Madde Detay

Erzurum’un Oltu ilçesine bağlı Özdere köyünde doğdu. İlköğrenimini köyünde, orta öğrenimini Erzurum’da 1983 yılında tamamladı. 1987 yılında Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünü bitirdikten sonra Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümüne araştırma görevlisi olarak atandı. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalında başladığı yüksek lisans eğitimini "Şeyh Galib'in Tarih Manzumeleri: İnceleme - Metin" adlı teziyle 1989'da, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalında başladığı doktorasını ise "Nedim Divanı: İnceleme - Tenkidli Metin" adlı teziyle 1994'te tamamladı ve Eski Türk Edebiyatı alanında "doktor" unvanı aldı. 1996 yılında doçent, 2002 yılında profesör oldu. Aynı yıl Gaziantep Üniversitesi Eğitim Fakültesine kurucu dekan olarak atanan Macit, görev süresinin bitiminde tekrar Yüzüncü Yıl Üniversitesine döndü. Burada Türk Dili ve Edebiyatı Bölüm Başkanı (2005-2007) ve Eğitim Fakültesi Dekanı olarak görev yapan Muhsin Macit, hâlen Eskişehir Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesinde öğretim üyeliğinin yanı sıra Edebiyat Fakültesi dekanı olarak görev yapmaktadır. Macit, Gelenekten Geleceğe: Modern Türk Şiirinde Geleneğin İzleri (1996) adlı eseriyle Türkiye Yazarlar Birliği Tenkit Ödülü'ne, Filmin Ağlanacak Yeri (2009) adlı eseriyle 2009 Türkiye Yazarlar Birliği Deneme Ödülü'ne layık görüldü.

Muhsin Macit, Eski Türk Edebiyatı üzerine akademik araştırmalarıyla ilmî; şiirleri ve incelemeleriyle edebî eserler orataya koymuş hem akademisyen hem şair bir şahsiyettir. Kalem ürünleri 1989'lu yıllardan itibaren; Millî Eğitim, Ayane, Yedi İklim, Yönelişler, Tercüman, Kayıtlar, Millî Folklor, Mina, Diyanet Dergisi, Polemik, Hece, Hazan, Seyir, Türk Kültürü, Türk Edebiyatı, Yasakmeyve ve Virgül gibi pek çok süreli yayında belli aralıklarla yayımlanmıştır. Akademik inceleme-araştırma yazıları ve makaleleri ise akademik dergilerde yayımlanmaktadır. Onun 2001'de yayımladığı Zembil adlı şiir kitabı, saadetin dilini yakalamak yolunda düşe kalka gerçekleştirilen bir yolculuğun eseridir. Şiirlerde otantikliğiyle yerli bir duruş, çağrışım zenginliği ile devamlılık duygusu vurgulanmaktadır. Kitap, yaşanan hayata olduğu kadar görkemli bir geçmişe de sarkıtıldığı için rengârenk mısralarla doludur. Bu mısralara çocuk saflığında algılanan hasret ve merhamet duygusu ile dozu iyi ayarlanmış ironi eşlik etmektedir. Şair, verili olan bir lügati kullanmak yerine, duyarlık alanına denk düşen saadetin diliyle varoluş ülküsünü gerçekleştirmek arzusundadır. Saadetin dili mahrem istiârelerle doludur. İşte bu yüzden şair, hayatın akışı içinde yeraltı suları gibi çağlamak eğilimindedir. Nâzım Hikmet Polat, eseri şu cümlelerle değerlendirmiştir:: "'Aşk Zembereği', 'Serencam' ve 'Tarz-ı Cedid Üzre' adlı üç gözden kurulu Zembil’i üç iple asılı buldum. 1. Kuşatılmışlık duygusu, 2. Çocukluk özlemi ve masal dünyası, 3. Divan şiiri. Zembil’in ilk gözü 'Aşk Zembereği' ile kurulmuş. On adet şiirin bulunduğu bu gözün damarlarında hep kuşatılmışlık duygusu dolaşıyor. Macit, Divan şiirinden istifade ederken, onlarda hislerine müştereklik bulurken, onları yenileyerek şahsî bir üslûp kurmaya da çalışıyor. Zembil’in son bölümünün 'tarz-ı kadîm üzre' değil de “Tarz-ı Cedid Üzre” diye adlandırılmasının sebebi budur. Sözün özü: İlham kaynakları günlük hayatın çer-çöpünden veya ideolojik saplantıları hizmet sanma safdilliğinden öteye geçemeyen, kaba realizmden sıyrılamamış atıf ve işaretleri aşk sananların çokça bulunduğu günümüzde, Muhsin Macit’in okuyucuya Zembil’le inen şiirleri; sanatın büyülü dünyasında halis şiir hedefine varmada, hasretimizi dindirebileceğimiz bir menzil olmuştur." (Polat, 2004: 73-75).

Gelenekten Geleceğe: Modern Türk Şiirinde Geleneğin İzleri (1996) adlı eleştiri/inceleme kitabında Muhsin Macit, bir yandan "geleneksel" kavramı etrafında klasik şiiri ele almakta, diğer yandan "Günümüz şairleri divan ve halk şiirinden nasıl yararlanabilir?" sorusunu masaya yatırmaktadır. Modern Türk şiirinin yaşayan on üç temsilcisinin mistik şiir, tasavvuf şiir ve aruz ölçülerine göre yazılmış eserleri bu kitapla yeniden hatırlanmaktadır. Macit, bu eseriyle Türkiye Yazarlar Birliği Tenkit Ödülü'ne layık görülmüş ve Türk edebiyatında adından söz ettirmeyi başarmıştır. Divan Şiirinde Âhenk Unsurları (1996) adlı incelemesinde ise divan şairlerinde ahenk unsurlarının kullanımını ele almaktadır. Dönemlerinin yedi şairinin divanlarını, ses ve söz tekrarları ile kafiye, redif ve vezin gibi ritmi sağlayan unsurları incelemektedir Kitapta ayrıca âhengin şiir dilini şekillendirmesine ve bunun şairin şiir dilini işlemesindeki etkisine değinilmektedir. Macit, bu kitabında gazellerde kullanılan rediflere de yer vermiş, Divan Edebiyatına farklı bir bakış açısı kazandırmıştır (Radikal 2005-04-25).

Filmin Ağlanacak Yeri (2009), Macit'in denemelerini kitaplaştırdığı ve TYB tarafından ödüle layık görülen bir eserdir. Eserdeki metinlerden bazıları anı özelliği taşımaktadır ki Macit bu metinlerde öz yaşam öyküsünü de zaman zaman okuyucuya hissettirmektedir. Kitap, kamyon şoförlüğüyle edebiyat öğretmenliği arasında sıkışıp kalmış bir gencin öyküleriyle başlar ve ardından yazarın hayatının çeşitli dönemlerinden yirmi adet anı-öykü peş peşe sıralanır. Bir süre sonra, bu anı-öyküler kişisel olmaktan çıkıp okuru da alakadar etmeye başlar. Anadolu’nun son 30-40 senelik serüveni, sosyal-kültürel durumları bu öykülerle birlikte, yer yer mizahi, yer yer dramatik, trajik ama her seferinde etkileyici olarak okurun karşısında getirilmektedir. Macit, Anadolulular olarak “aşırı şehirlilik”le bir türlü sobeleyen olamadığımız saklambaç-yakalamaç oyunlarına girişmemizden rahatsızdır. Bize doğrultulan kamera ve mikrofonlara inat, çekinmeksizin, karda, kızak üstünde çocukluk ve naifliğe selam çakmayı, bütün bunlara tercih etmektedir (Radikal 2009: 4). İbrahim Tenekeci, bu eser ekseninde Macit'in yazar ve şair kişiliğine işaret etmiş ve şu değerlendirmeyi yapmıştır: "Kitapta yer alan denemelerin çoğunu dergilerden okumuştum. Sayın Macit, deneme türünün hakkını veren ender edebiyatçılardan biri. Üslûp ve yeteneğinin yanı sıra, şiir ve hikâye konusunda da üst düzey bir bilgiye sahip. Bu da güzel bir şekilde denemelerine yansıyor." (Tenekeci 2009: 8). Akademisyenlikle birlikte şair ve denemeci kimliğini de koruyan Muhsin Macit, şiir tadında denemelerle okuyucuları samimi bir yolculuğa çıkarmaktadır.

Kırklar Divanı (2009) Macit'in Divan şiiri üzerine kaleme aldığı incelemelerden oluşmaktadır. Bu eseri Türk dilinin saklı musikisi peşinde sürdürülen bir arayışın ürünü olarak değerlendirmek mümkündür. Divana giren şairlerin ortak özelliği, ait oldukları uygarlığın bütün değerlerini muhabbetle sahiplenmeleridir. Eser yayımlandığında Radikal Kitap'ta şöyle değerlendirilmiştir: "Divanları okurken söyleyiş, duyuş bakımından farklı özellikler taşıdığını düşündüğü beyitler ve gazeller etrafında denemeler kaleme alan Macit’in elimizdeki kitabında, bu tarz kırk metin yer alıyor. Bu beyit ve gazelleri çağrışım zenginlikleri ve şiirselliklerine göre seçen yazar, okurunu, Divan şiirine doğru bir yolculuğa çıkarıyor. Sanatlı söz söyleme ustaları Necatî, Bakî ve Nedîm ile şiirlerine daha sade, tasavvufi bir hava katan Rumelili şairler; Divan şairlerinin ilişki içinde oldukları kültürlerden devşirdikleri, Macit’in denemelerinde izi sürülen konulardan birkaçı." (Radikal Kitap 2009:3). Muhsin Macit, gerek akademik inceleme yazıları ve araştırmaları gerekse şiir ve denemeleriyle üretken bir yazar, şair ve akademisyendir.