Kazım Gökkiyeviç Meçiyev

(d. 1859 / ö. 14 Mart 1945)
Şair, Yazar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Kafkasya’daki Balkar bölgesinde bulunan Holam-Bızıngı Vadisi’ndeki bir dağ köyü olan Şıkı’da dünyaya geldi. Babası Meçi (Möçü) soyundan gelir, ismi Bekki’dir. Annesi ise Appo soyundan Aytek kızı Sayleli’dir (Tavkul 2010: 65). Babası Bekki, demirci ustasıydı. Kazım’ın doğuştan sol ayağı topaldı. Babası ona yürümesini pek gerektirmeyecek bir meslek edindirme düşüncesiyle demirciliği öğretti (Balkan 1997: 14; Sarı ve Balkan 2009: 11). Babasının yanında demirciliği öğrenen Kazım, ömrü boyunca bu meslekle geçimini sağladı.

Babası, Kazım’daki okuma istidadını fark edince onu medreseye gönderdi. Medresede Kumuklu bir hocadan eğitim aldı. Bızıngı’da Bözülanı Çöpellev adında bilgili, dindar bir hocanın bilgi birikimi ile zengin kütüphanesinden istifade etti. 40 yaşında iken (1900-1901) hacca gitti. 50 yaşında iken ikinci kez hacca gitti. Bu defa bilgisini arttırmak maksadıyla yola çıkan Kazım, Şam, Bağdat, İstanbul ve Kahire’ye seyahatlerde bulundu. Buralardaki önemli medreselerde dersler aldı. 8 Mart 1944 tarihinde bütün Malkar halkı ile birlikte Kazakistan’a sürgüne gönderildi. 14 Mart 1945’te Kazakistan’ın Taldıkorgan şehrinde vefat etti (Balkan 1997: 14, 17-18).

Şiirlerini yazıya dökmek için kendi geliştirdiği Arap alfabesini kullandı (Miziev 2017: 6). Böylece Karaçay-Malkar Türkçesi ilk kez yazılı bir dili olarak kullanılmış oldu. Şiirleri de yazılı Karaçay-Malkar Türkçesinin ilk örnekleri arasında yer aldı.

Eserlerinde dinî konulara ağırlık verdi. Allah, Peygamber, vatan ve millet sevgisi en çok işlediği temalar arasında yer aldı. Hayatın içindeki pek çok duyguyu, ahlâkî öğretiyi şiirlerinde bulmak mümkündür.

Kazım Meçiyev, Kâzim Meçiev, Möçülanı Kâzım, Kâzim Meçi gibi farklı şekillerde anılan şair, Karaçay-Malkar yazılı edebiyatının kurucularından biri olarak kabul edilir. Karaçay-Malkar halkı için çok özel, çok kıymetli bir yere sahip olan Kazım Meçiyev’in şiir parçaları Karaçay-Malkar halkı arasında atasözü gibi benimsenmiştir.

Kaynakça

Balkan. Vedat (1997). Karaçay-Malkar Türk Edebiyatı’ndan Kâzim Meçi’nin Hayatı, Edebî Kişiliği ve Eserlerinden Örnekler. Yüksek Lisans Tezi, Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi.

Miziev, Kanşaubiy (2017). Balkar Şiiri Antolojisi. Ankara: Bengü Yay.

Sarı, Mehmet-Vedat Balkan (2009). Kâzim Meçi’nin Karaçay Türkçesi Mevlidi. Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Yay.

Tavkul, Ufuk (2010). Kafkaslarda Sözlü Edebiyat Geleneği Karaçay-Malkar Halk Şairleri Antolojisi. Ankara: Bengü Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. ZEYNEP ASLAN
Yayın Tarihi: 28.03.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Kitabü Mürşidi'n-Nisa- / Temirhan Şura1906Diğer
Meni Sözüm- / -1940Şiir
Caşavubuznu Bayrağı- / Frunze1956Şiir
Nazmula bla PoemalaElbrus Kitab Basma / Nalçik1987Diğer
Kâzim- / Nalçik1989Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Emirhan Yenikid. 2 Mart 1909 - ö. 16 Şubat 2000Doğum YeriGörüntüle
2BEKÂYÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3HÂZIK, Cüneydullâ İslâmşeyh Oğlud. ? - ö. 1843Doğum YeriGörüntüle
4KEMALÎ BABA, Mustafad. 1859 - ö. 06.05.1926Doğum YılıGörüntüle
5LÜTFÎ, Hacı Velid. 1859 - ö. 1929Doğum YılıGörüntüle
6HAMMAL/MİRZE GÜLZAR, Bayrameli Abbaszâded. 1859 - ö. 03.06.1926Doğum YılıGörüntüle
7HASİBE HATUNd. 1880/1885? - ö. 1945Ölüm YılıGörüntüle
8HEKİM DÖNE, Döne Sertd. ? - ö. 1945Ölüm YılıGörüntüle
9Cambıl Cabayevd. 1846 - ö. 22 Haziran 1945Ölüm YılıGörüntüle
10TOPKAPILI-ZÂDE FEYZÎ, Mustafa Çelebid. ? - ö. 1657-58MeslekGörüntüle
11Müfit Özdeşd. 1943 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Mustafa Kuşçuoğlud. 01 Ocak 1933 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Anar Rızayevd. 14 Mart 1938 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Bahtiyar Vahapzaded. 16 Ağustos 1925 - ö. 13 Şubat 2009Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15İslam Beytullah Erdid. 25 Nisan 1940 - ö. 6 Ocak 2014Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16KÂZIM FERHATd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Kâzım Cömertd. 1956 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18DERTLİ KÂZIM, Kâzım Gülled. 1954 - ö. ?Madde AdıGörüntüle