Şükrü Elçin

Terzioğlu, Macit Demir, Arı
(d. 23 Eylül 1912 / ö. 27 Kasım 2008)
Öğretim Üyesi, Halkbilimi Araştırmacısı, Şair
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

23 Eylül 1912'de Florina'da doğdu. Babası memurluk ve çiftçilik yapan Murat Bey, annesi ev hanımı Ayşe Hanım'dır. Lozan Anlaşmasıyla gerçekleşen mübadele sonucunda ailesiyle birlikte önce Manisa Kula'ya ardından Turgutlu'ya yerleşmişlerdir. İlk ve ortaöğrenimini Manisa'da tamamlamış, bu yıllarda arkadaşlarıyla birlikte Gençlik adında üç sayı yayımlanabilen bir okul dergisi çıkarmıştır. İzmir Erkek Lisesi'ni bitirmesinin (1935) ardından İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'ne kaydolmuş; Fuat Köprülü, Ali Nihat Tarlan, Kilisli Rıfat Bilge, Ragıp Hulusi Özden, Hellmut Ritter, Ahmet Caferoğlu gibi akademisyenlerin öğrencisi olmuştur. Üçüncü sınıfta Yüksek Muallim Mektebi'nin sınavlarına girmiş, 1939'da buradan mezun olmuştur. Sivas ve Denizli'de bir süre öğretmenlik yapmasının ardından eğitimini sürdürebilmek için Ankara'ya tayinini istemiş ve 1944'te Ankara Erkek Teknik Okulu'nda çalışmaya başlamıştır. Ankara Üniversitesi'ne bağlı olarak doktora çalışmalarını sürdüren Elçin, 1949'da Kitâbî, Mensur, Realist Halk Hikâyeleri başlıklı doktora tezini savunmuştur. Tez savunmasının ardından iki yıllık süreyle Fransa'ya gönderilmiş ve burada Andre Varanyac'nın derslerini takip etme fırsatı bulmuştur. Yurda dönüşünde öğretmenliğe devam etmiş, 1962'de Anadolu Köy Orta Oyunları başlıklı çalışmasıyla doçent unvanını almıştır.

1964'te Hacettepe Üniversitesi'nde Türkçe-Kompozisyon dersleri vermeye başlamış; iki yıl sonra da Türkoloji'nin farklı alt alanlarında lisans ve lisansüstü seviyelerinde binlerce kişinin yetişeceği Hacettepe Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü kurmuştur. 1969'da Türk Dilinde Atalar Sözü başlıklı çalışmasıyla profesörlüğe yükselen Elçin, 13 Temmuz 1982'ye dek bu bölümde öğretim üyeliği ve bölüm başkanlığı görevlerini yürütmüştür. Emekli olmasının ardından üniversite ile bağını koparmayarak Türk Dili dersleri koordinatörlüğü görevini sürdüren Elçin, ayrıca Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü'nün 30 yıl boyunca başkanlığını yapmıştır.

Sürdürdüğü akademik faaliyetlerden ötürü İhsan Hınçer Türk Folkloruna Hizmet Ödülü (1983), Seyyid Battal Gazi Onur Ödülü (1983), Türkiye İş Bankası Halk Bilim Büyük Ödülü'ne (1984) layık görülmüştür. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu tarafından Prof. Dr. Muazzez İlmiye Çığ, Prof. Dr. Halil İnalcık, Prof. Dr. Bozkurt Güvenç, Prof. Dr. İhsan Doğramacı gibi isimlerle birlikte 12 Üstün Bilim İnsanı arasında sayılmıştır.

Şükrü Elçin, 27 Kasım 2008'de Ankara'da vefat etmiştir. Kabri, Ayvalık'tadır.

