Madde Detay

İstanbul’da doğdu. Tam adı Ahmet Yılmaz Gruda’dır. Babası Hasan Bey, annesi Emine Mediha Hanım'dır. İlkokulu İstanbul 12. İlkokulu'nda okudu. Ortaöğrenimini Ankara Ticaret Lisesi'nin ikinci sınıfındayken yarıda bıraktı. Bir süre banka memurluğu ve muhasebecilik yaptı. Edebiyat ve sanat yaşamına henüz on iki yaşındayken Gerçek gazetesine tefrika roman yazarak başladı. Gazete kapanınca romancılığı yarım kaldı. 1945'te şiir yazmaya başladı. İlk şiiri "Memoya Mektup", Yağmur ve Toprak dergisinde yayımlandı. Ardından Yağmur ve Toprak, Mavi, Şairler Yaprağı, Yeni Ufuklar, Pazar Postası, Yeditepe, Kaynak, Dost, Soyut, Varlık, Kitaplık, Yücel, Şimdilik, Varan, Yelken, Vatan Sanat Eki, Tanin, Oluşum gibi gazete ve dergilerde şiirleri, tiyatro, sinema ve kitap eleştirileri yayımlandı. "Çerçi Zeus" şiiri ile 1999 Türk Tabipler Birliği Behçet Aysan Şiir Ödülü’nü, "Marathon: Bir Uzun Koşu" ile 2003 Cumhuriyet gazetesi Yunus Nadi Şiir Ödülü’nü kazandı.

İstanbul’da Yeni Sabah gazetesinde muhasebecilik yaptıktan sonra 1952'de tiyatro ile ilgilenmeye başladı. Oyunculuğa 1956'da Cep Tiyatrosu’nda adım attı. TRT Ankara ve İstanbul radyolarını yönetti. Efendiler Lütfen Şapkanızı Çıkarın (1958), Susanların Sonu (1960), ve Körün Gözü (1960) oyunlarını yazdı. 1959'da Dokuz Dağın Efesi ile sinemaya yöneldi ve yüzlerce filmde rol aldı. Gen-ar Tiyatrosu, Başkent Tiyatrosu, Erden Ener Tiyatrosu, Haldun Dormen Tiyatrosu, İstanbul Devekuşu Kabare, Enis Fosforoğlu Tiyatrosu, Ankara Küçük Meydan Sahnesi, Ankara Büyük Meydan Sahnesi, Ayfer Feray Tiyatrosu, İnseller Tiyatrosu, Çuvaldız Kabare, Nisa Serezli ve Tolga Aşkıner Tiyatrosu, Ulvi Uraz Tiyatrosu, İstanbul Beşiktaş Halkevi Tiyatrosu, Yenişehir Topluluğu, Ankara Maltepe Komedi Tiyatrosu, Orhan Elçin Tiyatrosu, İstanbul Üç Maymun Kabare, İstanbul Sandviç Tiyatrosu Yılmaz Gruda’nın tiyatro oyunlarını sergilediği kültür merkezleridir. Ayrıca İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne ait Muammer Karaca Tiyatrosu’nu yönetti. Gruda; çağdaş meddah, gazeteci, yazar, araştırmacı, şair, çevirici, muhasip, reklam ve metin yazarlığı gibi pek çok alanda boy gösterdi. 1959'da ilk kez Stand-up, Çağdaş Meddah’ı sahneledi. A. Çehov’dan çevirdiği Tek Perdelik 9 Oyun 1984’te yayımlandı. Tiyatro ilgili görüşlerini ve tecrübelerini Şu Bizim Tiyatromuz adlı eserinde okuyucuyla paylaştı. Türkan Gruda ile yazdığı Kasetçi ve Sultan Aziz Vakası adlı oyunu Devlet Tiyatrosu tarafından kabul edildi. Tek kişilik gösterilerini sahnelerken sırtını geleneğe yasladı.

Yılmaz Gruda; çok yönlü kişiliği, üretkenliği ve çalışkanlığıyla Türk edebiyatına ve Türk tiyatrosuna çeşitli türlerde eserler kazandırır. Şiirlerinde biçim ve içeriğin birbirini tamamlamasına özen gösterir. Şiirlerinde toplumcu gerçekçi bakış açısı ve söylem belirgin bir biçimde görülür. İkinci Yeni şiirine paralel bir dil ve imge dünyası bulunmasına karşılık yer yer onlardan ayrılır. Şiirlerinde biçimsel olarak dilin standart kullanımı dışına çıkan şair, imgesel anlamda bilinç akışı tekniğinden faydalanır. Şiirlerinde geleneksel ögelerden yararlanırken toplumcu gerçekçiliğin evrensel boyutlarını da irdeler. Özellikle İkinci Dünya Savaşı sonrası yaşanan trajik durumu evrensel bir bakışla işler. Sade ama akıcı bir dille şiirselliği yakalar. Uzun şiir cümleleriyle dizelerini kurarken serbest şiire yönelir. Halk şiiri dağarcığından yararlanan şair, aynı zamanda argo ve küfre de metin bağlamında yer verir.

Şiir türünde geleneksel formlara ilgi gösteren Gruda, bu tavrını Manzum Nasrettin Hoca Fıkraları kitabı ile perçinler. Böylelikle kendi yaşamındaki gibi sanatın bütünsel yönünü şiir ile mizahı birleştirerek gerçekleştirmiş olur.

Şiirin yanı sıra tiyatro ile ilgilenen Gruda, tek kişilik gösterilerde geleneksel Türk tiyatrosunun bir parçası olan meddahlık geleneğinden yararlanır. Sinemada ise özellikle karakter rollerde başarılı işler çıkarır. Yıllar boyu tiyatro ve sinema ilgilenmenin getirdiği tecrübeyi ise bu konuda yazdığı deneme kitaplarında ele alır.