ettiler.
Meşhur Yusuf - Abay gibi ulu aydının yolunu izleyen ve onun aydınlatma fikriyle edebi kişiliğinden örnek alan yazardır. Batı edebiyatıyla yakından ilgilenip Kazak edebiyatına birçok yenilikler getirdi. Meşhur Yusuf 1887 yıllarında o dönemin gazetelerine Hikayeler, efsaneler, dini şiirler yayınlamaya başladı. Bununla birlikte "Gülşat - Şerizat", "İbraname", "Şeytanın ticareti" gibi Doğu Destalarının birkaç örneğini ve tarihi destanları toplayıp yazdı. "Köroğlu", "Er Gökçe", "Sayın batur", "Buhar Cırı", "Şortanbay", "Orınbay", "Saqav", gibi edebi destanları yazıya geçirdi.
Aydının 1907 yılında Kazan şehrinde 3 kitabı birden gün yüzü gördü, Kazak halkını eğitime-bilime davet etme, okul açma, yer kaderi gibi meselelerini anlatmakta olan, "Hal - durum, "Yaşarken çok şey yaptığımızdan gördüklerimiz", "Sarıarkan'ın sahibi kim?" gibi eserleri de mevcuttur. 1990 yılında seçili 2 cilt, 1993'te ise "Kazak Seçeresi", gibi kitapları basıldı. Meşhur Yusuf halk (milli) tarihi ve etnografyasına, felsefe ve folkloruna, Kazakistan'ın siyasi - hukuki medeniyeti ile Kazak edebiyatı ve tarihine bağlı sonsuz örnek ve bilgiler bırakan aydındır. Bu nedenle Kazak halkının medeni mirasının taşıyıcısıdır.
Kaynakça
Kazakistan Milli ansiklopedisi 6. cilt "Tarihi kişiler" kitabı
http://engime.org/meshr-jsip-köpejli-men-oni-shifarmalarin-keinen-tanıtu-sol-ari.html
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ADİLAM TURSYNYayın Tarihi: 07.01.2020Güncelleme Tarihi: 08.11.2020
Yayın Tarihi: 07.01.2020Güncelleme Tarihi: 08.11.2020
Güncelleme Tarihi: 08.11.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Hal - Durum | - / Kazan | 1907 | Diğer |
Sarıarka'nın Sahibi Kim? | - / Kazan | 1907 | Diğer |
Kazak Seceresi | - / - | 1990 | Diğer |
Kazak Seceresi - 2 cilt | - / - | 1993 | Diğer |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Didar Amantay | d. 05 Şubat 1969 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Tölen Abdikulı | d. 04 Eylül 1942 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Mahambet Ötemisulı | d. 1804 - ö. 1846 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Ziya (Trabzon) | d. 1858 - ö. 28 Ocak 1921 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | ZİHNÎ, Zülfikâr | d. 1858 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ÂSIM, Çeribaşı-zâde Mustafa Âsım Efendi | d. 1858 - ö. 1919 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Şakarim Kudayberdiulı | d. 1858 - ö. 3 Ekim 1931 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | CÛDÎ, Merzifonlu Muallim İbrâhîm Cûdî | d. Kasım 1850 - ö. 19 eylül 1931 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Mehemmed, Ağa Şahtahtlı | d. 1846 - ö. 12 Aralık 1931 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Fatih Kerimi | d. 30 Mart 1870 - ö. 27 Eylül 1937 | Meslek | Görüntüle |
11 | Bülent Parlak | d. 5 Ekim 1979 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | İsmail Bakır | d. 1954 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Kerim Tinçurin | d. 15 Eylül 1887 - ö. 15 Kasım 1938 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Abdullah Tukay | d. 26 Nisan 1886 - ö. 15 Nisan 1913 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Abdulla Kadirî | d. 10 Nisan 1894 - ö. 4 Kasım 1938 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Şeref Bilsel | d. 25 Şubat 1972 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Süreyya Yusuf | d. 1923 - ö. 1977 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | YUSUF ERDOĞAN | d. 1956 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |