Madde Detay
Fuat Hulusi Demirelli
(d. 1877 / ö. 23 Kasım 1955)
Şair, yargıç, avukat, milletvekili
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
İstanbul'da doğdu. Maarif Müfettişlerinden Samakovlu Ahmet Hulusi Efendi'nin oğludur. Babasının öğretmen olarak görev yaptığı Şamtrablus'ta ve Beyrut'ta (Lübnan) ilk ve orta öğrenimini bitirdikten sonra İstanbul Hukuk Mektebi'ne girdi ve 1901'de bu okuldan mezun oldu. 1903'te Gelibolu Müddeiumumi Muavinliği'ne tayin edildi. 1906'da Manastır Mahkeme-i Fevkalade âzalığı'na terfi ederek İkinci Meşrutiyet'in ilanına kadar orada kaldı. 1908'de Şamtrablus ve 1913'te Antalya'dan milletvekili seçilerek Meclis-i Mebusan'da yer aldı. 1918-1924 yılları arasında avukatlık yapti. 1924'te İzmir Asliye Mahkemesi Birinci Hukuk Reisi, 1925'te İstanbul Cinayet Müddeiumumisi, 1926'da Temyiz Mahkemesi âzası, 1929'da temyiz ikinci hukuk dairesi reisi, 1932'de temyiz icra ve iflas dairesi reisi ve 1938'de temyiz mahkemesi birinci hukuk dairesi reisi oldu.
Fuat Hulusi, Türk Medeni Kanunu'nun ve Borçlar Kanunu'nun hazırlanması için oluşturulan komisyonlarda görev aldı.1946-50 yılları arasında Demokrat Parti İstanbul Milletvekili olarak Meclis'te görev yaptı. Şiirleri, 2018 yılında Cafer Şen tarafından hazırlanarak 2 cilt hâlinde yayımlandı.
Çeşitli dergilerde yayımladığı şiirleriyle edebiyat dünyasına giren Fuat Hulusi Demirelli, ilk şiir kitabı Kır Çiçekleri'ni 1912'de yayımladı. 1915'te Yabani Güller ve Harbin Etrafında adlı şiir kitaplarını, 1918'de Âşık Garip ve 1919'da Kerem ile Aslı adlı manzum piyeslerini neşretti. 1927'de serbest ölçü ile yazdığı şiirlerini Tanrının Yollarında adıyla yayımlayan Demirelli, 1933'te manzum ve mensur parçaları içeren Yılların Dili adlı eserlerini çıkardı. Gönül Dili ve Bir Varlığın Binbir Yüzü (1934), Geceler ve İldemliğim, Öksüz Dilekler ve Kırık Hayatlar (1938) adlı kitaplarında hece ve aruz ölçüsü ile yazdığı şiirleri bir arada bastırdı. 1938'de Fransız şairi Jules Romains'in L'Homme Blanc adlı manzum eserini mukaddemesiyle birlikte Jules Romains'in Ak Adamından Gölgeler adıyla neşretti. Fuat Hulusi, son şiir kitabı Sonsuzluğum Eşiğinde Zavallılığım'ı 1953 yılında yayımladı.
Fuat Hulusi Demirelli'nin en dikkat çeken yönü şairliğidir. İbnülemin Mahmut Kemal İnal, Son Asır Türk Şairleri'nde (C.1, 1969: 443) Fuat Hulusi'nin şiirlerini "Gazete ve mecmualarla münteşir güzel şiirleri ve gayrı münteşir birçok manzumeleri vardır. Meslek-i aslisinde haiz olduğu mahareti, edebiyatta da ibraz etmiştir. Neşrolunan âsarı bu müddeaye şahiddir." cümleleriyle değerlendirir. Şiirlerinde aşk, vatan, tarih, ayrılık, hasret, tabiat, toplumsal eleştiri gibi farklı temaları işlemiştir. Pek çok nazım şeklinin örneklerini veren şairin kitaplarında Arapça, Farsça ve Fransızca şiirler de yer almıştır.
Mehmet Behçet Yazar, Yedigün'de kaleme aldığı yazıda Demirelli'nin şiirlerini şu cümlelerle değerlendirir: "Fuat Hulusi'nin kitaplarında şarkılar, türküler, maniler, mersiyeler; yaşayanlara tevcihler ve iltifatlar; tarihiyeler; aşk şiirleri, aile efradına karşı tahassüsler; insani veya felsefi düşünürler; teellüm ve telehhüfler, işçilere karşı alakayı gösteren duygular, batıla ve hurafeye hücumlar, vatan ve memleket mevzularına müteallik izler, musikiye ve musikişinaslara karşı bağlılıklar, tabiat güzelliklerine ait tasvirler; ayrı ayrı tarihlerde cemiyette görülen tahavvüller, inkılaplar; büyük şahsiyetler huzurunda kadirşinaslıklar, mizahî akisler, dünya ehline dair kızgınlıklar, her şey yer bulmaktadır. Fuat Hulusi, türlü vesilelerle 'akrostişler' yapmak, en hatıra gelmeyecek mevzulara temas ederek sürprizler vücuda getirmek hususundaki zarafet ve şetaretiyle de hakikaten nazmını çeşitlendirmiştir. Bunun için Fuad'ın nazmı; şiir, felsefe, vecize, nükte, mizah, muvazaa, latife, musahabe, tez, nas, ders, nağme... gibi tezahürleriyle çok çeşitli ve çok geniş bir âlemdir." (Yazar, 1940: 13).
Kaynakça
Şen, Cafer (2018). Fuat Hulusi Demirelli'nin Poetikası ve Şiirleri, Ankara: Kurgan Edebiyat Yay.
İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1969). Son Asır Türk Şairleri, C.1, İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yay.
Yazar, Mehmet Behçet (1940)."Fuat Hulusi Demirelli", Yedigün, C.14, S.356, s.13.
Yıldırım, Sema; Zeynel, Behçet Kemal (2010). TBMM Albümü 1920-2010, C.1, s. 474, Ankara: TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. NECATİ TONGAYayın Tarihi: 19.05.2018Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Yayın Tarihi: 19.05.2018Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Kır Menekşeleri | Mesai Matbaası / İstanbul | 1912 | Şiir |
Harbin Etrafında | Ahmet İhsan ve Şürekası Matbaası / İstanbul | 1915 | Şiir |
Yabani Güller | Matbaa-i Şems / İstanbul | 1915 | Şiir |
Âşık Garip | Ahmet İhsan ve Şürekası Matbaası / İstanbul | 1918 | Tiyatro |
Kerem ile Aslı | Ahmet İhsan ve Şürekası Matbaası / İstanbul | 1919 | Tiyatro |
Tanrının Yollarında | Milliyet Yay. / İstanbul | 1927 | Şiir |
Yılların Dili | Maarif Vekâleti Yay. / İstanbul | 1933 | Şiir |
Gönül Dili ve Bir Varlığın Binbir Yüzü | Sühulet Kütüphanesi Yay. / İstanbul | 1934 | Şiir |
İçtimai Hukuk Fikrine Ait Bazı Mütalaalar | Hapisane Matbaası / Ankara | 1937 | Diğer |
Geceler ve İldemliğim | Sühulet Kitabevi / İstanbul | 1937 | Şiir |
Öksüz Dilekler ve Kırık Hayatlar | ? / İstanbul | 1938 | Şiir |
Ak Adamından Gölgeler | Sühulet Kitabevi / İstanbul | 1938 | Çeviri |
Müellif Hakkı ve Neşir Mukavelesi Üzerine Bir Konuşma | ? / Ankara | 1942 | Diğer |
Sonsuzluğun Eşiğinde Zavallılığım | Işıl Matbaası / İstanbul | 1953 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Elif Sofya | d. 1965 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Altay Öktem | d. 21 Ocak 1964 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | SÂBİRÎ, Sâbirî Çelebi | d. ? - ö. 1591-92 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Sami Sabit Karaman | d. 1877 - ö. 4 Eylül 1957 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | İhsan Raif | d. 1877 - ö. Nisan 1926 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | TALİB ELESGER OĞLU | d. 1877 - ö. 1979 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | DERYA, Mustafa | d. 1885 - ö. 1955 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Mehmet Arif Bilgi | d. 1903 - ö. 1955 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Muhiddin Raif Yengin | d. 1880 - ö. 30 Aralık 1955 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Rıza Tekin Uğurel | d. 14 Ocak 1944 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Hayriye Çitoğlu | d. 22 Aralık 1932 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Ümit Deniz | d. 1922 - ö. 14 Mayıs 1975 | Meslek | Görüntüle |
13 | Enis Behiç Koryürek | d. 27 Mart 1893 - ö. 18 Ekim 1949 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Hamdi Üçok | d. 1900 - ö. 30 Nisan 1979 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Örikağasızade Hasan Sırrı | d. 9 Ocak 1861 - ö. 1933 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | HAYDARÎ, Hıdır Hulusi | d. 1863-1867? - ö. 1910/1917? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Mehmet Hulusi Öcal | d. 15 Ocak 1938 - ö. 29 Ağustos 2016 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | HULÛSÎ | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |