Madde Detay
HİKMETÎ, (Bî-namâz) Ahmed Efendi
(d. 1140/1727 - ö. 1169/1755)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Ahmed Hikmetî Efendi, 1140/1727'de Hanya’da doğdu. "Bî-namaz Ahmed Efendi" diye tanındı. Ailesi, eğitimi ve mesleği hakkında kaynaklarda bilgi yoktur. Üveysiyye tarikatına intisap etti ve kendi hâlinde mütevazı bir ömür sürdü. 1755 tarihinde vefat etti. Ölümüne Nâhifî, "Meclis-i gülsitân-ı adne açdı rûhı bâl ü per" mısrasını tarih düşürdü.
Şiirlerinde Hikmetî mahlasını kullanan şair, arifane ve âşıkane şiirler yazdı. Gaybî ilimlerle ve özellikle cifir ile meşgul olduğu şiirlerinden anlaşılmaktadır. Girit’te yayımlanmış İntibah adlı gazetede, yeni harflerle yayımlanmış naatının mahlas beytinde bu özelliğini açıkça zikretmiştir. Bir beytinde, "Anın lutf-ı nigâhı olmasaydı Hikmetî sende / Nice mâlik olurdun sırr-ı cifre ilm-i ahfâya" diyen şair, cifr gibi gizli ilimlere malik olmasının sebebini Hz. Muhammed’in bir lütfu olarak görür. Giritli Salacoğlu Mustafa, "Tîre-dil sanma beni mihr-i peyamber bendedir / Nutk-ı Zeyne’l-Âbidîn âsâr-ı Ca’fer bendedir" matlasıyla başlayan gazeline tahmis yazmıştır.
Kaynakça
Kılıç, Filiz (2004). “Giritli Divan Şairleri”. Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 32: 275-294.
Kılıç, Filiz (2010). "Giritli Divan Şairleri" Klâsik Türk Edebiyatının Peşinden. Ankara: Grafiker Yay.
Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2000). Salacıoğlu Mustafa Celvetî-Giritli Şeyh Mustafa’nın Şehadeti: (Manzum Bir Menâkıpnâme). Ankara.
Kurnaz, Cemal vd. (hzl.) (2000). Giritli Salacıoğlu Mustafa Celvetî-Divan. Ankara: Akçağ Yay.
Sevgi, Ahmet (1993). “Giritli Şairler”. Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi 7-8: 33-35.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. FİLİZ KILIÇYayın Tarihi: 16.11.2013Güncelleme Tarihi: 19.11.2020Eserlerinden Örnekler
Der-Na’t-ı Şerîf
Dal ey gavvâs-ı endîşe yine gel ka’r-ı deryâya
Me’ânî dürlerin diz rişte-i nazm-ı mukaffâya
Açıl gönül gibi ey dil değildir vakt-i hâmûşî
Bu dem bülbül gibi gel nağme-rîz ol verd-i ma’nâya
Mey-i aşk u mahabbetden meded bir câm sun sâkî
O şevk ile yazam bir arz-ı hâl ednâdan a’lâya
Ne a’lâ cümleden bâlâ kamudan alem ü emced
Ki hîç andan yakınlar yok Cenâb-ı Rabb-ı Mevlâ’ya
Resûl-i Hazret-i Gaffâr Habîb-i Hazret-i Settâr
Ki hân-ı lutfı mebzûldur kamu a’lâ vü ednâya
Anınçün Âdeme tâli’-i esmâ eyledi Hâlik
Anın hüsn-i cemâlidir ki hâlet verdi Havvâ’ya
Anın Yûsuf cemâli kıldı çün şeydâ Züleyhâyı
Kamu mâl u menâlin sarf edip hem düşdi sahrâya
Anın mihriydi eden zerre zerre Tûr-ı Sînâ’yı
Anın şevki “erînî” lafzını söyletdi Mûsâ’ya
