Madde Detay
Numan Sabit Osmançelebioğlu
(d. 1896 / ö. 24 Kasım 1982)
halk şairi, memur
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Numan Sabit Osmançelebioğlu, Trabzon’un Of ilçesine bağlı Paçan (Şimdi Çaykara’nın Maraşlı) köyünde 1896’da doğmuştur. İlkokula gitmeden Rüşdiye Mektebi’ne kaydolur (Yüksel 1993: 15-19; Duman 1995: 73). Hikmet Öksüz, onun ailesi ve aldığı dinî eğitimi hakkında bilgi verir. Babasının icazet sahibi din adamı Hasan Efendi olduğunu ve irşat faaliyeti yapmak üzere Ankara ve civarında bulunduğunu söyler [1]. Numan Sabit, 1930’lu yıllar boyunca yürütülen kültür devrimlerinin de yakın takipçisidir. Dil ve tarih alanlarındaki öze dönüş çalışmalarını dikkatle izler. Türk diline, Türk tarihine olan aşkı ve memleket meselelerine karşı duyarlılığı çocuklarının isimlerine de esin kaynağı olur. Numan Sabit’in dördü kız olmak üzere beş çocuğu vardır [1]. Muallim Mektebi’nin ikinci sınıfındayken I. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla beş buçuk yıl askerlik yapar. Daha sonra yedek subay olarak İstiklal Savaşı'nda Köşk Cephesi Makineli Tüfek Bölüğü kumandanıyken sağ bacağından yaralanır. Ayağı kesilen malul gazi Osmançelebioğlu, elli dört yıl sakat ayağıyla topluma hizmet eder. İstiklal madalyası alan âşık, askerlikten sonra emlak yazım memurluğu gibi çeşitli görevlerde çalışır. 1948-1960 yılları arasında Trabzon’da Demokrat Çaykara gazetesini çıkarır, doğduğu Maraşlı köyüyle Çaykara Merkez Camii ve Trabzon Şükraniye Camiinin yapımında maddi ve manevi emek verir. Numan Sabit, 1937’de Atatürk’ün Trabzon’u son ziyaretinde onun karşısında verdiği söylev nedeniyle Ata tarafından takdir edilmiştir. Osmançelebioğlu, 24 Kasım 1982'de vefat etmiştir (Yüksel 1993: 15-19; Duman 1995: 73).
Şiirlerinde daha çok dinî konuları işleyen Numan Sabit, genellikle hece ölçüsünü tercih etmiştir. Dörtlüklerle yazdığı şiiri koşma tarzındadır (Duman 1995: 73). Doğduğum Köy adlı şiirinde doğduğu köy Paçan’ı tasvir eder. Hem beyit hem dörtlük nazım birimiyle yazan şair, hece ve aruz ölçüsünü kullanır. Siyasi içerikli şiirleri, sözlü tarih açısından da önemlidir. Dinî tasavvufi şiirlerde Arapça Farsça sözcükler dikkat çekerken, diğer şiirlerinde öz Türkçe’nin eski kullanımlarına tesadüf edilir.
Türklüğün Kurtuluşu isimli eser, eski harflerle basılmıştır. 45 sayfalık bu metin iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm nesir, ikinci bölüm manzum olarak İstiklâl Harbini anlatmaktadır. [1]. Cumhuriyet Türkiyesi’nin taşradaki önemli kentlerinden birisi olan Trabzon’da çıkan gazetelerden Yeniyol ve Halk’ta; ayrıca Trabzon Halkevi’nin dergisi İnan’da yazılar yazar [1]. Türk Ocakları’nın yerine kurulan Halkevleri’nin (1932) Trabzon Şubesi içerisinde yer alarak Cumhuriyetin aydınlanmacı yüzünün tabana yayılmasına önemli katkılar sağlar. Şairliği ve hatipliği ile de dikkat çeker [1]. 1948-1962 yılları arasında çıkarttığı Demokrat Çaykara gazetesinin aynı zamanda başyazarıdır. Çaykara, yerel bir gazete olmakla birlikte dönemin ulusal ve uluslararası meselelerini sayfalarına taşımasıyla Türk basın tarihinde önemli bir yer tutmaktadır. Bu özelliğiyle bugün tarih ve siyaset bilimi alanlarında yapılan araştırmalarda kaynak değer taşımaktadır [1].
