Hakkı Süha Gezgin

Seyyah
(d. 1895 / ö. 7 Kasım 1963)
Öğretmen, şair, yazar.
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Hakkı Süha Gezgin, 1895 yılında Manastır’da doğdu. Babası Miralay Ali Rıza Bey, annesi Manastırlı Elmas Hanımdır. Aile lakabı “Anahtarağası Oğulları”dır. İlk ve ortaokulu Manastır’da ve Selanik’te okuyan Hakkı Süha babasının Yemen’de şehit olması üzerine İstanbul’a amcasının yanına gelmiştir. Hadikai Meşveret’te Lise eğitimini tamamlayan Hakkı Süha, amcasının vefatıyla ailenin geçimini üstlenmek zorunda kalmış, “Gaziosmanpaşa, Nişantaşı, İstanbul” sultanilerinin ilk kısımlarında öğretmenlik yapmıştır. Daha sonra Halit Fahri Ozansoy’la aynı evi paylaşacakları Muğla’ya tayin olmuştur. 1920 yılında aralarında Ziya Gökalp ve Ali Canip Yöntem’in de bulunduğu bir heyet tarafından sınav edildikten sonra orta okul ve lisede öğretmenlik hakkı kazanan sanatçı çoğunluğu İstanbul Erkek Lisesinde olmak üzere, Çapa Kız Muallim ve Fener Rum liselerinde, emekli olduktan sonra da Şişli Terakki Lisesi'nde öğretmenlik yapmıştır. 1962 senesinde akciğerlerinden rahatsızlanmış Londra’da tedavi görmüşse de 6 Nisan 1963'te yurda döndükten yedi ay sonra 7 Kasım 1963’te vefat etmiştir. (Gezgin, Portreler: 1972)

Hakkı Süha Gezgin, İstanbul Erkek Lisesi'nde Türk Edebiyatının ve Klasik Türk müziğinin önemli birçok isminin öğretmeni olmuştur. Öğrencilerinin hatıralarında nezaketi ve üslubuyla unutulmaz bir yere sahiptir. İlk şiirlerini 1911 yılından başlayarak Genç Kalemler’de; diğer şiir, hikâye ve günlük yazılarını da Musavver Malûmat-ı Nafia Mecmuası, Resimli Ay, Sevimli Ay, Hayat Mecmuası, Yeni Türk Mecmuası, Resimli Perşembe, Yeni Mecmua, Fağfur Mecmuası, Ayda Bir, Din Yolu, Varlık” gibi birçok yayın organında yayınlamıştır. Vakit gazetesinin “Sütunlarda Seyahat” köşesinde “Seyyah” imzasıyla gündelik olaylara dair yazılarıyla köşe yazarlığı yapmıştır. Dilde sadeleşme hareketinden yana olan yazarın hemen bütün eserlerinde bu tavrı görmek mümkündür. Aynı zamanda bir neyzen olan sanatçı Türk müziğine dair yazılarını Ayda Bir ve Çınaraltı mecmualarında, Türk edebiyatının doksan üç ismine dair görüş ve bilgilerini de Yeni Mecmua’da yayınlamıştır. Bu yazılar Beşir Ayvaoğlu tarafından Edebi Portreler başlığıyla kitaplaştırılmıştır. Hakkı Süha Gezgin’in dikkate değer bir yönü de hikayeciliğidir. 1928 yılında yayınladığı "Aşk Arzuhalcisi" sanatçının, adını ilk hikâyesinden alan kitabıdır. On sekiz hikâyenin yer aldığı bu kitabın “Küsuf, Zehirli Yoldaş, Hulle” dışındaki on beş hikâye kendisinin de belirli tarihlerde yazı işleri müdürlüğünü yaptığı Resimli Ay ve Sevimli Ay mecmualarında yayınlanmıştır. Yakup Kadri Karaosmanğlu’nun eserleri üzerine Gezgin, “Romanı kuru hakikatler zincirinden ibaret sayanlar, ondaki zengin şiiri yadırgarlar. Bu yadırgama, şiirin ne tatlı bir ölçü ile esere yayıldığını göremediklerindendir. Gerçek sanat eseri, hiçbir zaman çoban çevresi ve azami hudutta hakikatlere bağlı kalmaz ve gerçek sanatkâr asla herkes gibi konuşmaz.” (Ayvazoğlu 2013: 337) değerlendirmesini yapar. Kendisi de nesirlerinde dilin kullanımında bu hassasiyeti gözetir. Gezgin'in köşe yazıları ve hikayelerinde devrin İstanbul Türkçesinin incelikleriyle deyim ve atasözlerinin titizlikle işlendiği örneklerle sıklıkla karşılaşılır.

