Madde Detay
Hakkı Süha Gezgin
Seyyah
(d. 1895 / ö. 7 Kasım 1963)
Öğretmen, şair, yazar.
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Hakkı Süha Gezgin, 1895 yılında Manastır’da doğdu. Babası Miralay Ali Rıza Bey, annesi Manastırlı Elmas Hanımdır. Aile lakabı “Anahtarağası Oğulları”dır. İlk ve ortaokulu Manastır’da ve Selanik’te okuyan Hakkı Süha babasının Yemen’de şehit olması üzerine İstanbul’a amcasının yanına gelmiştir. Hadikai Meşveret’te Lise eğitimini tamamlayan Hakkı Süha, amcasının vefatıyla ailenin geçimini üstlenmek zorunda kalmış, “Gaziosmanpaşa, Nişantaşı, İstanbul” sultanilerinin ilk kısımlarında öğretmenlik yapmıştır. Daha sonra Halit Fahri Ozansoy’la aynı evi paylaşacakları Muğla’ya tayin olmuştur. 1920 yılında aralarında Ziya Gökalp ve Ali Canip Yöntem’in de bulunduğu bir heyet tarafından sınav edildikten sonra orta okul ve lisede öğretmenlik hakkı kazanan sanatçı çoğunluğu İstanbul Erkek Lisesinde olmak üzere, Çapa Kız Muallim ve Fener Rum liselerinde, emekli olduktan sonra da Şişli Terakki Lisesi'nde öğretmenlik yapmıştır. 1962 senesinde akciğerlerinden rahatsızlanmış Londra’da tedavi görmüşse de 6 Nisan 1963'te yurda döndükten yedi ay sonra 7 Kasım 1963’te vefat etmiştir. (Gezgin, Portreler: 1972)
Hakkı Süha Gezgin, İstanbul Erkek Lisesi'nde Türk Edebiyatının ve Klasik Türk müziğinin önemli birçok isminin öğretmeni olmuştur. Öğrencilerinin hatıralarında nezaketi ve üslubuyla unutulmaz bir yere sahiptir. İlk şiirlerini 1911 yılından başlayarak Genç Kalemler’de; diğer şiir, hikâye ve günlük yazılarını da Musavver Malûmat-ı Nafia Mecmuası, Resimli Ay, Sevimli Ay, Hayat Mecmuası, Yeni Türk Mecmuası, Resimli Perşembe, Yeni Mecmua, Fağfur Mecmuası, Ayda Bir, Din Yolu, Varlık” gibi birçok yayın organında yayınlamıştır. Vakit gazetesinin “Sütunlarda Seyahat” köşesinde “Seyyah” imzasıyla gündelik olaylara dair yazılarıyla köşe yazarlığı yapmıştır. Dilde sadeleşme hareketinden yana olan yazarın hemen bütün eserlerinde bu tavrı görmek mümkündür. Aynı zamanda bir neyzen olan sanatçı Türk müziğine dair yazılarını Ayda Bir ve Çınaraltı mecmualarında, Türk edebiyatının doksan üç ismine dair görüş ve bilgilerini de Yeni Mecmua’da yayınlamıştır. Bu yazılar Beşir Ayvaoğlu tarafından Edebi Portreler başlığıyla kitaplaştırılmıştır. Hakkı Süha Gezgin’in dikkate değer bir yönü de hikayeciliğidir. 1928 yılında yayınladığı "Aşk Arzuhalcisi" sanatçının, adını ilk hikâyesinden alan kitabıdır. On sekiz hikâyenin yer aldığı bu kitabın “Küsuf, Zehirli Yoldaş, Hulle” dışındaki on beş hikâye kendisinin de belirli tarihlerde yazı işleri müdürlüğünü yaptığı Resimli Ay ve Sevimli Ay mecmualarında yayınlanmıştır. Yakup Kadri Karaosmanğlu’nun eserleri üzerine Gezgin, “Romanı kuru hakikatler zincirinden ibaret sayanlar, ondaki zengin şiiri yadırgarlar. Bu yadırgama, şiirin ne tatlı bir ölçü ile esere yayıldığını göremediklerindendir. Gerçek sanat eseri, hiçbir zaman çoban çevresi ve azami hudutta hakikatlere bağlı kalmaz ve gerçek sanatkâr asla herkes gibi konuşmaz.” (Ayvazoğlu 2013: 337) değerlendirmesini yapar. Kendisi de nesirlerinde dilin kullanımında bu hassasiyeti gözetir. Gezgin'in köşe yazıları ve hikayelerinde devrin İstanbul Türkçesinin incelikleriyle deyim ve atasözlerinin titizlikle işlendiği örneklerle sıklıkla karşılaşılır.
