KADÎRÎ, Kadir

(d. 1275/1859 - ö. 1332/1914)
Âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Kadir olan âşık, şiirlerinde Kadîrî mahlasını kullanmıştır. Fahri Bilge derlemeleri sayesinde haberdar olunan Kadîrî, 1859'da Kayseri’ye bağlı Molu köyünde doğmuştur. Hasan Ağazâde İsmail Bey’in oğludur. Köyündeki medresede Erkiletli Hacı Ali Efendi’den biraz sarf okumuş, daha fazla tahsil görmemiştir. Askerliğini Sıhhiye Bölüğü'nde tamamladıktan sonra köyüne dönmüş, bir müddet köyünde arazi ve emlakinin geliri ile geçindikten sonra aşı memuru olmuştur. Zonguldak’ta aşı memurluğu yapan Kadîrî, 1914'te Zonguldak’ta vefat etmiştir. Fahri Bilge defterlerinde “şekil itibarıyla uzun boylu, kuru simalı, yakışıklı, gür bıyıklı, esmer tenli, çeneli (konuşkan) bir zât” olarak tanıtılan Kadîrî’nin Sami adında bir oğlu olduğu ve oğlunun da Fahri Bilge’nin derlemeleri yaptığı esnada (1937-1950) Konya’da ticaretle meşgul olduğu yazılmıştır (Çapraz 2008: 92, 308-309).

Kayseri’nin önde gelen âşıklarından biri olan Molulu Revâî ile aynı sosyal ve kültürel ortamda bulunduğu için, onun tesiri ile şiir yazmaya/söylemeye başlamış, bir nevi onun çıraklığını yapmıştır (Çapraz 2008: 308). Fahri Bilge defterlerinde Kadîrî’ye ait dört adet koşma bulunmaktadır (Çapraz 2008: 309-310). Koşmalarda, gurbet teması ön planda olmakla birlikte tasavvufi bir eda ve dervişane bir söyleyiş ağır basmaktadır. Şiirlerinde Arapça ve Farsça kelimeleri ve dinî tabirleri sık kullanan Kadîrî, kentsel ortam ozanları arasında yer almıştır. Ayrıca şiirlerinde klasik edebiyatta yaygın kullanılan benzetmeler de vardır. Mevcut şiirlerinde 11’li hece ölçüsünü kullanmış ve koşma nazım şeklini tercih etmiştir.

Kaynakça

Çapraz, Erhan (2008). Fahri Bilge Defterleri Işığında Kayseri ve Yöresi Halk Şairleri. Kayseri: Laçin Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ERHAN ÇAPRAZ
Yayın Tarihi: 09.09.2013
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Koşma

Aşka gulâm olduk ayık olmayız

Böylece gezdirir tecellî bizi

Her vakit ağlarız bir dem gülmeyiz

Kimse yoktur etsin teselli bizi

 

Ehl-i kemâl isen edegör sabır

El-rızk-ı ilâhî değil mi gafûr

Zikr ü fikrin olsun yarabbî şükür

Hicrânda bırakmaz temelli bizi

 

Bu bâzâr-ı aşkta dür-dâneler var

Neçe dervişânlar rindâneler var

Pinhâna gizlenmiş merdâneler var

El-hükmüli’llâhü tevellâ bizi

 

Kadîrî der kaderim nâdân ne bilir

Hiç nâdân bilmez merdâne bilir

Sûret-i zâhirde dîvâne bilir

Tîr-i müjgân etsin amelli bizi

 

Çapraz, Erhan (2008). Fahri Bilge Defterleri Işığında Kayseri ve Yöresi Halk Şairleri. Kayseri: Laçin Yay. 309-310.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1CUMA/DEVRANî/DER DEVRANÎ/BU DEVRANî, Cuma Azbayd. 1954 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Salim Nizamd. 06 Temmuz 1970 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3CEMAL AĞAd. 1900\'lerin başı - ö. 2001Doğum YeriGörüntüle
4LÜTFÎ, Hacı Velid. 1859 - ö. 1929Doğum YılıGörüntüle
5Kazım Gökkiyeviç Meçiyevd. 1859 - ö. 14 Mart 1945Doğum YılıGörüntüle
6SELÂMÎ, İbrahimd. 1859-1860 - ö. 1946Doğum YılıGörüntüle
7ALİ HAYDAR BEY, Mihalıçlıd. 1836 - ö. 1914Ölüm YılıGörüntüle
8HİKMETÎ, Mehmetd. 1820 - ö. 1899/1911/1914?Ölüm YılıGörüntüle
9CEMÎL, Köprülü-zâde Mahmûd Cemîl Beyd. 1834 - ö. 1914Ölüm YılıGörüntüle
10NECİPd. 1881? - ö. 1940MeslekGörüntüle
11ZÜLÂLÎ, Yusuf Köktend. 1873 - ö. 18.12.1956MeslekGörüntüle
12ZİYANÎ, Mustafa Baltad. 1947 - ö. ?MeslekGörüntüle
13GEDÂÎ, Ahmed Beşiktaşlı (Tokatlı)d. 1826 - ö. 1899Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14KUBÛRÎd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ENVERÎd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16VEZİR UMMANÎ, Vezir Köroğlud. 1915 - ö. 1995Madde AdıGörüntüle
17PERVANÎ, İsmail Çelikd. 05.03.1931 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18BALI, Ali Altınd. 1907 - ö. 1980Madde AdıGörüntüle