Madde Detay

Asıl adı Eyüb Sabrî’dir. 1259/1843 yılında Merzifon’da doğdu. Babası Hacı Hâfız Hasan Efendi’dir. Sâdibey-zâde diye bilinen eski ve köklü bir ailedendir. Soyu 15. yüzyılın ünlü mutasavvıf ve mürşitlerinden Şeyh Abdürrahîm Nizâmeddîn’e dayanır. Çocukluğunda ve gençliğinde Merzifon ve Amasya medreselerinde ilim tahsil etti. Devrinin tedris usulüne göre Arapça ve Farsçayı mükemmel derecede öğrendi. Amasya’da medfun bulunan Şeyh İsmâil Sirâceddîn-i Şirvânî’ye intisap ederek ondan şiir ve edebiyat öğrendi. Yine Şeyh İsmâil’den icazet aldı. Küçük yaşlardan itibaren şiirle meşgul oldu. 23 yaşında iken bir divan meydana getirdi. Henüz 24 yaşında iken 1283/1866 yılında vefat etti. Mezarı, Merzifon’da Şeyh Abdurrahîm-i Rûmî’nin kabri civarındadır.

Şairin bilinen tek eseri Dîvân'ıdır. 1309/1893 yılında Bayram-zâde Yusuf Sıdkî Hoca tarafından Sabrî’nin şiirleri bir divan hâlinde toplanmıştır. Dört nüshası tespit edilen Dîvân'ın metni yayımlanmıştır (Bilgin 1992). Dîvân'ın tenkitli metninde 1 kaside, 10 kıt’a, 1 müstezad, 34 gazel, 2 müseddes, 1 müsebba, 24 müfred, 1 semai, 1 müseddes semai, 11 kalenderi, 28 koşma ve 1 satranç bulunmaktadır.

Eyüb Sabrî’nin hayatındaki en önemli merhalelerden biri de Amasya mutasarrıflığı esnasında Ziya Paşa’yla tanışması ve onunla yakın dostluk kurmasıdır. Bu dostluk, şairin edebî kişiliği üzerinde büyük bir tesir yapmıştır. Şairin etkisinde kaldığı bir diğer isim de Tokatlı meşhur halk şairi Nûrî’dir (Aşkun 1937: 14-15: Bilgin 1992: 6-7). Sabrî, sadece divan edebiyatı geleneğine bağlı kalmamış; halk şiirinde de kendini ispatlamış bir şairdir. Aruzla söylediği şiirlerinde mazmunları ve edebî sanatları kolaylıkla kullanmakla beraber, duygu ve düşünceyi ön planda tutmuştur. Hece vezniyle yazdığı şiirlerinde de aynı keyfiyeti görmek mümkündür. Şiirlerinde yer yer mahallî unsurlara, darbımesellere ve halk tabirlerine rastlanır. Eyüb Sabrî, genç yaşta ölmesine rağmen fikirlerindeki samimiyet ve üslubundaki çekicilik ile müstesna bir şairdir. 

Aşkun, Vehbi Cem (1937). Merzifon Şairleri. Merzifon: Utku Basımevi.

Bilgin, Orhan (1992). Merzifon’lu İki Şair (Eyüb Sabrî-Hıfzî). İstanbul: Enderun Kitabevi.

Gazel

Men ki ser-gerdân-ı aşkım hîç kârım kalmadı

Ayb kılman dostum elde ihtiyârım kalmadı

Şîşe-i takvâmı kırmıştır melâmet taşları

Rind-i rüsvâyım benim nâmûs u ârım kalmadı

Kays-veş sahrâ-yı firkatte tavattun eyleyip

Vahşet-i nâs eyledim bir gam-güsârım kalmadı

Zulmet-i hicrândayım ben subh u şâmım bir benim

Mihr-i vuslattan cüdâ oldum nehârım kalmadı

Sarf-ı efkâr eylemem dünyâ gezend ü sûduna

İştigâl-i aşkdan özge fikârım kalmadı

Geldi bir kez yanıma vâh berk-veş geçdi hemân

Neyleyim kûşemde bir şeb nâzlı yârım kalmadı

Hasta-ı hicrânınım olsun begim vaslın devâ

Rahm kıl başın içün Sabrî karârım kalmadı

(Bilgin, Orhan (1992). Merzifon’lu İki Şair (Eyüb Sabrî-Hıfzî). İstanbul: Enderun Kitabevi. 20, 74.)