Madde Detay

Tam adı Ahmet Bülent Habora. İstanbul’da dünyaya geldi. Sabiha Ragibe Hanım ve yüksek mühendis Nizamettin Habora’nın oğlu. Adana Erkek Lisesi’ni bitirdikten sonra bir süre Ankara Hukuk Fakültesi ve İstanbul Edebiyat Fakültesi Felsefe bölümünde okudu ve öğrenimini yarıda bıraktı. Yazarlık hayatına ilk olarak 1954 yılında, Adana’da Bugün ve Yeni Adana gazetelerinde başladı. Yazıları 1955 yılından itibaren çeşitli gazete ve dergilerde yayımlandı. Yazdığı şiir, hikâye, roman, eleştiri, röportaj, deneme ve incelemeleriyle edebiyat alanında dikkat çekti. 1965 yılında Habora Yayınevi’ni kurdu ve 1992 yılına kadar buranın yöneticiliğini üstlendi. Yeni Gerçekler’in kurucuları arasında yer aldı; Çağdaş Bakırköy’ü yönetti (1987-1989). Evrensel gazetesinde “Palmiyealtı” isimli köşesinde uzun yıllar yazdı. Otuz yılı aşkın süren yayımcılığı süresince yayımladığı ve yazdığı çok sayıdaki eserle Türk-Bulgar dostluğuna katkıda bulunduğu gerekçesiyle 1978 yılında, Bulgaristan’ın en büyük kültür ödülü olan “Kiril-Metodiy I. Derece Madalya ve Nişanı”yla ödüllendirildi. Bir süre sinemayla da ilgilendi. Yazılarının dışında, 1961 yılında Türk-Alman ortak yapımı olan “Silahlar Konuşuyor” adlı filmde yönetmen yardımcılığı ve “Ayvaz Kasap” adlı filmde oyunculuk yaptı. 1994-1996 yıllarında İzmir’de sahaflık yaptı. Yine o yıllarda, İzmir Radyo Fon ve İstanbul Çevre Radyo’da politika, edebiyat, mizah, anı içerikli müzikli radyo programları hazırladı (1997-1998). Hacı Antonius’la Saba Melikesi Bacı’nın Son Tangosu, yönetmen M. Esatoğlu tarafından radyoya uyarlandı. 1992’de Bodur Başkanın Anıları ve Bodur Başkanın Öteki Dünya Anıları adlı kitapları nedeniyle hakkında dava açıldıysa da daha sonra bu dava geri çekildi. Türkiye Yazarlar Sendikası, PEN Yazarlar Derneği ve Edebiyatçılar Derneği üyesi ve son dönemlerin ünlü gazeteci-yazarlarından olan Bülent Habora, kanser hastalığına yenik düşerek, 1 Mayıs 2014’te İzmir'de vefat etti. Cenazesi İstanbul'a götürülerek Ümraniye Hekimbaşı Mezarlığı’nda toprağa verildi (Yalçın 2010: 497; http://www.biyografya.com).

Bülent Habora, lise yıllarında edebiyata ilgi duydu. İlk yazısı, 1954 yılında Adana’daki Bugün gazetesinde çıktı. Daha sonra Evrensel, Hür Gerze gazeteleri ile İnsancıl dergisinde yazdı. 1955 yılından itibaren yazıları, öykü ve şiirleri, Adana’da çıkan Bugün ve Yeni Adana gazeteleri ile Salkım, Sel, Meşale dergilerinden başlayarak Yelken, Ataç, Pazar Postası, Papirüs, Yeni Ufuklar, Yeditepe, Forum, Soyut, Gerçek Sanat gibi dergilerde yer aldı. Sinema yazıları Ses, Artist, Pazar; politik mizah alanındaki yazıları da Gerçek gibi dergilerde; ayrıca çeşitli yazıları Yeni Tanin, Yön, Ant, Türk Solu, Yeni Konya, Bünya, Cumhuriyet, Emek, Hürriyet gibi gazetelerde yayımlandı (Yalçın 2010: 497; http://www.biyografya.com).

Mizah, oyun, roman, anı, gezi, şiir, eleştiri, araştırma-inceleme, çocuk kitapları, derleme gibi edebiyatın bir çok alanına çok sayıda eser kazandırdı. Mizahi yazıların yanı sıra politikayla ilgili yazılar da kaleme aldı. Çok sayıda yaptığı çeviriyle de dikkat çekti.

Yasak Kitaplar adını taşıyan ilk kitabı, 1969 yılında yayımlandı. 1975’te çıkan Milliyetçi Cephe’den sonra sırasıyla Sefaletten Rezalete İşgal Altında Türkiye, Bulgaristan’daki araştırmalarını içeren Merhaba Komşu, Güzel İşçiler, Türkiye’de İnsanlar, Bulgaristan’da Çocuklar gibi eserlerin yanında; 1980 sonrası mizah ağırlıklı kitaplar kaleme aldı. Bunlardan ilki 12 Eylülcülere 1000 Soru iken; Turgut Özal Dosyası, Elhamdulillah Müslüman, Politik Fıkralar, Lale Devrinden Papatya Devrine, Bodur Başkanın Anıları, Büyük Türk Büyükleri, Benim Başkentim Adana, Bir Yeşilköy Masalı, İzmir’de Bir İstanbullu, Dünden Sonra Yarından Önce, Recep Çelebi Seyahatnamesi, Ben Dünyayım, Yeryüzü Masalları öne çıkan eserleri arasında yer aldı (https://www.evrensel.net).

“60. Sanat Yılında” kaybettiğimiz Habora, kendi yayınevinde kendi eserlerinin dışında birçok yerli ve yabancı yazarın eserlerinin okurlara kazandırılması noktasında da yayımcı olarak özel bir görev üstlendi.