Hayât-ı Hızr’a bir katre lu’âbı bâ’is olmuşdur
Dem-i şîrîn-kelâmı zindelik verdi Mesîhâ’ya
Anın lutf-ı nigâhı olmasaydı Hikmetî sende
Nice mâlik olurdun sırr-ı cifre ilm-i ahfâya
Mukaddes rûhına Hak’dan salât ile selâm olsun
Meh ü hûrşîd ziyâ verdikçe şeb rûz rûy-ı dünyâya
(Kılıç Filiz (2010). "Giritli Divan Şairleri". Klâsik Türk Edebiyatının Peşinden. Ankara: Grafiker Yay. 76.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 16.11.2013Güncelleme Tarihi: 19.11.2020Eserlerinden Örnekler
Der-Na’t-ı Şerîf
Dal ey gavvâs-ı endîşe yine gel ka’r-ı deryâya
Me’ânî dürlerin diz rişte-i nazm-ı mukaffâya
Açıl gönül gibi ey dil değildir vakt-i hâmûşî
Bu dem bülbül gibi gel nağme-rîz ol verd-i ma’nâya
Mey-i aşk u mahabbetden meded bir câm sun sâkî
O şevk ile yazam bir arz-ı hâl ednâdan a’lâya
Ne a’lâ cümleden bâlâ kamudan alem ü emced
Ki hîç andan yakınlar yok Cenâb-ı Rabb-ı Mevlâ’ya
Resûl-i Hazret-i Gaffâr Habîb-i Hazret-i Settâr
Ki hân-ı lutfı mebzûldur kamu a’lâ vü ednâya
Anınçün Âdeme tâli’-i esmâ eyledi Hâlik
Anın hüsn-i cemâlidir ki hâlet verdi Havvâ’ya
Anın Yûsuf cemâli kıldı çün şeydâ Züleyhâyı
Kamu mâl u menâlin sarf edip hem düşdi sahrâya
Anın mihriydi eden zerre zerre Tûr-ı Sînâ’yı
Anın şevki “erînî” lafzını söyletdi Mûsâ’ya
Hayât-ı Hızr’a bir katre lu’âbı bâ’is olmuşdur
Dem-i şîrîn-kelâmı zindelik verdi Mesîhâ’ya
Anın lutf-ı nigâhı olmasaydı Hikmetî sende
Nice mâlik olurdun sırr-ı cifre ilm-i ahfâya
Mukaddes rûhına Hak’dan salât ile selâm olsun
Meh ü hûrşîd ziyâ verdikçe şeb rûz rûy-ı dünyâya
(Kılıç Filiz (2010). "Giritli Divan Şairleri". Klâsik Türk Edebiyatının Peşinden. Ankara: Grafiker Yay. 76.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 19.11.2020Eserlerinden Örnekler
Der-Na’t-ı Şerîf
Dal ey gavvâs-ı endîşe yine gel ka’r-ı deryâya
Me’ânî dürlerin diz rişte-i nazm-ı mukaffâya
Açıl gönül gibi ey dil değildir vakt-i hâmûşî
Bu dem bülbül gibi gel nağme-rîz ol verd-i ma’nâya
Mey-i aşk u mahabbetden meded bir câm sun sâkî
O şevk ile yazam bir arz-ı hâl ednâdan a’lâya
Ne a’lâ cümleden bâlâ kamudan alem ü emced
Ki hîç andan yakınlar yok Cenâb-ı Rabb-ı Mevlâ’ya
Resûl-i Hazret-i Gaffâr Habîb-i Hazret-i Settâr
Ki hân-ı lutfı mebzûldur kamu a’lâ vü ednâya
Anınçün Âdeme tâli’-i esmâ eyledi Hâlik
Anın hüsn-i cemâlidir ki hâlet verdi Havvâ’ya
Anın Yûsuf cemâli kıldı çün şeydâ Züleyhâyı
Kamu mâl u menâlin sarf edip hem düşdi sahrâya
Anın mihriydi eden zerre zerre Tûr-ı Sînâ’yı
Anın şevki “erînî” lafzını söyletdi Mûsâ’ya
Hayât-ı Hızr’a bir katre lu’âbı bâ’is olmuşdur
Dem-i şîrîn-kelâmı zindelik verdi Mesîhâ’ya
Anın lutf-ı nigâhı olmasaydı Hikmetî sende
