Madde Detay
Mehmet Memduh Paşa
Faik ve Memduh
(d. 1839 / ö. 1925)
Şair, devlet adamı ve yazar
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
İstanbul’da doğdu, Mehmet Faik Memduh olarak ünlendi. Babası Mazlum Mustafa Fehmi Paşa’dır. İstanbul Beyazıt ve Valide Rüstiyelerinden sonra 1853’te Hariciye Nezareti Mektubi Kalemi’ne girdi. Fransızca öğrendi. 1861’de Mabeyn Kitabeti’ne memur; 1872’de Maarif Nezareti; 1876’da sadaret ve bir yıl sonra Maliye Nezareti mektupçusu oldu. II. Abdülhamit tarafından azledildi, 1881’de Şura-yı Umur-ı Maliye’de memurluğa döndü. 1887’de Konya, 1889’da Sivas, 1893’te Ankara Valisiydi. Çeşitli komisyonlarda II. Abdülhamit’i temsil etti. 1908’de kurulan ilk hükümette Dahiliye Nazırı oldu. İstifasının ardından tutuklandı ve Sakız Adası'na sürgüne gönderildi. Trablusgarb’ın işgalinde sürgünlerin ayrılmasına izin verilince adadan İzmir’e, 1912’de çıkan afla İstanbul’a döndü ve siyasetten uzak bir hayatı tercih etti, 1925’te öldü, nakşi haziresine defnedildi.
Genç yaşta şiir yazmaya başladı. Düzyazı eserleri genellikle siyasi gözlem, düşünce ve önerilere dayanan risaleleridir. Edebî eserlerinden ilki Eser-i Memduh (1289/1872), kalem ve kılıç münazarası üzerine yazılmış şiir-düzyazıdır; ikinci edebî eseri bahar konulu şiirlerini içeren Berg-i Sebz'dir. Bütün şiirlerini Divân-ı Eş’âr’ında topladı (Odunkıran 2011). Divan'ın mukaddimesinde eski ve yeni şiir anlayışlarından söz eder (Çakır 2009). Nev-zemin denilen yeni akımı yansıtan şiirleri varsa da büyük çoğunlukla, Yahya Kemal’in (1990: 185-187) takdir ettiği Sebk-i Hindi tarzında 17. yüzyıl klasik şiir yazım tavrını (Odunkıran 2011: 6-7) takip etmiştir.
Kaynakça
Aslantaş, Selim - A. Teyfur Erdoğdu (2013). “Mehmed Memduh”. Historians of the Ottoman Empire (ed. C. Kafadar H. Karateke C. Fleischer). Online http://ottomanhistorians.uchicago.edu/en/historian/mehmed-memduh (er.tar.07.03.2019)
Beyatlı, Yahya Kemal (1990). Mektuplar Makaleler. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti yay.
Çakır, Müjgân (2009). “Mazlûm-zâde Mehmed Memdûh Paşa’nın Poetikasına Dair”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. S. 39. Erzurum. 709-718
Develi, Hayati (1990). Tanzimattan Meşrutiyete 1 Mir’ât-ı Şuûnât. İstanbul: Nehir Yay.
Galitekin, Ahmet Nezih (1995). Tanzimattan Meşrutiyete 2 Kuvvet-i İkbal Alâmet-i Zeval Tasvîr-i Ahvâl Tenvîr-i İstikbal, Feverân-ı Ezmân. İstanbul: Nehir Yay.
Kurşun, Zekeriyya (2003). “Mehmed Memduh Paşa”. TDV İslam Ansiklopedisi. C. 28, Ankara. 495-497
Odunkıran, Fatih (2011). Mehmed Memdûh Paşa ve Divân-ı Eş’âr’ı. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi.
Sarıtepe, Özlem (2011). Sivas Valisi Mehmet Memduh Paşa. Yüksek Lisans Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. RECEP USLUYayın Tarihi: 19.03.2019Güncelleme Tarihi: 08.11.2020
Yayın Tarihi: 19.03.2019Güncelleme Tarihi: 08.11.2020
Güncelleme Tarihi: 08.11.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Tercüme-i Hikaye-i Jöneviev | -- / İstanbul | 1285/1869 | Hikâye |
Berg-i Sebz | -- / İstanbul | 1289/1873 | Şiir |
Eser-i Memdûh | Matbaa-i Amire / İstanbul | 1289/1873 | Deneme |
Yemen Kıtası Hakkında Bazı Mütâlaâtım | Dersaadet / İstanbul | 1324/1908 | İnceleme |
Feverân-ı Ezmân | -- / İstanbul | 1324/1908 | İnceleme |
Serâir-i Siyâsiyye ve Tahavvülât-ı Esâsiyye | -- / İstanbul | 1328/1912 | İnceleme |
Mirât-ı Şûûnât | Ahenk Matbaası / İzmir | 1328/1912 | Araştırma |
Tasvîr-i Ahvâl Tenvîr-i İstikbal | -- / İzmir | 1328/1912 | Araştırma |
Esvât-ı Sudûr | Vilâyet Matbaası / İzmir | 1328/1912 | İnceleme |
Kuvvet-i İkbâl Alâmet-i Zevâl | Matbaa-i Hayriye ve Şürekâsı yay. / İstanbul | 1329/1913 | Araştırma |
Haller İclâsler | Matbaa-i Hayriye ve Şürekâsı yay. / İstanbul | 1329/1913 | Araştırma |
Miftâh-ı Yemen | Matbaa-i Hayriyye ve Şürekâsı yay. / İstanbul | 1330/1914 | Araştırma |
Bedâyi-i Âsâr | Matbaa-i Hayriye ve Şürekâsı yay. / İstanbul | 1330/1914 | Mektup |
Dîvân-ı Eş’âr | Matbaa-i Hayriyye ve Şürekâsı yay. / İstanbul | 1332/1916 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | ŞEYHÎ, Nakib-zâde | d. ? - ö. 1633 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | NÂSIR, Seyyid Abdülbâkî Nâsır Dede Efendi | d. 1765 - ö. 1821 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Yılmaz Çongar | d. 28 Aralık 1935 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | BENDÎ | d. 1839 - ö. 1885 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | RIZÂ PAŞA, Hüseyin Rızâ Paşa, Yakovalı | d. 1839 - ö. 1904 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ŞURBÎ, Abdurrahim | d. 1839 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Bursalı Mehmet Tahir | d. 22 Kasım 1861 - ö. 28 Ekim 1925 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | AHMET CEVDET, Bergamalı | d. 1872 - ö. 1925 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | AŞIG/FENA, Fena Mirze Rehim Mirze Memmedbağıroğlu | d. 1841 - ö. 1925 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Hakan Günday | d. 29 Mayıs 1976 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Avni Abdullah | d. 1948 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Gülten Akın | d. 23 Ocak 1933 - ö. 4 Kasım 2015 | Meslek | Görüntüle |
13 | Hikmet Şevki | d. ? - ö. 28 Nisan 1930 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Leyla Saz | d. 1850 - ö. 6 Aralık 1936 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Şemsettin Sami | d. 1 Haziran 1850 - ö. 18 Haziran 1904 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Mehmet Anıl | d. 1962 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | KÂŞİF, Mehmet | d. 1865? - ö. 1930? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Mehmet Akif Tutumlu | d. 24 Mart 1963 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |