MUHTÂR, Hasırcı-zâde Sülün Efendi-zâde Ahmed Muhtâr Efendi

(d. 1235/1820 - ö. 1319/1901)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1235/1820 yılında İstanbul'da doğdu. Asıl adı Ahmed Muhtâr Efendi'dir. Sülün Efendi adıyla tanınan Şeyh Süleymân Sıdkî Efendi'nin oğlu, Südlüce Sa'dî Dergâhı kurucusu Şeyh Mustafa İzzî Efendi'nin de torunudur. Dedesinin babası da Halîl Efendi'dir. İzzî Efendi'nin babası Şeyh Halîl Mısır'ın Deminhur beldesinden ticaret için İstanbul'a gelip yerleştiğinden ve diğer oğlu Hasırcıbaşı Emîn Ağa'nın dükkânında vakit geçirdiğinden Hasırcı Şeyh; çocukları ve torunları da Hasırcı-zâde adıyla anıldı. Muhtâr Efendi hilafeti babasından, tarikat hırkasını da babasının hulefasından halasının oğlu Şeyh Abdullah'tan almıştır. Muhtâr Efendi diğer bazı tarikatlara da müntesiptir. Meşhur Mesnevîhân Hoca Hüsâmüddîn Efendi'den ders almış ve onun ilminden geniş ölçüde faydalanmıştır. Südlüce Sa'dî Tekkesi'nde 1837 senesinde önce büyük kardeşi Hasan Rızâ ile müştereken, sonra Hasan Rızâ'nın uzleti tercih etmesiyle 1864 senesinden itibaren tek başına şeyhlik yaptı. 1879 senesinde makamını oğlu Elif Efendi'ye bırakarak hacca gitti. Dönüşte uzlete çekildi. Fikir ve zikir ile meşgul oldu. 1901 yılında İstanbul'da vefat etti. Mezarı şeyhlik yaptığı Südlüce'deki Sa'dî Tekkesi'nin haziresindedir.

İbnü'l-Emin'e göre beyaz sakallı, güler yüzlü, sürekli tebessüm eden, alçakgönüllü, şeriata son derece riayet eden, saygıdeğer bir zat imiş. Torunu Zâhir Bey'in İbnü'l-Emin'e gönderdiği bir varakada da torunu şöyle söylüyormuş: "Çocukla çocuk olur, herkesi öğütleriyle müstefit kılardı. Büyükle - âlim ise - ilim ve ma'rifetten bahseder, ümmî ise onu faydalandıracak sohbet zemini bulur; şu'arâ ile müşâ'are ve musâhabe eyler; meşâyihe tasavvufun âdab ve kavânîninden bahsederdi. Zengin ve fakir onun yanında aynı derecede makbul idi. Müşârün-ileyhe ne eslâfı olan ecdâdım, ne de halefi olan pederim, ahlak ve kemal cihetinden emsâl olamazlardı zannederim" (İnal: 1988: 982).

Muhtâr Efendi'nin çoğu tasavvufâne olmak üzere şiirleri de bulunmaktaymış. Şiirlerine örnekleri İbnü'l-Emin yayımlamıştır.

Kaynakça

Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. II. İstanbul.

İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. II. İstanbul: Dergah Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 25.06.2014
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Cenâh-ı hırkaya çek başını âsûde-hâtır ol

Gözün yum mâ-sivallahdan huzûr-ı Hakk'a hâzır ol

 

Perîşân etme akl u fikrini rûhunla ülfet et

Safâ-yı bezm-i vahdet matlab ise kalbe nâzır ol

 

Cihân yok iken oldu yine yok olmak mukarrerdir

İlişdirme bu hâr u hâsa etrâfını gâfir ol

 

Geçürme ömrünü edgâs u ahlâm ile hâb içre

Gece bîdâr u gündüz zâr seher vaktinde zâkir ol

 

Garîb isen bu gurbet ilde sakın taşrada yatma

Açıkdır hân-kâhı Hak Ta'âlâ'ya müsâfir ol

 

Zamânın mevtine me'yûs olup kalma betâletde

Miyân-beste olup git Ka'betullâh'a mücâvir ol

 

Sıfât u zât mir'ât-ı Muhammed'den görünmüşdür

Varup yüz sür mübârek ravza-i pâkini zâ'ir ol

 

Felek şems ü kamer encüm cibâl eşcâr deryâlar

Bular cevlân ederler Hak yolunda sen de dâ'ir ol

 

Dili nûr-ı mahabbet ile tenvîr et müheyyâ kıl

Eder sultân-ı aşk bir gün tecellî bekle sâbir ol

 

Su'âl eyler isen Muhtâr'a zevk-i vasla bir çâre

Hemîşe kalbe nâzır kalbe nâzır kalbe nâzır ol

 

Bu nazmı Hazret-i Muhtâr-ı mektûbîye takdîm et

Anın nutkunda var bir feyz-i kudsî sözde mâhir ol

(İnal, İbnü'l-Emîn Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. II. İstanbul: Dergah Yay. 983, 984.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1İrem Uşard. 23 Temmuz 1975 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2SÂDIK/SÂDIKÎ, Sadreddin-zâde Mehmed Sâdık Efendid. 17 Aralık 1630 - ö. Kasım-Aralık 1709Doğum YeriGörüntüle
3İRFÂN, İrfân Beyd. ? - ö. 19. yy.Doğum YeriGörüntüle
4MUHSİN, Mehmed Muhsin Efendid. 1820 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5DÜRRÎ, Süleymând. 1820-21 - ö. 1861\'den önceDoğum YılıGörüntüle
6NAZİFÎ, İsmaild. 1820 - ö. 1889-1890Doğum YılıGörüntüle
7İsmail Safad. 1867 - ö. 24 Mart 1901Ölüm YılıGörüntüle
8ŞEYH ANA (ŞIHANA) AHMEDd. 1819-1820 - ö. 1901-1902Ölüm YılıGörüntüle
9FÂ'İK, Mehmed Fâ'ik Bey, Ustrumcalıd. ? - ö. 1901Ölüm YılıGörüntüle
10MÜSTAKÎM-ZÂDE SÜLEYMAN SADEDDİN EFENDİd. Mayıs-Haziran 1719 - ö. 14 Temmuz 1788MeslekGörüntüle
11MÜFTÎ DERVİŞ, Çavdaroğlu Ahmedd. 1580\\\'ler? - ö. ?MeslekGörüntüle
12KÂSIMÎ, Kerküklüd. 1785 - ö. 1845MeslekGörüntüle
13BEHCET, Hudâydâdd. ? - ö. 1835 ds.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14NEŞ'ET, Ahmed Ağad. ? - ö. 19. yy.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15İHYÂ, Tüfekçibaşı Hacı Yahyâ, Enderunlud. ? - ö. 1851Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16VEFÂ, Şeyh Vefâ, İbnü’l-vefâ, İbn Vefâ, Vefâ-zâde, Ebu’l-Vefâd. ? - ö. 1491Madde AdıGörüntüle
17HÜSEYİN, Seyit Ağad. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18AVAZ, Avaz Otard. 1884 - ö. 1919Madde AdıGörüntüle