EDİBÎ/EDİP, Edip Önal

(d. 1936 / ö. -)
Şoför
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Edip Önal, 1936'da Erzurum’un Oltu ilçesine bağlı Obayayla köyünde İstiklal gazisi olan Recep Bey ile Nigâr Hanım’ın tek çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Obayayla köyünde ilkokul tam faaliyette olmadığından sadece iki yıl eğitim alabilmiştir. Edip Önal'ın öğrenimi bu iki yıldan sonra son bulmuştur. Uzun yıllar sonra 1986'da Konya'nın Sarayönü ilçesinde ilkokul diploması alır. 1956 yılının eylülünde İzmir'de başladığı askerlik görevini 1958'de tamamlar. Önal, köyünde çobanlık ve çıraklık yapmaya başlar. 1952'de İstanbul'a çalışmaya gider. 1955'e kadar İstanbul ve Konya arasında gider, gelir. 1955'te köyüne döner ve evlenir. Tekrar çobanlık yapmaya başlar. 1960-1968 yılları arasında Gebze bölgesinde çalışır. 1968'de Konya'nın Sarayönü ilçesindeki Gözlü Tarım İşletmesinde işçi olarak çalışır. 1976'da da ailesinin yanına taşınır. 1981'de buradan emekli olur. Aynı ilçede yaşamaya devam eden Edip Önal, yaz aylarında biçerdöver şoförü olarak çalışmaktadır (Gönen 2007: 271-272).

Âşık Edip'in gurbete çıkışıyla şiire başlayışı aynı yıllara rastlar. Âşığın şiire yönelmesinin bir başka sebebi de Konya’da çalışırken gönül verdiği kızın bir başkasıyla evleneceğini öğrenmesidir. "Sular akar Mevla’sına gitmeye/ Doktor gelmiş yarelerim bakmaya/ Nişan merasimin tebrik etmeye/ Konya’daydım gelemedim sevgilim." dizelerinde bu olayın yansıması söz konusudur. Âşık Edip, gerçek anlamda âşık olmasının miladı olarak 1959'da babasının vefat etmesini ve o günlerde rüyasında babasına söylediği şiiri gösterir. Şair rüyasında babasından su ister. O sırada annesi: "Oğlum babandan su isteme, sen al, iç." der. Şair annesinin bu sözüne şöyle karşılık verir: "Babam dünyanın en güzel babasıdır. Bak, anam ben babama bir şiir okuyayım der ve şu dizeleri söyler: "Dünyaya gelmeme sen sebep oldun/Varlığın canımda hissettim baba/ Her iki cihanda sorumlu oldun/N'olursun hakkını helâl et baba" (Gönen 2009: 15).

Şiirlerinde Edibî ve Edip mahlaslarını kullanan âşık, ne bir ustanın yanında çırak olarak çalışmış ne de âşıklık geleneğinin canlı olduğu kültürel çevrede yetişmiştir. 1959'da gördüğü bir rüya ile şiir söylemeye başlayan Edip, badeli âşıklardan sayılabilir. Anlaşılmayı ön plana alan âşık, şiirlerinde süslü ve sanatlı söyleyişten kaçıp halkın anlayacağı sade ve duru bir Türkçe ile seslenir. Şiirlerinde gurbet ve yoksulluk temaları öne çıkar. Bu konuların yanında tabiat, kahramanlık ve sosyal meseleleri de şiirlerinde ele alır. Şiir yazmaya başladığı günlerden itibaren hece ölçüsünün 11'li ve 8'li kalıbını kullanır. (Gönen 2007: 272-273). Şairle ilgili Türk-İş, Hâkimiyet (Konya), Konya Postası, Sarayönü Birlik, Oltu'nun Sesi gibi dergi ve gazetelerde yazılar çıkmıştır. Halk Ozanları Antolojisi (Ankara 1992) ve Prof. Dr. Saim Sakaoğlu'nun hazırladığı Konya Üzerine Şiirler adlı çalışmalarda da şiirlerinden örnekler yer almaktadır.

Kaynakça

Gönen, Sinan (2007). "Unutulmuş Bir Âşık: Âşık Edip Önal ve Şiirlerinden Örnekler". SÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 17: 271-280.

http://www.haberladik.com/koseyazilari/ilcemizde-bir-halk-sairi-erzurumlu-asik-edip-onal.html [Erişim Tarihi 05.06.2018].

Sakaoğlu, Saim (2002). Konya Üzerine Şiirler. Konya: Konya Ticaret Odası Kültür ve Eğitim Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEVLÜT GÜLMEZ
Yayın Tarihi: 25.03.2019
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1TORTUMLU CEMALÎ BABAd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2KÜRŞADOĞLU, Yakup Yeşilyurtd. 19.11.1956 - ö. 07.12.2013Doğum YeriGörüntüle
3HULUSÎ/YAZICI, Faik Yazıcıd. 1917 - ö. 1967Doğum YeriGörüntüle
4SEFER, Sefer Baysald. 1936 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5HAMİT, Hamit Bölücekd. 1936 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Faik İsmailovd. 1936 - ö. 1995Doğum YılıGörüntüle
7İHSAN, İhsan Şaşard. 1942 - ö. ?MeslekGörüntüle
8OSMAN AKTAŞd. 1942 - ö. ?MeslekGörüntüle
9YARDIMCI, Ahmet Yardımcıd. 1961 - ö. ?MeslekGörüntüle
10SEFİL SELİMÎ, Ahmet Günbulutd. 26.08.1933 - ö. 30.12.2003Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11BERİKA KÜÇÜKd. 21.04.1935 - ö. 13.05.2008Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12TELLİOĞLU/CİHANÎ, Mehmet Emin Tellioğlud. 1927 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13EBİLFET İSMAYIL OĞLU RAHİMOVd. 1908 - ö. 1944Madde AdıGörüntüle
14HACI TAŞANd. 07.03.1930 - ö. 11.03.1983Madde AdıGörüntüle
15İSMAİL, İsmail Akbaşd. 1934 - ö. ?Madde AdıGörüntüle