Dünden Sonra Yarından Önce adlı romanda bilimkurgu ve kara mizah öğeleri taşıyan fantastik bir öykü anlattı. Kitaba dair; “Yazar aktüaliteyi yakından izleyip olayların insanı gülümseten yanlarını okuyucuya yansıtmak gibi nadir rastlanır bir yeteneğe sahip. Kendisi her ne kadar, "Türkiye'de mizah yazarı olmak kolay," diyorsa da, en acı olayların bile gülünecek yönünü bulup çıkarmak her baba yiğidin harcı değil.

Romanın ustalıklı kurgusu, ilginç konusu ve sürprizli sonu, yazarın mizahı ciddiye aldığını gösteriyor.” yorumu yapıldı (Habora 2006).

Bülent Habora, “kendine özgü ustaca stiliyle derleyip aktardığı, gülerek ve düşünerek okunacak Yeryüzü Masalları’nda, Uzak Doğu’dan Avrupa’ya çok çeşitli ülkelerin geleneksel halk masallarını” anlattı. “Böylece, tatlı dilli bir masalcı misali, bizi uzak ufuklarda dolaştırıp dünyanın dört bir köşesine götür”dü. Halkın sağduyusunu, ince zekasını yansıtan, kıssadan hisse niteliğindeki halkın “sözlü ve yazılı geleneksel mesellerinden damıtılarak günümüze kadar gelen masallarda, anlatılan hayal ürünü olaylar arasında komiklikler, zekice düşünceler, çarpıcı çizgiler, özgün betimlemeler ve hızlı diyaloglar yer al”dı (Habora 2011: 5-6).

Recep Çelebi Seyahatnamesi’nde yazar, gözlemlerine dayanarak kendine özgü mizah anlayışıyla seyahatname tarzında ülkenin içinde bulunduğu toplumsal sorunları, “trajikomik bir anlatımla” dile getirdi (Habora 2011).

Ben Dünyayım kitabı, “Ben Dünyayım” başlığını taşıyan ve numaralandırılan şiirlerden oluştu. Habora, bu şiirlerde kendini dünyayla özdeşleştirerek hayata dair söylemek istediği şeyleri dile getirdi.

Başmusahip Sokağı Anıları’nda “Edebiyattan politikaya, dergicilikten/ gazetecilikten yayımcılığa, sinemadan tiyatroya, danstan/ müzikten futbola, Fransa/ Bulgaristan/ Almanya/ Romanya/ Yugoslavya'dan orta ve uzak Türkiye'ye, Adana/ İstanbul/ Ankara/ İzmir'den Konya/ Zonguldak/ Urfa/ Tunceli'ye, yazarlardan artistlere, olaylar ve insanlar...” üzerinden anılarını kaleme aldı. (Habora 2004).

Benim Başkentim: Adana adlı kitabında, ikinci kez doğduğunu düşündüğü, hayatına dair birçok ilkleri yaşadığı ve kendisini var eden bir şehir olarak gördüğü Adana’ya dair duygu ve düşüncülerini anlattı (Habora 2009: 14).

Uzunburun Dramı adlı kitapta İzmir’in Dikili ilçesinin Uzunburun köyünde yaşamaya çalışan 60-70 kişilik bir Kürt ailesinin dramını anlattı (Habora-Kesici 2005).

Toplumsal meselelerle içli dışlı olan Habora, edebiyatta toplumdan uzaklaşmayı, belli bir kesime hitap ederek onların sözcülüğünü üstlenmeyi, burjuvaya yönelik eser yazmayı doğru bulmadı (Karaalioğlu1982: 256-257). Mizahı öne çıkardığı eserlerinde sadece dönemin toplumsal sorunlarını değil, siyasi olaylarını da özellikle Turgut Özal dönemini odak noktasına alarak eleştirel bir üslupla dile getirdi.

Bülent Habora, “Bâbıâli’nin alçakgönüllü efsane yayımcısı, kalemini de, muhalif duruşunu da hiç bırakmayan devrimci yazar” olarak nitelendirildi. “Yazdıkları ve yaşamıyla, topluma ağır bedeller ödeten “balık hafıza” setlerini yıkmaya, silkelemeye çalışan, janjanlı milliyetçi, solcu, İslamcı düşünceleri Nâzım Hikmet’in “Vatan Haini” şiiriyle yanıtlayan yazar, 60. Sanat Yılında Bülent Habora ve ardında bıraktığı beş anı kitabı; The Arabesk Türkiye, Benim Başkentim: Adana, Bir Yeşilköy Masalı, Başmusahip Sokağı Anıları, İzmir’de bir İstanbullu ile özlemle" anıldı (https://www.kulturservisi.com).

Habora’yla Gerçek ve Evrensel’de birlikte yazan İhsan Çaralan, “Halkçı Bir Kültür İnsanı Bülent Abi” başlıklı yazısında “Türkiye’nin kültür yaşamını Habora’nın da yaşadığı son 60 yılını onun anlatımından okumak, ondan dinlemek, mutlaka ki çok başkadır. Çünkü o sanat ve kültür dünyamıza, onun önemli figürlerine, halkın tarafından bakar ve halk için önemli olanı, onun tarafından görünenin ardındakileri anlatır” değerlendirmesini yaptı. Osman Bozkurt ise “Başmusahipli Bülent Habora” başlıklı yazısında, “bu örnek kalem işçisinin sınıflı sömürücü düzene karşı söz-yazı-eylem bütünlüğünü bozmadan nasıl karşı durduğunu” anlattı. Henüz hayatta iken genç kuşak dostları Osman Bozkurt, Kadir İncesu ve Çağlar Mirik, 60. Sanat Yılında Bülent Habora adlı kitabı yayıma hazırladı (https://www.kulturservisi.com).