Madde Detay
FERYADÎ, İsmail Hakkı Aras
(d. 1889 / ö. 1963)
bestekâr
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Aslen Karabağ göçmeni bir
ailenin oğlu olan Feryadi Hafız Hakkı Bey, 01.07.1889 tarihinde Artvin'de
doğdu. Ailesi 93 harbinde Amasya’ya yerleşti. Babası Ahmet Bey, annesi Müvlüde
Hanımdır. Müzikteki üstün yeteneği sayesinde küçük yaşlarından itibaren
kendini müzik dünyasının içinde buldu. Vezirköprülü olan Hatice Hanım ile
evlendi ve yaklaşık sekiz yıl burada yaşadı. 1920 yılında Ahmet adını
verdikleri bir oğulları oldu. İstanbul'a gidiş gelişlerinde Tamburi Cemil
Bey'le tanıştı ve ondan esinlenerek yaylı tambura benzeyen "Feryat"
adını verdiği sazı yaptı. Udi, Tamburi gibi unvanlardan esinlenerek kendisine
"Feryadi" unvanını aldı. Asıl adı İsmail Hakkı olan Feryadi Hafız
Hakkı Bey, soyadı kanunu çıkana kadar “İsmail Hakkı Aras” adını kullandı.
Soyadı kanunu çıktıktan sonra kendi yaptığı saza verdiği "Feryat”
ismini de soyadı olarak aldı. Gençliğinin önemli bir kısmını Vezirköprü,
Amasya ve Sivas'ta geçirdi. 1940'lı yıllarda Niksar'da ve Tokat'ta, oğlu
Ahmet Bey'in Turhal Şeker Fabrikasında işe başlamasıyla uzunca bir süre
Turhal'da yaşadı. Oğlu Ahmet Bey de küçük yaştan itibaren müzikle iç içe oldu
ve Turhal Şeker Fabrikası'nda bando şefi olarak görev yaptı. Zaralı Halil
Söyler ve Nuri Üstünses gibi sanatçıları etkiledi. Döneminin ünlü
sanatçılarından Hafız Burhan ve birçok önemli sanatçıyla dostluk kurdu. Kendisi
de konserler vesilesiyle nerdeyse tüm Anadolu'yu gezdi. Birkaç yıl Erzurum'da
yaşadı ve zaman zaman Lalapaşa Camisi'nde müezzinlik yaptı. Burada Raci
Alkır'ın babasının da aralarında olduğu şehrin eşrafı ile ileri sevide
dostluklar kurmuş ve musiki meşkleri yapmışlardır. 1940'lı yıllarda
Türkçülük Hareketi'nden dolayı Niksar'da kısa bir süre mecburi iskâna tabi
tutuldu. Hakkında birkaç küçük yazı dışında bilgi yayımlanmamış olan
Feryadi Hafız Hakkı Bey 17.06.1963 yılında Sivas'ta vefat etti ve Sivas
Halifelik Mezarlığı'nda Çubukçu Aziz Baba'nın ayak tarafına defnedildi.
1920
yılında Samsun'da Feryad-ı Vatan isimli, içinde kendi
yazdığı marşların da olduğu bir şiir kitapçığı yayımladı. Feryadi Hafız
Hakkı Bey'in kendi yaptığı ve "Feryat" adını verdiği sazı insan gibi
konuşturduğu ve çeşitli hayvan seslerini taklit ettiği
anlatılagelir. Feryadi Hafız Hakkı Bey; Ziya Gökalp, Rıza Tevfik gibi ünlü
Türkçü ve fikir adamı yazarlarla tanışmış, bu şairlerin şiirlerini millî
duygular ifade eden marş ve türkü olarak besteledi. Bunlardan en çok bilineni
TRT Repertuvarında 355 numara ile kayıtlı olan ve Ali Ekber Çiçek adına görünen
“Şu Yüce Dağları Duman Kaplamış” adlı uzun hava ile “Vardım Eşiğine Yüzümü
Sürdüm” adlı Tatyan’dır. Her iki plağın da üzerinde Söz: Rıza Tevfik, Beste
Feryadi Hafız Hakkı Bey yazılmış ve bestecisi tarafından okunmuştur, diye not
düşülmüştür. Bununla birlikte İstanbul radyosunda “Memleket Şarkıları ve
Türküler” adlı düzeli programlar yaptı.
Feryadi'nin, yurdun
çeşitli yörelerinde verdiği konserlere ait bilgiler mevcuttur. Kendisi aynı
zamanda gezgin müzisyen olmakla birlikte, bir destancıdır. 1958 yılında Turhal
Şener Matbaası'nda basılmış olan ve kendi adını taşıyan bir destanı mevcuttur. Feryat
isimli saz hali hazırda Necdet Kurt tarafından muhafaza edilmektedir.
Kaynakça
Necdet
Kurt tarafından “Feryadi Hafız Hakkı Bey Külliyatı” yayım aşamasında olup bu çalışmadan istifade edilmiştir.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: Necdet KURTYayın Tarihi: 07.01.2019Güncelleme Tarihi: 04.02.2022
Yayın Tarihi: 07.01.2019Güncelleme Tarihi: 04.02.2022
Güncelleme Tarihi: 04.02.2022
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Dört Kardeşler Destanı | Şener Matbaası / Turhal | 1958 | destan |
Feryad-ı Vatan | Şems Matbaası / Samsun | 1338/1919-1920 | marşlar |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | HAKKÎ, İsmail | d. 1828 - ö. 1907 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Niyazi Zaimoğlu | d. 1927 - ö. 1 Mayıs 1999 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | M. Sırrı Uzunhasanoğlu | d. 1 Ocak 1915 - ö. 11 Eylül 2004 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | İsmail Hami Danişmend | d. 1889 - ö. 12 Nisan 1967 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Nezihe Muhittin | d. 1889 - ö. 10 Şubat 1958 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Yakup Kadri Karaosmanoğlu | d. 27 Mart 1889 - ö. 13 Aralık 1974 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Abdülhak Şinasi Hisar | d. 14 Mart 1887 - ö. 3 Mayıs 1963 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | AHMET ÇITAK | d. 1893 - ö. 20.01.1963 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Hüseyin Süleyman | d. 1900 - ö. 10 Eylül 1963 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Mahmut Şevket Özdönmez | d. 13 Temmuz 1873 - ö. 1954 | Meslek | Görüntüle |
11 | Toktogul Satılganov | d. 1864 - ö. 1933 | Meslek | Görüntüle |
12 | Müzeyyen Hançerci | d. 8 Haziran 1939 - ö. 28 Ocak 2017 | Meslek | Görüntüle |
13 | MAHCUBÎ, Doğan Kaya | d. 08.01.1951 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | MEHMET, Mehmet Özbek | d. 1933 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | KÜÇÜK ÂŞIK ŞAKİRÎ, Tortumlu | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | DERDİÇOK, Ömer Lütfi Derdiçok | d. 1874 - ö. 1937 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | DOST İPEK/İPEK/MEMOCAN, İsmail İpek | d. 1942 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | MEKNÛNÎ, Niğdeli | d. ? - ö. 1879/1882? | Madde Adı | Görüntüle |