RAFET, Rafet Yayan

(d. 1960 / ö. -)
çiftçi, âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Rafet Yayan olan âşık 1960'ta Hatay'ın Kırıkhan ilçesine bağlı Delibekirli köyünde doğmuştur. Babasının adı Mustafa, annesinin adı ise Fatma'dır. Âşık, ilkokulu hâlen yaşamını devam ettirdiği Delibekirli köyünde bitirir. İlkokulu bitirdikten sonra babasının yanında kendilerine ait tarlalarda çiftçilik yapmaya başlar. Evlilik yaşı gelince görücü usulü ile yine kendisi gibi Hatay'ın Kırıkhan ilçesinde yaşamını sürdüren Sıdıka Hanım ile evlenir ve bu evlilikten bir erkek çocukları olur. Ancak bir süre sonra aralarında geçimsizlik başlar; yaşanan bu sıkıntılar evliklerini bitme noktasına getirir ve Sıdıka Hanım ile yollarını ayırmak zorunda kalırlar. Günümüzde âşık, düğün ve eğlencelerde türküler söylemek suretiyle geçimini sağlamaktadır. Atak, cana yakın bir kişiliğe sahip olan Yayan, bu kişilik özellikleri sayesinde yörede sevilen, aranan bir kişidir. Köyünün sorunlarıyla ilgilendiği kadar, insanların kamu kuruluşlarında karşılaştıkları problemleri de çözmeye çalışır; bu yönüyle çevresinde hem sosyal hem de politik bir insan olarak önemli yer edinir (Kabadayı 2000: 168).

Âşık, adını mahlas olarak kullanır. Geleneğin içinde yetişmemiş olmasına rağmen saz çalabilir. Çocukluğundan beri, sesi güzel olduğu için düğünlerin aranan ismi olan Rafet, özellikle sevgi, dostluk, doğa güzelliği ve acı olaylar üzerine şiir yazar. Âşığın sanat hayatını etkileyen en önemli olay, 1970'li yılların başında Delibekirli köyünde öğretmenlik yapan ve müzik konusunda eğitim almış, kendisini besteci olarak geliştirmiş Ömer Doğan Bey'le tanışması ve ondan ses ve saz konusunda eğitim alma olanağı bulmasıdır. Daha çok 11’li hece ölçüsüyle (6+5, 4+4+3) koşmanın değişik türlerinde (taşlama, güzelleme, vb.) yazan ve söyleyen âşığın şiirlerinde, gerek biçim, gerekse öz uyumu bakımından problemler olduğu (ölçü, kafiye ve dizeler arasında zaman zaman uyumsuzluklar) görülür.

Askerlik çağı geldiğinde 1980'li yılların henüz başıdır ve vatani görevini yaptığı süre içerisinde zamanının çoğu, askeri gazinoda türkü söyleyerek geçer. Ardından 1983-84 yıllarında Çukurova Radyosu’nda türkü programları yapmaya başlar. 1990'lı yılların başından itibaren de Kırıkhan ilçesinde bir yerel televizyonda müzik programları yapmaya başlar; bir yandan da kaset çıkarma uğraşı içerisine girer. Daha çok uzun hava (barak havası) tarzında türküler söyleyen âşığın “Gül Yüzlüm'' ve "Fakirlik Üstüne” adlı iki şiiri bulunmaktadır (Kabadayı 2000: 169).

Kaynakça

Kabadayı, Müslüm (2000). Hatay Halk Şairleri. Antakya: Önder Ofset.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. BÜLENT ARI
Yayın Tarihi: 27.12.2018
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1NEŞAT AYDINd. 1952 - ö. -Doğum YeriGörüntüle
2YANIK/YANIK AYHAN, Ayhan Kırbaşd. 1962 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3TELLİ MEHEMMED, Mehemmed Hesenovd. 1894 - ö. 1973Doğum YeriGörüntüle
4CAHANGİR SENAN OĞLU KULİYEVd. 1960 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5GÜLÇINAR, Ayten Çınard. 1960 - ö. 05.03.2018Doğum YılıGörüntüle
6MAHMUDOĞLU/VERDANLI, Menaf Renciberîd. 1960/1962 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7SAYAD MEHRALI OĞLU ALİYEVd. 1939 - ö. ?MeslekGörüntüle
8YETİM SEYİDd. 1895 - ö. ?MeslekGörüntüle
9SANCAK, Hasan Sancakd. 1951 - ö. ?MeslekGörüntüle
10ŞEMSİ/ŞEMSİ YASTIMAN, Mehmet Galipd. 10.07.1923 - ö. 10.07.1994Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11HARUN, Harun Aratd. 1958 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12ATE SULTAN/SONAd. 1858 - ö. 1968Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13HAZIM/DELİ DOLU/DELİ HAZIM, Hazım Demircid. 1925 - ö. 1996Madde AdıGörüntüle
14ZÂKİRÎ BERNAd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15AZİZ HANd. ? - ö. 1976Madde AdıGörüntüle