Kaynakça

Alpman, Hâfi Kadri (1972). Portreler. İstanbul: Sile Matbaa ve Mukavva Kutu Fab..

Ayvazoğlu, Beşir (Yay. Haz.) (2013). Hakkı Süha Gezgin Edebî Portreler. İstanbul: Kapı Yayınları.

Güvemli, Zahir (2002). 90'a Bir Kala. İstanbul: Promat Basım Yayın San. A.Ş.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİNE BİLGEHAN TÜRK
Yayın Tarihi: 18.05.2018
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
İlkbahar Soneleri / André TherietMaarif Vekaleti / İstanbul1927Çeviri
Aşk ArzuhalcisiŞirket-i Mürettibiye Matbaası / İstanbul1928Hikâye
Karamazof Kardeşler /DostoyevskiAhmet Halit Kitabevi / İstanbul1940Çeviri
Düşünceleri Okuyan Makine /André Maurois- / -1944Çeviri
Şarl X’un Saltanatı / Prosper MerimeéAhmet Halit Kitabevi / İstanbul1944Çeviri
Doludizgin / René FonjallazArif Bolat Kitabevi / İstanbul1945Çeviri
Suç ve Ceza / DostoyevskiRemzi Kitabevi / İstanbul1945Çeviri
Toprak / Emile ZolaRemzi Kitabevi / İstanbul1946Çeviri
Hakkı Tarık UsVakıf Matbaası / İstanbul1957Biyografi

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KÂTİBÎ, Hasan Efendid. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2HASAN, Hasan b. Ali Efendid. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Aka Gündüzd. 1885 - ö. 7 Kasım 1958Doğum YeriGörüntüle
4AHMET ERTEMd. 1895 - ö. 1947Doğum YılıGörüntüle
5OSMAN BEHÇETd. 1895/1896 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6İBRAHİM KUŞÇULUd. 1895 - ö. 1943Doğum YılıGörüntüle
7ARIK OZAN, Mustafa Ârif Arıkd. 1925 - ö. 23.09.1963Ölüm YılıGörüntüle
8Abdülfettah Raufd. 1910 - ö. 25 Nisan 1963Ölüm YılıGörüntüle
9FERYADÎ, İsmail Hakkı Arasd. 1889 - ö. 1963Ölüm YılıGörüntüle
10İsmail Hakkı Yılanlıoğlud. 1918 - ö. 6 Temmuz 1992MeslekGörüntüle
11Cem Kalenderd. 17 Mayıs 1976 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Tahir Özçelikd. 14 Mayıs 1929 - ö. 9 Kasım 1995MeslekGörüntüle
13Celal Sahir Erozand. 29 Eylül 1883 - ö. 16 Kasım 1935Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Selim Nüzhet Gerçekd. 1891 - ö. 12 Aralık 1945Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Namık Kemald. 21 Aralık 1840 - ö. 2 Aralık 1888Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16H. Cengiz Alpayd. 1922 - ö. 23 Haziran 1991Madde AdıGörüntüle
17KUL GÖÇMEN/GÖÇMEN, Hakkı Göçmend. 05.07.1953 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18HAKKI, Mehmed Hakkı Bey, Adanalıd. 1853 - ö. 1912Madde AdıGörüntüle