Kaynakça
Alpman, Hâfi Kadri (1972). Portreler. İstanbul: Sile Matbaa ve Mukavva Kutu Fab..
Ayvazoğlu, Beşir (Yay. Haz.) (2013). Hakkı Süha Gezgin Edebî Portreler. İstanbul: Kapı Yayınları.
Güvemli, Zahir (2002). 90'a Bir Kala. İstanbul: Promat Basım Yayın San. A.Ş.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİNE BİLGEHAN TÜRKYayın Tarihi: 18.05.2018Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Yayın Tarihi: 18.05.2018Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
İlkbahar Soneleri / André Theriet | Maarif Vekaleti / İstanbul | 1927 | Çeviri |
Aşk Arzuhalcisi | Şirket-i Mürettibiye Matbaası / İstanbul | 1928 | Hikâye |
Karamazof Kardeşler /Dostoyevski | Ahmet Halit Kitabevi / İstanbul | 1940 | Çeviri |
Düşünceleri Okuyan Makine /André Maurois | - / - | 1944 | Çeviri |
Şarl X’un Saltanatı / Prosper Merimeé | Ahmet Halit Kitabevi / İstanbul | 1944 | Çeviri |
Doludizgin / René Fonjallaz | Arif Bolat Kitabevi / İstanbul | 1945 | Çeviri |
Suç ve Ceza / Dostoyevski | Remzi Kitabevi / İstanbul | 1945 | Çeviri |
Toprak / Emile Zola | Remzi Kitabevi / İstanbul | 1946 | Çeviri |
Hakkı Tarık Us | Vakıf Matbaası / İstanbul | 1957 | Biyografi |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | KÂTİBÎ, Hasan Efendi | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | HASAN, Hasan b. Ali Efendi | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Aka Gündüz | d. 1885 - ö. 7 Kasım 1958 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | AHMET ERTEM | d. 1895 - ö. 1947 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | OSMAN BEHÇET | d. 1895/1896 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | İBRAHİM KUŞÇULU | d. 1895 - ö. 1943 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | ARIK OZAN, Mustafa Ârif Arık | d. 1925 - ö. 23.09.1963 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Abdülfettah Rauf | d. 1910 - ö. 25 Nisan 1963 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | FERYADÎ, İsmail Hakkı Aras | d. 1889 - ö. 1963 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | İsmail Hakkı Yılanlıoğlu | d. 1918 - ö. 6 Temmuz 1992 | Meslek | Görüntüle |
11 | Cem Kalender | d. 17 Mayıs 1976 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Tahir Özçelik | d. 14 Mayıs 1929 - ö. 9 Kasım 1995 | Meslek | Görüntüle |
13 | Celal Sahir Erozan | d. 29 Eylül 1883 - ö. 16 Kasım 1935 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Selim Nüzhet Gerçek | d. 1891 - ö. 12 Aralık 1945 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Namık Kemal | d. 21 Aralık 1840 - ö. 2 Aralık 1888 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | H. Cengiz Alpay | d. 1922 - ö. 23 Haziran 1991 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | KUL GÖÇMEN/GÖÇMEN, Hakkı Göçmen | d. 05.07.1953 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | HAKKI, Mehmed Hakkı Bey, Adanalı | d. 1853 - ö. 1912 | Madde Adı | Görüntüle |