Madde Detay

Gaziantep'in Üçkubbe köyünde doğdu. Tam adı Mustafa Yılmaz Kurt'tur. Annesi ev hanımı Sıdıka Onay, babası öğretmen Cevat Onay'dır. Henüz Onay küçük bir çocukken babasının tayini Ankara'ya çıktı, böylelikle aile başkente taşındı. Ankara'da Ulus İlkokulu'nda okudu (1948). Cebeci Ortaokulu'nu 1951 yılında, Gazi Lisesi'ni 1955 yılında bitirdi. Yüksek öğrenimini İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi'nde 1960 yılında tamamladı. Ardından burada yüksek lisans eğitimine başladı. Eğitim hayatını noktaladıktan sonra Bayındırlık Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğünde on iki yıl sürecek (1960-72) proje mühendiliği görevine başladı. Buradan ayrıldıktan sonra TÜBİTAK Yapı Araştırma Enstitüsü'nde sekiz yıl (1972-1980) araştırma uzmanlığı yaptı. 1980 yılında emekli oldu. Öğrenciliğinden beri merak duyduğu, üzerine çalışmalar yaptığı tiyatro dünyasına tam anlamıyla döndü. İTÜ'de öğrenciyken oyuncu olarak başladığı tiyatro sanatına dair düşünceleri ve yapmak istedikleri sahnede çalıştığı dönemlerde, dramaturg ve yönetim alanlarına doğru değişti. Yönetmenlik yapmaya başladı. Ankara ve İstanbul'da bazı tiyatrolarda konuk yönetmenlik görevlerinde bulundu. 1993 yılından itibaren İstanbul Devlet Tiyatrosu'nda yönetmenlik yaptı. 2002 yılında Devlet Tiyatroları'ndan emekli oldu. Muğla'nın Bodrum ilçesindeki evinde 9 Ocak 2018 tarihinde 81 yaşındayken solunum yetmezliği nedeniyle hayatını kaybetti. Naaşı Gündoğan Mezarlığı'na defnedildi. Yılmaz Onay, Türkiye PEN, Türkiye Yazarlar Sendikası, Tiyatro ve TV Yazarları Derneği üyesiydi. Evli ve iki çocuk babasıydı.

İlk yazısı 1967 yılında Türk Solu'nda yayımlandı. Devam eden yıllarda Yeni Ortam, Cumhuriyet, Yürüyüş, Yurt ve Dünya, Bilim ve Sanat, Evrensel Kültür ve Papirüs gibi dergilerde yazıları yayımlandı. Aynı zamanda Bilim ve Sanat dergisinin sanat sorumluluğunu yürüttü.

Oyunları Devlet Tiyatroları'nda sahnelendi. Arafta Kalanlar ve Karagöz'ün Muamması adlı oyunları Amsterdam'da, Sanatçının Ölümü oyunu ise Paris'te sahnelendi (1985-1989). Şarkılarımız Ölmesin adlı çocuk oyunu ise Almanca'ya çevrildi ve 1988 yılında sahnelendi. Onay, 1990-91 yıllarında tiyatro çalışmaları için Berlin'de de bulundu. Yazılar Filmmatik adlı romanı TRT tarafından 1999 yılında filme çekildi ve yayımlandı. Aynı zamanda Sanatçının Ölümü adlı oyunu da senaryolaştırılarak film yapıldı.

Kendisinin de tanımlaması üzerine toplumcu gerçekçi akımı yansıtan eserler kaleme alan bir yazardır. Türkiye'de epik tiyatronun öncülerinden biridir. Bertolt Brecht'ten çeviriler yapmış ve tiyatro alanında kuramsal kitaplar kaleme almıştır. Külliyatının çoğunluğunu çevirileri oluşturur. İşçi tiyatrosu kavramını, hak ve özgürlükler çerçevesinde yeni bir kıvama getirdi ve izleyicisine öyle sundu. Gerçekliğin bir akım olmadığını bir tutum olduğunu belirtti. Kendisini toplumun aksayan ve kötü yönlerini halka göstermeye adadı. Eserlerini bu doğrultuda kurguladı.

Savaş Oyunu ile 1965 İstanbul Uluslarası Gençlik Tiyatro Festivali Ödülü'nü; Küçük Adam Ne Oldu Sana adlı oyun ile 1982 yılında Sanat Sevenler Reji Ödülü'nü; Dev Masalı ile 1984 TOBAV Oyun Yarışması'nda üçüncülük; Sanatçının Ölümü ile 1986 TOBAV Oyun Yarışması'nda üçüncülük kazandı.