OSMAN, Murgullu

(d. 1125/1840 - ö. 1288/1901)
âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Osman olan Murgullu Osman, mahlasını yaşadığı yerden dolayı almış âşıklardan birisidir. Artvin’e bağlı Murgul’un Zansul (Damar) köyünde H. 1225/M. 1840 yılında doğan âşığın ailesi hakkında bilgi yoktur; ancak ilk eğitimini köyündeki medresede aldığı bilinmektedir. Medrese eğitiminin ardından çobanlığa başlayan âşık, küçük yaştan itibaren yaylalarda çobanlık yaparak geçimini sağlamıştır. Murgullu Osman yaylada çobanlık yaptığı bir gün uyurken yanına gelen iki yaşlı adam tarafından uzak bir yerlere götürüldü. Osman’ı çeşitli konularda sınava sokan bu yaşlılar, bir yönü göstererek bundan ötesini yalnız gidebileceğini ve böylelikle sevdiğine ulaşabileceğini söylediler. Uzun bir süre gösterilen yönde yürüyen Osman, İran’a vardı. Akşam karanlığına doğru bir nehre ulaştı. Nehri geçtikten sonra bilmediği bir şehre girdi ve bir dükkânın önünde oturup beklemeye başladı. Bir süre sonra yanına gelip soranlara ise Azat Bey’in kızı Halime’yi aradığını, kendisinin onun elinden bade içtiğini ve sevgilisi olduğunu söyledi. Burada söylediği koşmayı dinleyenler ise Osman’ın âşıklığına karar verdiler. Burada sevgilisiyle evlenen Âşık Osman, bir süre sonra ayrılarak yeniden Murgul’a döndü. H. 1288/M. 1901 tarihinde Murgul’da öldü ve orada toprağa verildi (Özder 1965: 15-16; Gökalp 1988: 53-54).

Artvin âşıklık geleneği içerisinde önemli bir yer tutan ve badeli âşıklardan olan Murgullu Osman son derece sade ve akıcı bir dille âşık, sevgi, din, doğa gibi konularda şiirler söylemiştir. Âşığın etkilendiği isimler ve kendinden sonra onu takip eden âşıklar olup olmadığı konusunda bilgi mevcut değildir (Öksüz 2013: 303).

 

Kaynakça

Gökalp, Mehmet (1988). Artvin Saz Şairleri. İstanbul: Asır Ajans Yay.

Öksüz, Musa (2013). Artvin Âşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi.

Özder, M. Adil (1965). Doğu İllerimizde Aşık Karşılaşmaları-I. Bursa: Emek Basımevi.

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. TURGAY KABAK
Yayın Tarihi: 30.10.2013
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Olsun

Şu dertli gönlümün vasfın edeyim

Bilmeyen halimden haberdar olsun

Yollar ise bu hâl beni muratsız

Acıyan kabrime türbedar olsun

 

Zaman abdal kendim uslu gezerim

Uyumam boyuna candan bezerim

Felekten hep böyle şüphe sezerim

Şamar vurup bana hem burdar olsun

 

Yeniden biriyle girsem fedaya

Korkarım ki o da bakmaz edaya

Şu canım yoluna kalksa fedaya

Ecel devesini kim güder olsun

 

Gece gündüz çağırırım yâ Mevlâ

Sana hep ayandır şer ile bela

Yetişir inayet işim iy’ola

Hızır İlyas bana kumandar olsun

 

Gönül mahzun iken diyemem şâzım

Düşmana yâd oldum dostlara nazım

Kırk iki murattan birine razım

Dünyada güldüğüm ol kadar olsun

 

Osman der aşk veren pirler bardakçı

Halime muvafık bulsam yardakçı

İsterim Mevla’dan derse ortakçı

Kalbi hayır işe hanedar olsun

Öksüz, Musa (2013). Artvin Âşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi. 303.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Zafer Altınkozaoğlud. 25 Aralık 1955 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2DEDENOĞLU, Dilaver Deded. 1936 - ö. 1997Doğum YeriGörüntüle
3Niyazi Zaimoğlud. 1927 - ö. 1 Mayıs 1999Doğum YeriGörüntüle
4HİLMÎ, Elmastıraş-zâde Mustafa Hilmîd. 1840 - ö. 1881Doğum YılıGörüntüle
5REMZÎ, Dârendelid. 1840 - ö. 1879Doğum YılıGörüntüle
6SABRÎ, Hüseyin Sabrîd. 1840 - ö. 1905Doğum YılıGörüntüle
7NAZMİ, İsmaild. 1826 - ö. 1901Ölüm YılıGörüntüle
8MUHTÂR, Hasırcı-zâde Sülün Efendi-zâde Ahmed Muhtâr Efendid. 1820 - ö. 1901Ölüm YılıGörüntüle
9ŞEYH ANA (ŞIHANA) AHMEDd. 1819-1820 - ö. 1901-1902Ölüm YılıGörüntüle
10ESİRÎ, Mehmetd. 1843 - ö. 1913MeslekGörüntüle
11BAĞBAN MEHEMMEDd. 1835 - ö. 1914MeslekGörüntüle
12EFGAN/ÇOBAN EFGAN, Efgan Elekber Namazovd. 1866 - ö. 1924MeslekGörüntüle
13BENDÎd. 1839 - ö. 1885Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ÇEŞMÎd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15CELÂLÎd. 1815 - ö. 1863Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16TUTAKLI İHSÂNd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17ZAFER/ZAFERÎ/SARRAFÎ, Zafer Karabayd. 1962 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18CEFAKÂR, Recep Ateşd. 03.05.1965 - ö. ?Madde AdıGörüntüle