ES'AD, Mansûrî-zâde Hüseyin Es'ad Efendi

(d. 1236/1820 - ö. 1315/1897)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İzmir'de 1236/1820 tarihinde doğdu. Asıl adı Hüseyin Es'ad Efendi'dir. Şiirlerinde Es'ad mahlasını kullanmıştır. Mansûrî-zâde Mehmed Emîn Efendi'nin oğlu olduğundan Mansûrî-zâde sanıyla tanındı. Netâyicü'l-Vukû'ât adlı ünlü tarih kitabının yazarı Evkâf Nâzırı Mustafa Nûrî Paşa'nın (1824-1890) ağabeyidir. Medresede din bilimlerini tahsil etmiş ve ileri derecede Arapça, Farsça öğrenmiştir. Öğrenimini tamamladıktan sonra müderrislik ru'ûs-ı hümâyûnuna nail oldu. İzmir Mahkeme-i Şer'iyye baş kâtipliğinde, Aydın ve Gelibolu hâkimliklerinde, 1290/1873 senesinde Manisa Evkaf Nâzırlığında ve son olarak da 1300-1306/1882-1888 yılları arasında İzmir Maarif Müdürlüğü'nde görev yaptı. Manisa Evkaf muhasebecisi olduğu dönemde Manisa akıl hastanesinin idaresini de üstlenmişti. 1307/1889 yılında üçüncü dereceden bir Nişânî Osmânî alan Es'ad Efendi Bilâd-ı Hamse payesini ve son paye ve rütbe olan Haremeyn-i Muhteremeyn payesini de almıştı. 1315/1897 yılında İzmir'de vefat etti. Kemer Mezarlığı'nda defnedildi.

Es'ad Efendi'nin oğlu Mehmed Emîn ve onun oğlu Mehmed Sa'îd de İzmir fikir ve siyaset tarihinde önemli yeri olan kişilerdir. Türk Dili bilgini Prof. Dr. Mecdut Mansuroğlu da Hüseyin Es'ad Efendi'nin soyundandır.

Es'ad'ın İzmir'de çıkan Devir gazetesinde bir tarih şiiri yayımlanmıştır. Fatîn'e göre bir miktar şiiri vardır, Mehmed Tevfîk'e göre ise şi'ri metîn bir şâ'ir-i sihr-âferîndir (Fatîn Dâvud 1271: 15; Oğuz vd. 2012: 85). Şiirine örnek olarak birer gazel Fatîn Tezkiresi'nde ve Kâfile-i Şu'arâ'dadır. İzmir Fikir ve Sanat Adamları adlı eserde ise gazel tarzında bir hicviyesi yer almaktadır (Huyugüzel 2000: 231).

Kaynakça

Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul.

Huyugüzel, Ö. Faruk (2000). İzmir Fikir ve Sanat Adamları (1850-1950). Ankara: KB Yay.

Kutlar Oğuz, Fatma Sabiha, Müjgan Çakır, Hanife Koncu (hzl.) (2012). Mehmed Tevfik - Kâfile-i Şu'arâ. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 28.08.2014
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Diyâr-ı karalarda mu'tenâ bir sûr olmuş fes

Anın-çün Avrupa küffârına mahsûr olmuş fes

Ayaklanmış ser-â-pâ hep sipâh-ı kişver-i zülfi

Fesâd u fitneyi basdırmağa me'mûr olmuş fes

Ser-â-ser çıkdı başdan serserîdir şimdi uşşâkı

Görünce ol perî-rûyun serinde dûr olmuş fes

Düşürmüş püskül ü gîsûyı kîl ü kâl-i teşvîşe

Sabâ tahrîk-i âşûb eylemiş pür-şûr olmuş fes

O püskülli belâ yârin başından gitmiyor Es'ad

Neden bu mertebe cevr itmege mecbûr olmuş fes

(Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul. 14.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Fatih Erdoğand. 23 Nisan 1954 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Hakan Güzeldered. 1975 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Özgür Savaşçıd. 10 Haziran 1955 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4EŞREF PAŞA, Bursalıd. 1820 - ö. 1894Doğum YılıGörüntüle
5HİKMETÎ, Mehmetd. 1820 - ö. 1899/1911/1914?Doğum YılıGörüntüle
6PİR MEHDİd. 1820 - ö. 1895Doğum YılıGörüntüle
7TERKÎd. 1771 - ö. 1897Ölüm YılıGörüntüle
8HASAN HÜSNÎ PAŞA, Sührâb-zâde Hocaoğlu, Mısırlıd. ? - ö. 1897Ölüm YılıGörüntüle
9ZELALET, Kasımd. 1813? - ö. 1897?Ölüm YılıGörüntüle
10ÜMMÎ, Hindî-zâde Abdurrahman Ümmî Efendid. ? - ö. 1776-77MeslekGörüntüle
11RÂŞİD, Osmân Râşid Efendid. 1816 - ö. 1897MeslekGörüntüle
12TIFLÎ, Mehmed Emîn Efendid. ? - ö. 1767-68MeslekGörüntüle
13ALİ RÛHÎ, Darbaz-zâded. 1853 - ö. 1890Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14TEVHÎD, Seyyid Ahmed Tevhîd Efendid. 1807 - ö. 1870Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15HÂMİD, Dîvân Efendisi-zâde Halîl Hâmid Efendid. 1771 - ö. 1829Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ATÎKÎ, Atîkî Çelebid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17ÜNSÎ ÇELEBİd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18VÂSIF, Mehmed Vâsıf Efendi, Bursalıd. ? - ö. 19. yy.Madde AdıGörüntüle