Fuat Hulusi Demirelli

(d. 1877 / ö. 23 Kasım 1955)
Şair, yargıç, avukat, milletvekili
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbul'da doğdu. Maarif Müfettişlerinden Samakovlu Ahmet Hulusi Efendi'nin oğludur. Babasının öğretmen olarak görev yaptığı Şamtrablus'ta ve Beyrut'ta (Lübnan) ilk ve orta öğrenimini bitirdikten sonra İstanbul Hukuk Mektebi'ne girdi ve 1901'de bu okuldan mezun oldu. 1903'te Gelibolu Müddeiumumi Muavinliği'ne tayin edildi. 1906'da Manastır Mahkeme-i Fevkalade âzalığı'na terfi ederek İkinci Meşrutiyet'in ilanına kadar orada kaldı. 1908'de Şamtrablus ve 1913'te Antalya'dan milletvekili seçilerek Meclis-i Mebusan'da yer aldı. 1918-1924 yılları arasında avukatlık yapti. 1924'te İzmir Asliye Mahkemesi Birinci Hukuk Reisi, 1925'te İstanbul Cinayet Müddeiumumisi, 1926'da Temyiz Mahkemesi âzası, 1929'da temyiz ikinci hukuk dairesi reisi, 1932'de temyiz icra ve iflas dairesi reisi ve 1938'de temyiz mahkemesi birinci hukuk dairesi reisi oldu.

Fuat Hulusi, Türk Medeni Kanunu'nun ve Borçlar Kanunu'nun hazırlanması için oluşturulan komisyonlarda görev aldı.1946-50 yılları arasında Demokrat Parti İstanbul Milletvekili olarak Meclis'te görev yaptı. Şiirleri, 2018 yılında Cafer Şen tarafından hazırlanarak 2 cilt hâlinde yayımlandı.

Çeşitli dergilerde yayımladığı şiirleriyle edebiyat dünyasına giren Fuat Hulusi Demirelli, ilk şiir kitabı Kır Çiçekleri'ni 1912'de yayımladı. 1915'te Yabani Güller ve Harbin Etrafında adlı şiir kitaplarını, 1918'de Âşık Garip ve 1919'da Kerem ile Aslı adlı manzum piyeslerini neşretti. 1927'de serbest ölçü ile yazdığı şiirlerini Tanrının Yollarında adıyla yayımlayan Demirelli, 1933'te manzum ve mensur parçaları içeren Yılların Dili adlı eserlerini çıkardı. Gönül Dili ve Bir Varlığın Binbir Yüzü (1934), Geceler ve İldemliğim, Öksüz Dilekler ve Kırık Hayatlar (1938) adlı kitaplarında hece ve aruz ölçüsü ile yazdığı şiirleri bir arada bastırdı. 1938'de Fransız şairi Jules Romains'in L'Homme Blanc adlı manzum eserini mukaddemesiyle birlikte Jules Romains'in Ak Adamından Gölgeler adıyla neşretti. Fuat Hulusi, son şiir kitabı Sonsuzluğum Eşiğinde Zavallılığım'ı 1953 yılında yayımladı.

Fuat Hulusi Demirelli'nin en dikkat çeken yönü şairliğidir. İbnülemin Mahmut Kemal İnal, Son Asır Türk Şairleri'nde (C.1, 1969: 443) Fuat Hulusi'nin şiirlerini "Gazete ve mecmualarla münteşir güzel şiirleri ve gayrı münteşir birçok manzumeleri vardır. Meslek-i aslisinde haiz olduğu mahareti, edebiyatta da ibraz etmiştir. Neşrolunan âsarı bu müddeaye şahiddir." cümleleriyle değerlendirir. Şiirlerinde aşk, vatan, tarih, ayrılık, hasret, tabiat, toplumsal eleştiri gibi farklı temaları işlemiştir. Pek çok nazım şeklinin örneklerini veren şairin kitaplarında Arapça, Farsça ve Fransızca şiirler de yer almıştır.

