OSMAN SELÂHADDÎN DEDE

(d. 1235/1820 - ö. 1304/1886)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1235/1820 yılında İstanbul'da doğdu. Yenikapı Mevlevîhânesi şeyhi Seyyid Nâsır Abdulbâkî Dede'nin ikinci oğludur. Küçük yaşta babasını kaybetti. On bir yaşında iken 1831 yılında amcası Abdurrahîm Dede'nin yerine Yenikapı Mevlevîhânesi şeyhliğine atandı. Yaşı küçük olduğu için Mehmed Sâdık Dede ona hem vekillik hem de hocalık yaptı. 1835 yılından itibaren resmen Yenikapı Mevlevîhânesi'nde şeyhlik makamına getirildi. Sultan II. Mahmûd döneminde şöhreti ve müntesipleri artmaya başladı. Meşhur Midhat Paşa ile yakınlığı vardı. Sultan Abdulazîz'in tahttan indirilişinde, V. Murâd'ın ve II. Abdulhamîd'in tahta geçmelerinde rolü oldu. Sultan II. Abdulhamîd'in ilk saltanat yıllarında Mesnevî hocalığına getirildi. Ancak daha sonra padişah Kânûn-ı Esâsî taraftarlarına cephe alınca Osman Selâhaddîn Dede'nin de görevine son verildi. Böylece siyasi faaliyetleri durdu. Bundan sonra dergâhtan dışarı çıkmadı. 1886 yılında İstanbul'da vefat etti. Kabri Yenikapı Mevlevîhânesi haziresindedir.

Osman Selâhaddîn Dede uzun müddet Meclis-i Meşâyih riyasetinde bulunmuştur. Arapça ve Farsçayı çok iyi bilen ve zarif bir kişiliğe sahip olan bir Mevlevî şeyhi idi. 1908 yılında vefat eden ve babasının ölümünden sonra onun yerine Yenikapı Mevlevîhânesi şeyhi olan oğlu Celâleddîn Efendi de Mevlevî ariflerinden, şair ve meşhur bir musikişinas idi.

Osman Selâhaddîn Dede eserleri şunlardır:

1. Şiirleri: Mutasavvıfane tarzda yazdığı şiirleri basılmamıştır.

2. El-Lisânü'l-Muhammediyye Fî Mâ Dalle Bihi'l-Îseviyye: Hristiyanlığın batıl hâle gelişini anlatan Arapça bir eserdir. Basılmamıştır.

3. Risâle-i Vahdet-i Vücûd: Mutasavvıflara hücum eden Hoca İshak Efendi'ye cevap olarak yazılmıştır. Basılmamıştır.

4. Mecmû'a: Mesnevî: Dersleri sırasında yaptığı sohbetlerin toplandığı bir eserdir. Dergâhta çıkan bir yangında yanmıştır.

5. Ahlâk-ı Mülûk: Padişahlara lazım olan evsaf ve özellikleri anlatan ahlaki ve siyasi bir risaledir. Basılmamıştır.

Kaynakça

Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. I. İstanbul.

Cunbur, Müjgan (2007). "Osman Selahaddin Dede". Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. VII. Ankara: AKM Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nail Tuman, Tuhfe-i Nâ'ilî Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Mehmed Süreyya (1311). Sicill-i Osmânî. C. III. İstanbul.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1990). "Osman Selahaddin Dede". C. VII. İstanbul: Dergah Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 10.06.2014
Güncelleme Tarihi: 29.11.2020

Eserlerinden Örnekler


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1TÂHİR AHMED EFENDİ, Hanîf-zâded. ? - ö. 1802-03Doğum YeriGörüntüle
2Oktay Akbald. 10 Nisan 1923 - ö. 28 Ağustos 2015Doğum YeriGörüntüle
3Mehmet Emin Yurdakuld. 13 Mayıs 1869 - ö. 14 Ocak 1944Doğum YeriGörüntüle
4ES'AD, Mansûrî-zâde Hüseyin Es'ad Efendid. 1820 - ö. 1897Doğum YılıGörüntüle
5PİR MEHDİd. 1820 - ö. 1895Doğum YılıGörüntüle
6HİKMETÎ, Mehmetd. 1820 - ö. 1899/1911/1914?Doğum YılıGörüntüle
7ŞEMSÎ, Süleyman Şemsi, Kara Şemsî Abdâld. 1828 - ö. 1886Ölüm YılıGörüntüle
8ŞEVKET, Hıyamlıoğlu Ahmed Şevket Efendid. 1814-20? - ö. 1886Ölüm YılıGörüntüle
9GULÂMÎ, Sivaslıd. 1854 - ö. 1886Ölüm YılıGörüntüle
10ŞEYHÎ/ŞEVKÎ, Mehmet Şeyhîd. 1815 - ö. ?MeslekGörüntüle
11ABDULLAH SERMEST TAZEBAY, Kilislid. 1819 - ö. 1882MeslekGörüntüle
12MEHMED KEMÂLEDDÎN, Harîrî-zâded. 1850 - ö. 1881MeslekGörüntüle
13HAKKI, Mehmed Hakkı Bey, Adanalıd. 1853 - ö. 1912Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ÂSIM, Bağdatlıd. 1803 - ö. 1887Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ÂDİLd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16DERUNÎ/MEYZENÎ, Osman Derind. 1949 - ö. 30.05.2014Madde AdıGörüntüle
17NA'ÎM BEY, Fraşerlid. ? - ö. 1896Madde AdıGörüntüle
18HABÎBÎ, Şeyh Seyyid Habîbî İsmail Efendid. ? - ö. 1679/1680Madde AdıGörüntüle