Nice mâlik olurdun sırr-ı cifre ilm-i ahfâya
Mukaddes rûhına Hak’dan salât ile selâm olsun
Meh ü hûrşîd ziyâ verdikçe şeb rûz rûy-ı dünyâya
(Kılıç Filiz (2010). "Giritli Divan Şairleri". Klâsik Türk Edebiyatının Peşinden. Ankara: Grafiker Yay. 76.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Der-Na’t-ı Şerîf
Dal ey gavvâs-ı endîşe yine gel ka’r-ı deryâya
Me’ânî dürlerin diz rişte-i nazm-ı mukaffâya
Açıl gönül gibi ey dil değildir vakt-i hâmûşî
Bu dem bülbül gibi gel nağme-rîz ol verd-i ma’nâya
Mey-i aşk u mahabbetden meded bir câm sun sâkî
O şevk ile yazam bir arz-ı hâl ednâdan a’lâya
Ne a’lâ cümleden bâlâ kamudan alem ü emced
Ki hîç andan yakınlar yok Cenâb-ı Rabb-ı Mevlâ’ya
Resûl-i Hazret-i Gaffâr Habîb-i Hazret-i Settâr
Ki hân-ı lutfı mebzûldur kamu a’lâ vü ednâya
Anınçün Âdeme tâli’-i esmâ eyledi Hâlik
Anın hüsn-i cemâlidir ki hâlet verdi Havvâ’ya
Anın Yûsuf cemâli kıldı çün şeydâ Züleyhâyı
Kamu mâl u menâlin sarf edip hem düşdi sahrâya
Anın mihriydi eden zerre zerre Tûr-ı Sînâ’yı
Anın şevki “erînî” lafzını söyletdi Mûsâ’ya
Hayât-ı Hızr’a bir katre lu’âbı bâ’is olmuşdur
Dem-i şîrîn-kelâmı zindelik verdi Mesîhâ’ya
Anın lutf-ı nigâhı olmasaydı Hikmetî sende
Nice mâlik olurdun sırr-ı cifre ilm-i ahfâya
Mukaddes rûhına Hak’dan salât ile selâm olsun
Meh ü hûrşîd ziyâ verdikçe şeb rûz rûy-ı dünyâya
(Kılıç Filiz (2010). "Giritli Divan Şairleri". Klâsik Türk Edebiyatının Peşinden. Ankara: Grafiker Yay. 76.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | ÂTIF, Mehmed | d. ? - ö. 1908 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | VEHBÎ, Hanyalı | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | HIFZÎ, İbrahim Efendi | d. ? - ö. 1798 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | ABDÎ, Abdî Paşa | d. ? - ö. 10 Mayıs 1755 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
5 | MÜSELLEM, Ebulvefâ Şeyh Ahmed Müsellem Efendi | d. ? - ö. 1754-1755? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
6 | FUTÛHÎ, Hoca Sıdık | d. 1717-18 - ö. 1755-56 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
7 | ZİHNÎ, Mustafa | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
8 | AHMED, Şâmî-zâde Üsküdârî Ahmed Efendi | d. ? - ö. 1738-39 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
9 | HÂFIZ, Ebûbekir | d. ? - ö. 1803 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
10 | Ahmed, Ahmed bin Mahmûd, Molla Arab-zâde A. Efendi b. İmam Mahmûd Efendi | d. ? - ö. 1569 | Madde Adı | Görüntüle |
11 | SÂDIK, Ca'fer Sâdık Paşa | d. ? - ö. 1834-35 | Madde Adı | Görüntüle |
12 | REMZÎ, Mustafa Remzî Efendi | d. ? - ö. 4 Ekim 1689 | Madde Adı | Görüntüle |