Kaynakça
Çakır, Emine (2019). "Mehmet Ali Osmançelebioğlu" [Emine Çakır’ın Numan Sabit Osmançelebioğlu'nun akrabası ile 21 Nisan 2019 tarihinde elektronik bağlamda yaptığı görüşme kaydından alınmıştır]
Duman, Mustafa (1995). Trabzon Halk Şairleri. İstanbul: Anadolu Sanat Yay.
Işık, İhsan (2006). Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi. C.7. Ankara: Elvan Yay. 2726-2727
Osmançelebioğlu, Numan Sabit (1946). Paçanlının Dağarcığından. Giresun.
Osmançelebioğlu, Numan Sabit (1980). Malül Gazi Diyor ki. Birinci Kitap. Trabzon: Hizmet Matbaası. 296.
Yeni Çaykara Bülteni. (Şubat 1983). Trabzon. 3: 17
Yüksel, Murat (1993). Geçmişten Günümüze Trabzon Şairleri. C.2.15-16.
[1] Öksüz, Hikmet. (2019). “Çaykara’dan Bir Numan Sabit Geçti” https://www.caykaragazetesi.com/kose-yazilari/caykaradan-bir-numan-sabit-gecti-44618/ [ erişim tarihi; 12 Nisan 2019]
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. EMİNE ÇAKIRYayın Tarihi: 16.09.2019Güncelleme Tarihi: 09.11.2020
Yayın Tarihi: 16.09.2019Güncelleme Tarihi: 09.11.2020
Güncelleme Tarihi: 09.11.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Paçanlının Dağarcığından | - / Giresun | 1946 | Şiir |
Pırlantalar ve Damlalar | Sönmez Neşriyat / - | 1971 | Şiir |
Hac Yolunda İlhamlar | Şehir Matbaası / İstanbul | 1971 | Şiir |
Malul Gazi Diyor ki | - / - | - | Şiir |
Şükraniye Hitaplar-İtaplar | - / - | - | Şiir |
Malul Gazi Diyor ki | Hizmet Matbaası / Trabzon | 1980 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Durukan, Süleyman Mahir | d. 1898 - ö. 1953 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | ENVERÎ, Sa'dullah Enverî Efendi | d. 1736-37 (?) - ö. 7 Kasım 1794 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | RIZÂ, Ali Rızâ Paşa, Trabzonlu | d. ? - ö. 1846 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | KOCA, Koca Kurban Oğlu Kuliyev | d. 1896/1900 - ö. 1942/1957 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | SEYFULLAH, Seyfullah Değirmenci | d. 1896 - ö. 1968 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | YILDIRIM, Mevlüt Yıldırım | d. 1896 - ö. 04.04.1954 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | KARAVELLİ KADİR, Kadir İsmayılov | d. 1893 - ö. 1982 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Faruk Gürtunca | d. 1904 - ö. 6 Ağustos 1982 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | O. Zeki Özturanlı | d. 1926 - ö. 13 Eylül 1982 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | EMİN KÖSESİ YAHYA, Yahya Efendi | d. 1487 - ö. 1560 | Meslek | Görüntüle |
11 | Ali Mustafa Soylu | d. 1907 - ö. 31 Mayıs 1974 | Meslek | Görüntüle |
12 | Mehmed Tevfîk b. Osman | d. 1827 - ö. 1901 | Meslek | Görüntüle |
13 | Ahmet Mithat Efendi | d. 1844 - ö. 28 Aralık 1912 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Salahaddin Enis Atabeyoğlu | d. 1892 - ö. 11 Haziran 1942 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | İbrahim Hilmi Çığıraçan | d. 1880 - ö. 12 Haziran 1963 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Nüzhet Sâbit | d. 1883 - ö. 6 Ocak 1920 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | SÂBİT, Abdülkerîm Sâbit Bey, İstanbullu | d. 1863 - ö. 1913 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | SÂBİT, Sâdık Sâbit, İranlı | d. ? - ö. 1832 | Madde Adı | Görüntüle |