Mehmet Behçet Yazar, Yedigün'de kaleme aldığı yazıda Demirelli'nin şiirlerini şu cümlelerle değerlendirir: "Fuat Hulusi'nin kitaplarında şarkılar, türküler, maniler, mersiyeler; yaşayanlara tevcihler ve iltifatlar; tarihiyeler; aşk şiirleri, aile efradına karşı tahassüsler; insani veya felsefi düşünürler; teellüm ve telehhüfler, işçilere karşı alakayı gösteren duygular, batıla ve hurafeye hücumlar, vatan ve memleket mevzularına müteallik izler, musikiye ve musikişinaslara karşı bağlılıklar, tabiat güzelliklerine ait tasvirler; ayrı ayrı tarihlerde cemiyette görülen tahavvüller, inkılaplar; büyük şahsiyetler huzurunda kadirşinaslıklar, mizahî akisler, dünya ehline dair kızgınlıklar, her şey yer bulmaktadır. Fuat Hulusi, türlü vesilelerle 'akrostişler' yapmak, en hatıra gelmeyecek mevzulara temas ederek sürprizler vücuda getirmek hususundaki zarafet ve şetaretiyle de hakikaten nazmını çeşitlendirmiştir. Bunun için Fuad'ın nazmı; şiir, felsefe, vecize, nükte, mizah, muvazaa, latife, musahabe, tez, nas, ders, nağme... gibi tezahürleriyle çok çeşitli ve çok geniş bir âlemdir." (Yazar, 1940: 13).

Kaynakça

Şen, Cafer (2018). Fuat Hulusi Demirelli'nin Poetikası ve Şiirleri, Ankara: Kurgan Edebiyat Yay.

İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1969). Son Asır Türk Şairleri, C.1, İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yay.

Yazar, Mehmet Behçet (1940)."Fuat Hulusi Demirelli", Yedigün, C.14, S.356, s.13.

Yıldırım, Sema; Zeynel, Behçet Kemal (2010). TBMM Albümü 1920-2010, C.1, s. 474, Ankara: TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. NECATİ TONGA
Yayın Tarihi: 19.05.2018
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Kır MenekşeleriMesai Matbaası / İstanbul1912Şiir
Harbin EtrafındaAhmet İhsan ve Şürekası Matbaası / İstanbul1915Şiir
Yabani GüllerMatbaa-i Şems / İstanbul1915Şiir
Âşık GaripAhmet İhsan ve Şürekası Matbaası / İstanbul1918Tiyatro
Kerem ile AslıAhmet İhsan ve Şürekası Matbaası / İstanbul1919Tiyatro
Tanrının YollarındaMilliyet Yay. / İstanbul1927Şiir
Yılların DiliMaarif Vekâleti Yay. / İstanbul1933Şiir
Gönül Dili ve Bir Varlığın Binbir YüzüSühulet Kütüphanesi Yay. / İstanbul1934Şiir
İçtimai Hukuk Fikrine Ait Bazı MütalaalarHapisane Matbaası / Ankara1937Diğer
Geceler ve İldemliğimSühulet Kitabevi / İstanbul1937Şiir
Öksüz Dilekler ve Kırık Hayatlar? / İstanbul1938Şiir
Ak Adamından GölgelerSühulet Kitabevi / İstanbul1938Çeviri
Müellif Hakkı ve Neşir Mukavelesi Üzerine Bir Konuşma? / Ankara1942Diğer
Sonsuzluğun Eşiğinde ZavallılığımIşıl Matbaası / İstanbul1953Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HANÎF, İbrahim Hanîf Beyd. ? - ö. Aralık 1775Doğum YeriGörüntüle
2Ebû Seyyid Mehmed Efendi-zâde, Feyzullah Feyzî Efendid. 16 Ocak 1631 - ö. 1698Doğum YeriGörüntüle
3HİLÂLÎ, Takyeci (Takye-dûz, Takkeci)d. ? - ö. 1543Doğum YeriGörüntüle
4MEHMEDd. 1877-1878 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5ŞEVKÎ, Mehmet Şevkid. 1877 - ö. 1943Doğum YılıGörüntüle
6HAMDÎ, Hamdî Bey, Bursalıd. 1877 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7KODİK SÜLEYMANd. 1890 - ö. 1955Ölüm YılıGörüntüle
8Ahmet Reşit Reyd. 1870 - ö. 14 Ağustos 1955Ölüm YılıGörüntüle
9Prenses Kadriye Hüseyind. 10 Ocak 1888 - ö. 1955Ölüm YılıGörüntüle
10Osman Sarıd. 1947 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Şükufe Nihald. 1896 - ö. 24 Eylül 1973MeslekGörüntüle
12Asım Öztürkd. 15 Ekim 1950 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Fakihe Odmand. 1908 - ö. 1967Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Cemal Yeşild. 1900 - ö. 27 Kasım 1977Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Mustafa Reşitd. 1861 - ö. 7 Eylül 1936Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HULÛSÎ, Alaybeyi-zâde Mehmedd. ? - ö. 1889Madde AdıGörüntüle
17M. Hulusi Dosdoğrud. 1915 - ö. 02 Ağustos 2002Madde AdıGörüntüle
18Münir Çapanoğlud. 1894 - ö. 1 Temmuz 1973Madde AdıGörüntüle