Madde Detay
Kazım Gökkiyeviç Meçiyev
(d. 1859 / ö. 14 Mart 1945)
Şair, Yazar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Kafkasya’daki Balkar bölgesinde bulunan Holam-Bızıngı Vadisi’ndeki bir dağ köyü olan Şıkı’da dünyaya geldi. Babası Meçi (Möçü) soyundan gelir, ismi Bekki’dir. Annesi ise Appo soyundan Aytek kızı Sayleli’dir (Tavkul 2010: 65). Babası Bekki, demirci ustasıydı. Kazım’ın doğuştan sol ayağı topaldı. Babası ona yürümesini pek gerektirmeyecek bir meslek edindirme düşüncesiyle demirciliği öğretti (Balkan 1997: 14; Sarı ve Balkan 2009: 11). Babasının yanında demirciliği öğrenen Kazım, ömrü boyunca bu meslekle geçimini sağladı.
Babası, Kazım’daki okuma istidadını fark edince onu medreseye gönderdi. Medresede Kumuklu bir hocadan eğitim aldı. Bızıngı’da Bözülanı Çöpellev adında bilgili, dindar bir hocanın bilgi birikimi ile zengin kütüphanesinden istifade etti. 40 yaşında iken (1900-1901) hacca gitti. 50 yaşında iken ikinci kez hacca gitti. Bu defa bilgisini arttırmak maksadıyla yola çıkan Kazım, Şam, Bağdat, İstanbul ve Kahire’ye seyahatlerde bulundu. Buralardaki önemli medreselerde dersler aldı. 8 Mart 1944 tarihinde bütün Malkar halkı ile birlikte Kazakistan’a sürgüne gönderildi. 14 Mart 1945’te Kazakistan’ın Taldıkorgan şehrinde vefat etti (Balkan 1997: 14, 17-18).
Şiirlerini yazıya dökmek için kendi geliştirdiği Arap alfabesini kullandı (Miziev 2017: 6). Böylece Karaçay-Malkar Türkçesi ilk kez yazılı bir dili olarak kullanılmış oldu. Şiirleri de yazılı Karaçay-Malkar Türkçesinin ilk örnekleri arasında yer aldı.
Eserlerinde dinî konulara ağırlık verdi. Allah, Peygamber, vatan ve millet sevgisi en çok işlediği temalar arasında yer aldı. Hayatın içindeki pek çok duyguyu, ahlâkî öğretiyi şiirlerinde bulmak mümkündür.
Kazım Meçiyev, Kâzim Meçiev, Möçülanı Kâzım, Kâzim Meçi gibi farklı şekillerde anılan şair, Karaçay-Malkar yazılı edebiyatının kurucularından biri olarak kabul edilir. Karaçay-Malkar halkı için çok özel, çok kıymetli bir yere sahip olan Kazım Meçiyev’in şiir parçaları Karaçay-Malkar halkı arasında atasözü gibi benimsenmiştir.
Kaynakça
Balkan. Vedat (1997). Karaçay-Malkar Türk Edebiyatı’ndan Kâzim Meçi’nin Hayatı, Edebî Kişiliği ve Eserlerinden Örnekler. Yüksek Lisans Tezi, Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
Miziev, Kanşaubiy (2017). Balkar Şiiri Antolojisi. Ankara: Bengü Yay.
Sarı, Mehmet-Vedat Balkan (2009). Kâzim Meçi’nin Karaçay Türkçesi Mevlidi. Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Yay.
Tavkul, Ufuk (2010). Kafkaslarda Sözlü Edebiyat Geleneği Karaçay-Malkar Halk Şairleri Antolojisi. Ankara: Bengü Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ARAŞ. GÖR. ZEYNEP ASLANYayın Tarihi: 28.03.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 28.03.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Kitabü Mürşidi'n-Nisa | - / Temirhan Şura | 1906 | Diğer |
Meni Sözüm | - / - | 1940 | Şiir |
Caşavubuznu Bayrağı | - / Frunze | 1956 | Şiir |
Nazmula bla Poemala | Elbrus Kitab Basma / Nalçik | 1987 | Diğer |
Kâzim | - / Nalçik | 1989 | Diğer |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | NASÎRÂ, Şeyh Nasîrâ Dede | d. ? - ö. 1639 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | EYUP SAMSAK | d. 1908 - ö. 1956 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | HÂZIK, Cüneydullâ İslâmşeyh Oğlu | d. ? - ö. 1843 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | REMZÎ, Ahmet | d. 1859 - ö. 1914 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | AHMED BEHÇET | d. 1859 - ö. 1915 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | SELÂMÎ, İbrahim | d. 1859-1860 - ö. 1946 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | NİSE MÜRSELİ KIZI | d. 1870 - ö. 1945 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Osman Cemal Kaygılı | d. 4 Ekim 1890 - ö. 9 Ocak 1945 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | OSMANCIKOĞLU, Hamdi Öztosun | d. 1908 - ö. 1945 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Rıdvan Canım | d. 27 Eylül 1955 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Mustafa Özçelik | d. 1 Kasım 1954 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Mustafa Yeşilova | d. 1928 - ö. 4 Ekim 1985 | Meslek | Görüntüle |
13 | Resmiye Mümün | d. 7 Eylül 1976 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Nikolay Tufar | d. 1935 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Mirze Ali Möcüz Şebisterî | d. 29 Mart 1873 - ö. 25 Eylül 1934 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Kazım Vehbi Oral | d. 1892 - ö. 16 Nisan 1985 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Oğuz Kâzım Atok | d. 24 Mart 1912 - ö. 25 Aralık 1980 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | KÂZIM FERHAT | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |