Numan Sabit Osmançelebioğlu

(d. 1896 / ö. 24 Kasım 1982)
halk şairi, memur
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Numan Sabit Osmançelebioğlu, Trabzon’un Of ilçesine bağlı Paçan (Şimdi Çaykara’nın Maraşlı) köyünde 1896’da doğmuştur. İlkokula gitmeden Rüşdiye Mektebi’ne kaydolur (Yüksel 1993: 15-19; Duman 1995: 73). Hikmet Öksüz, onun ailesi ve aldığı dinî eğitimi hakkında bilgi verir. Babasının icazet sahibi din adamı Hasan Efendi olduğunu ve irşat faaliyeti yapmak üzere Ankara ve civarında bulunduğunu söyler [1]. Numan Sabit, 1930’lu yıllar boyunca yürütülen kültür devrimlerinin de yakın takipçisidir. Dil ve tarih alanlarındaki öze dönüş çalışmalarını dikkatle izler. Türk diline, Türk tarihine olan aşkı ve memleket meselelerine karşı duyarlılığı çocuklarının isimlerine de esin kaynağı olur. Numan Sabit’in dördü kız olmak üzere beş çocuğu vardır [1]. Muallim Mektebi’nin ikinci sınıfındayken I. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla beş buçuk yıl askerlik yapar. Daha sonra yedek subay olarak İstiklal Savaşı'nda Köşk Cephesi Makineli Tüfek Bölüğü kumandanıyken sağ bacağından yaralanır. Ayağı kesilen malul gazi Osmançelebioğlu, elli dört yıl sakat ayağıyla topluma hizmet eder. İstiklal madalyası alan âşık, askerlikten sonra emlak yazım memurluğu gibi çeşitli görevlerde çalışır. 1948-1960 yılları arasında Trabzon’da Demokrat Çaykara gazetesini çıkarır, doğduğu Maraşlı köyüyle Çaykara Merkez Camii ve Trabzon Şükraniye Camiinin yapımında maddi ve manevi emek verir. Numan Sabit, 1937’de Atatürk’ün Trabzon’u son ziyaretinde onun karşısında verdiği söylev nedeniyle Ata tarafından takdir edilmiştir. Osmançelebioğlu, 24 Kasım 1982'de vefat etmiştir (Yüksel 1993: 15-19; Duman 1995: 73).

Şiirlerinde daha çok dinî konuları işleyen Numan Sabit, genellikle hece ölçüsünü tercih etmiştir. Dörtlüklerle yazdığı şiiri koşma tarzındadır (Duman 1995: 73). Doğduğum Köy adlı şiirinde doğduğu köy Paçan’ı tasvir eder. Hem beyit hem dörtlük nazım birimiyle yazan şair, hece ve aruz ölçüsünü kullanır. Siyasi içerikli şiirleri, sözlü tarih açısından da önemlidir. Dinî tasavvufi şiirlerde Arapça Farsça sözcükler dikkat çekerken, diğer şiirlerinde öz Türkçe’nin eski kullanımlarına tesadüf edilir.

Türklüğün Kurtuluşu isimli eser, eski harflerle basılmıştır. 45 sayfalık bu metin iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm nesir, ikinci bölüm manzum olarak İstiklâl Harbini anlatmaktadır. [1]. Cumhuriyet Türkiyesi’nin taşradaki önemli kentlerinden birisi olan Trabzon’da çıkan gazetelerden Yeniyol ve Halk’ta; ayrıca Trabzon Halkevi’nin dergisi İnan’da yazılar yazar [1]. Türk Ocakları’nın yerine kurulan Halkevleri’nin (1932) Trabzon Şubesi içerisinde yer alarak Cumhuriyetin aydınlanmacı yüzünün tabana yayılmasına önemli katkılar sağlar. Şairliği ve hatipliği ile de dikkat çeker [1]. 1948-1962 yılları arasında çıkarttığı Demokrat Çaykara gazetesinin aynı zamanda başyazarıdır. Çaykara, yerel bir gazete olmakla birlikte dönemin ulusal ve uluslararası meselelerini sayfalarına taşımasıyla Türk basın tarihinde önemli bir yer tutmaktadır. Bu özelliğiyle bugün tarih ve siyaset bilimi alanlarında yapılan araştırmalarda kaynak değer taşımaktadır [1].