Edebiyat ve şiirle bağı ilk gençlik yıllarında oluşan Şükrü Elçin'in ilk denemeleri arkadaşlarıyla birlikte ortaokul yıllarında çıkardıkları Gençlik dergisinde kendini göstermiş; "Turgutlu Yollarında" adlı ilk şiiri bu dergide yayımlanmıştır. Derginin kapanmasının ardından arkadaşı Niyazi Hicran ile birlikte Şair Bozuntuları (1938) adını verdikleri bir kitap neşretmişlerdir.

Düzyazı sahasında da ilk ürünlerini gençlik yıllarında veren Elçin'in düşünce yazıları Yeni Asır, Hizmet, MTTB Gençlik, Zafer, Orhun, İnanç gibi süreli yayınlarda yayımlanmış; bu yazılarında Terzioğlu, Macit Demir ve Arı vd. müstearlarını kullanmıştır (Özarslan 1993: 27). İlerleyen yıllarda da şiir ve hikâye ile bağı kopmayan Elçin, şiirlerini Yirmidört (1944), Adalar ve Destanlar (1978) ve Bana Bir Resim Getirdiler (2001) isimli kitaplarda toplamıştır.

Şiirlerinde farklı kaynaklardan beslenen Elçin, millî ve manevi duyarlılıkların işlendiği parçaların yanı sıra lirik tonda bireysel temaların işlendiği manzum parçalar da kaleme almıştır. Genellikle Türk kültürü ve mitolojisinin izlerinin görüldüğü şiirlerinde bütün Türk dünyasını selamlayan Elçin, hem Turan coğrafyası hem de Balkan Türklerinin yaşadıkları topraklardan hareket ederek coğrafya, folklor ve tarih üçgeninde manzumelerini oluşturmuştur.

Akademik çalışmaları, daha çok Halk edebiyatı ve folkloristik üzerine yoğunlaşan Elçin'in çalışmalarında edisyon kritik ve izlek tespitleri büyük bir yer tutmaktadır.

Kaynakça

Aydın, Hasan; Onat, Aslı (13.09.2007). "İşte 12 Değerli Bilim İnsanı". Milliyet. http://www.milliyet.com.tr/2007/09/13/guncel/axgun02.html [Erişim tarihi: 6 Mart 2016]

Demirci, Abdullah (2000). "Prof. Dr. Şükrü Elçin ile Röportaj". Millî Folklor. 52: 10-16.

Günay, Umay; Güzel, Abdurrahman; Yıldırım, Dursun (1983). "Prof. Dr. Şükrü Elçin'in Hayatı ve Eserleri". Şükrü Elçin Armağanı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.

Kaplan, Mehmet (1981). "Bahçesaray Çeşmesi". Türk Kültürü. 223-224: 29-101.

Öğüt Eker, Gülin (2000). "Prof. Dr. Şükrü Elçin Hayatı ve Eserleri". Millî Folklor. 52: 6-9.

Özarslan, Metin (1991). Prof. Dr. Şükrü Elçin Hayatı ve Eserleri Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Özdemir, Nebi (2000). "Prof. Dr. Şükrü Elçin ve Türk Çocuğu Araştırmaları". Millî Folklor. 52: 17-23.

Yüksel, Hüseyin Avni (2000). "Prof. Dr. Şükrü Elçin'den Ders Arası Notları". Millî Folklor. 52: 24-32.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. KORAY ÜSTÜN
Yayın Tarihi: 08.04.2018
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Şair BozuntularıHafız Ali Matbaası / İzmir1932Şiir
YirmidörtKültür Basımevi / İstanbul1944Şiir
HikâyelerMilli Eğitim Bakanlığı / İstanbul1949Antoloji
Kerem ile Aslı HikâyesiMilli Eğitim Bakanlığı / Ankara1949Araştırma
Deli DumrulAyyıldız Matbaası / Ankara1964Diğer
Anadolu Köy Orta OyunlarıTürk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları / Ankara1964Araştırma
Türk BilmeceleriMilli Eğitim Bakanlığı Yayınları / İstanbul1970Derleme
Çocuklarımıza ŞiirlerTürk Kadınları Kültür Derneği Yayınları / Ankara1974Derleme
Ali Ufkî, Hayatı ve Mecmua-ı Saz u SözKültür Bakanlığı Yayınları / İstanbul1976Araştırma
Halk EdebiyatıHacettepe Vakıfları Kuruluşları Teksis Limited Şti. Basımevi / Ankara1977Diğer
Halk Edebiyatı AraştırmalarıKültür Bakanlığı Yayınları / Ankara1977Araştırma
Türkçülük ve MilliyetçilikTürk Kadınları Kültür Derneği Yayınları / Ankara1978Araştırma
Adalara DestanlarAyyıldız Matbaası / Ankara1978Şiir
Halk Edebiyatına GirişKültür Bakanlığı Yayınları / Ankara1981Araştırma
Gevheri Divânı (İnceleme, Metin, Dizin, Bibliyografya)Kültür Bakanlığı Yayınları / Ankara1984Diğer
Şiirle SelâmTürk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları / Ankara1984Antoloji
Folklor ve Halk Edebiyatının Millî Birliğin Oluşmasındaki RolüTürk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları / Ankara1986Araştırma
GevheriKültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları / Ankara1987İnceleme
Yeni Türk Nesri AntolojisiKültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları / Ankara1987Antoloji
Âşık ÖmerKültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları / Ankara1987İnceleme
Akdeniz ve Cezayir’de Türk Halk ŞairleriTürk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları / Ankara1988İnceleme
Halk Şiiri AntolojisiKültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları / Ankara1988Antoloji
Türkiye Türkçesinde AğıtlarKültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları / Ankara1990Araştırma
Yurt DuygularıTürk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları / Ankara1990Antoloji
Türkiye Türkçesinde MânilerTürk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları / Ankara1990İnceleme
Türk Edebiyatında TabiatAtatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları / Ankara1992İnceleme
Bana Bir Resim GetirdilerAkçağ Yayınları / Ankara2001Şiir
Hikâye'den Hâtıra'yaAkçağ Yayınları / Ankara?Hatıra
Nesirle SelamTürk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları / Ankara2008Antoloji

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Florinalı Nazımd. 1883 - ö. 6 Haziran 1939Doğum YeriGörüntüle
2Necati Cumalıd. 13 Ocak 1921 - ö. 10 Ocak 2001Doğum YeriGörüntüle
3MANTIKÎ, Florinalıd. ? - ö. 1828Doğum YeriGörüntüle
4Fuat Bayramoğlud. 1912 - ö. 30 Haziran 1996Doğum YılıGörüntüle
5Zeki Teomand. 9 Mart 1912 - ö. 10 Mart 1990Doğum YılıGörüntüle
6Ziya İlhan Zaimoğlud. 1912 - ö. 25 Ağustos 1965Doğum YılıGörüntüle
7Mehdi Halıcıd. 10 Nisan 1927 - ö. 8 Nisan 2008Ölüm YılıGörüntüle
8Cengiz Aytmatovd. 12 Aralık 1928 - ö. 10 Haziran 2008Ölüm YılıGörüntüle
9Nail Vahdeti Çakırhand. 1910 - ö. 14 Ekim 2008Ölüm YılıGörüntüle
10Eyüp Ekincid. 10 Ağustos 1973 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Rifat Necdet Evrimerd. 1898 - ö. 1971MeslekGörüntüle
12Berna Olgaçd. 27 Mart 1975 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Timur Soykand. 1975 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Mehmet Akif İnand. 12 Temmuz 1940 - ö. 6 Ocak 2000Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Berna Morand. 23 Ocak 1921 - ö. 31 Ocak 1993Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16İLHAMÎ, Hamit İlhami Demird. 1932 - ö. 1987Madde AdıGörüntüle
17Hasan Demird. 12 Temmuz 1954 - ö. 30 Ekim 2015Madde AdıGörüntüle
18Galip Naşit Arıd. 1907 - ö. 10 Kasım 1973Madde AdıGörüntüle