Meşhur Yusuf (Jusıp) Köpeyoğlu

Meşhur
(d. 1858 / ö. 1931)
Yazar, Şair
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Yusuf Köpeyoğlu ( 1858-1931) büyük yazar, gazeteci, etnograf, aydın ve halk edebiyatı örneklerini derleyen kişi. Kazakistan, Povlodar şehrinin Bayanavıl vilayetinde doğdu. 1870 yılında Hameredtin Haziretinin medresesinde eğitim aldı. Hocası, din dersleri yanında Arapça, Farsça ve Çağatay dillerindeki kitapları okumasına teşvik etti. 7-9 yaşlarında ise Kazak halkının meşhur halk hikayelerinden "Er Targın", "Kozı Körpeş - Bayan Suluw" ve Doğu Edebiyatının şiirlerini ezbere biliyordu. Bu nedenle de "Meşhur" lakabına sahip oldu. 15 yaşlarında medresenin önde gelen öğrencilerinden biriydi. Meşhur Yusuf 1875 yılında üniversitede okutman olarak çalıştı. O dönemin gazetelerine sık - sık şiir ve makalelerini gönderiyordu. 1887-1890 yıllar arası Semerkant, Buhara, Taşkent, Türkistan gibi şehirleri gezerek Doğunun Klasik edebiyatıyla yakından tanıştı. O yıllarda Türkolog alim V.Radlof ile tanışıp, halk edebiyatının örneklerini araştırıp, derleyip, toplamaya başladı. Meşhur Yusuf daha hayattayken 1930 yılında kendine 2 odalı mezar yaptırdı. 1931 yılında vefat etti ve kendisini buna çoktan hazırlamıştı. 1952 yıllarında bazı siyasi olaylardan sonra mezarını yıkıp, yok ettiler.

Meşhur Yusuf - Abay gibi ulu aydının yolunu izleyen ve onun aydınlatma fikriyle edebi kişiliğinden örnek alan yazardır. Batı edebiyatıyla yakından ilgilenip Kazak edebiyatına birçok yenilikler getirdi. Meşhur Yusuf 1887 yıllarında o dönemin gazetelerine Hikayeler, efsaneler, dini şiirler yayınlamaya başladı. Bununla birlikte "Gülşat - Şerizat", "İbraname", "Şeytanın ticareti" gibi Doğu Destalarının birkaç örneğini ve tarihi destanları toplayıp yazdı. "Köroğlu", "Er Gökçe", "Sayın batur", "Buhar Cırı", "Şortanbay", "Orınbay", "Saqav", gibi edebi destanları yazıya geçirdi.

Aydının 1907 yılında Kazan şehrinde 3 kitabı birden gün yüzü gördü, Kazak halkını eğitime-bilime davet etme, okul açma, yer kaderi gibi meselelerini anlatmakta olan, "Hal - durum, "Yaşarken çok şey yaptığımızdan gördüklerimiz", "Sarıarkan'ın sahibi kim?" gibi eserleri de mevcuttur. 1990 yılında seçili 2 cilt, 1993'te ise "Kazak Seçeresi", gibi kitapları basıldı. Meşhur Yusuf halk (milli) tarihi ve etnografyasına, felsefe ve folkloruna, Kazakistan'ın siyasi - hukuki medeniyeti ile Kazak edebiyatı ve tarihine bağlı sonsuz örnek ve bilgiler bırakan aydındır. Bu nedenle Kazak halkının medeni mirasının taşıyıcısıdır.

Kaynakça

Kazakistan Milli ansiklopedisi 6. cilt "Tarihi kişiler" kitabı

http://engime.org/meshr-jsip-köpejli-men-oni-shifarmalarin-keinen-tanıtu-sol-ari.html

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ADİLAM TURSYN
Yayın Tarihi: 07.01.2020
Güncelleme Tarihi: 08.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Hal - Durum- / Kazan1907Diğer
Sarıarka'nın Sahibi Kim?- / Kazan1907Diğer
Kazak Seceresi- / -1990Diğer
Kazak Seceresi - 2 cilt- / -1993Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Didar Amantayd. 05 Şubat 1969 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Tölen Abdikulıd. 04 Eylül 1942 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Mahambet Ötemisulıd. 1804 - ö. 1846Doğum YeriGörüntüle
4Ziya (Trabzon)d. 1858 - ö. 28 Ocak 1921Doğum YılıGörüntüle
5ZİHNÎ, Zülfikârd. 1858 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6ÂSIM, Çeribaşı-zâde Mustafa Âsım Efendid. 1858 - ö. 1919Doğum YılıGörüntüle
7Şakarim Kudayberdiulıd. 1858 - ö. 3 Ekim 1931Ölüm YılıGörüntüle
8CÛDÎ, Merzifonlu Muallim İbrâhîm Cûdîd. Kasım 1850 - ö. 19 eylül 1931Ölüm YılıGörüntüle
9Mehemmed, Ağa Şahtahtlıd. 1846 - ö. 12 Aralık 1931Ölüm YılıGörüntüle
10Fatih Kerimid. 30 Mart 1870 - ö. 27 Eylül 1937MeslekGörüntüle
11Bülent Parlakd. 5 Ekim 1979 - ö. ?MeslekGörüntüle
12İsmail Bakırd. 1954 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Kerim Tinçurind. 15 Eylül 1887 - ö. 15 Kasım 1938Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Abdullah Tukayd. 26 Nisan 1886 - ö. 15 Nisan 1913Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Abdulla Kadirîd. 10 Nisan 1894 - ö. 4 Kasım 1938Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Şeref Bilseld. 25 Şubat 1972 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Süreyya Yusufd. 1923 - ö. 1977Madde AdıGörüntüle
18YUSUF ERDOĞANd. 1956 - ö. ?Madde AdıGörüntüle