Kaynakça

Çakır, Emine (2019). "Mehmet Ali Osmançelebioğlu" [Emine Çakır’ın Numan Sabit Osmançelebioğlu'nun akrabası ile 21 Nisan 2019 tarihinde elektronik bağlamda yaptığı görüşme kaydından alınmıştır]

Duman, Mustafa (1995). Trabzon Halk Şairleri. İstanbul: Anadolu Sanat Yay.

Işık, İhsan (2006). Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi. C.7. Ankara: Elvan Yay. 2726-2727

Osmançelebioğlu, Numan Sabit (1946). Paçanlının Dağarcığından. Giresun.

Osmançelebioğlu, Numan Sabit (1980). Malül Gazi Diyor ki. Birinci Kitap. Trabzon: Hizmet Matbaası. 296.

Yeni Çaykara Bülteni. (Şubat 1983). Trabzon. 3: 17

Yüksel, Murat (1993). Geçmişten Günümüze Trabzon Şairleri. C.2.15-16.

[1] Öksüz, Hikmet. (2019). “Çaykara’dan Bir Numan Sabit Geçti” https://www.caykaragazetesi.com/kose-yazilari/caykaradan-bir-numan-sabit-gecti-44618/ [ erişim tarihi; 12 Nisan 2019]

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. EMİNE ÇAKIR
Yayın Tarihi: 16.09.2019
Güncelleme Tarihi: 09.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Paçanlının Dağarcığından - / Giresun1946Şiir
Pırlantalar ve DamlalarSönmez Neşriyat / -1971Şiir
Hac Yolunda İlhamlarŞehir Matbaası / İstanbul1971Şiir
Malul Gazi Diyor ki- / --Şiir
Şükraniye Hitaplar-İtaplar- / --Şiir
Malul Gazi Diyor kiHizmet Matbaası / Trabzon1980Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ÖMER KAYAOĞLUd. 1916 - ö. 03.11.2001Doğum YeriGörüntüle
2ÂRİFÎ, Mehmed Ma'rûf Efendid. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Mustafa Dumand. 15 Şubat 1946 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Namdar Rahmi Karatayd. 24 Kasım 1896 - ö. 26 Ağustos 1953Doğum YılıGörüntüle
5Hayriye Melek Huncd. 1896 - ö. 25 Ekim 1963Doğum YılıGörüntüle
6M. Şevki Yazmand. 1896 - ö. 1974Doğum YılıGörüntüle
7HARBÎ, Adnan Türközüd. 1925 - ö. 1982Ölüm YılıGörüntüle
8KAYA/MANİOĞLU, Hasan Kaya Manioğlud. 1920 - ö. 1982Ölüm YılıGörüntüle
9O. Zeki Özturanlıd. 1926 - ö. 13 Eylül 1982Ölüm YılıGörüntüle
10AKLÎ, Tablî-zâde Şeyh Ali Efendid. ? - ö. 15 Aralık 1704MeslekGörüntüle
11Ahmet Kaçard. 1926 - ö. 12 Mayıs 2018MeslekGörüntüle
12FÂZIL, Hâmid-zâde/Câmidî-zâde Mehmed Fâzıld. 1835 - ö. 1897MeslekGörüntüle
13Şehbenderzâde Ahmet Hilmid. 1862-63 - ö. 16 Ekim 1914Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Mehmet Ali Ulvid. 1865 - ö. 16 Ekim 1922Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15İsmail Hikmet Ertayland. 1889 - ö. 18 Aralık 1967Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Nüzhet Sâbitd. 1883 - ö. 6 Ocak 1920Madde AdıGörüntüle
17SÂBİT, Mustafa Sâbit Efendid. ? - ö. 1766-67Madde AdıGörüntüle
18NUMAN AĞAd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle