SÂDIK, Ebu’s-Suûdzâde Mehmed Sâdık Efendi

(d. 1030/1620 - ö. Şevval 1082/Şubat 1672)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Babasının adı Mehmed Efendi’dir. Baba tarafından Ebu’s-Suûd Efendi’ye dayanmaktadır. Annesi Şeyhülislâm Esad Efendi’nin kızıdır. Bu itibarla da anne tarafından Hoca Sadeddin Efendi’ye dayanmaktadır. 1030/1620’de doğmuştur. Ebu’s-Suûdzâde Mehmed Sâdık Efendi olarak bilinmektedir. Medrese öğrenim görmüş ve Şeyhülislâm Yahyâ Efendi’den dersler alarak mülazım olmuştur. Rebiyülevvel 1051/Haziran 1641’de Beşiktaş Sinan Paşa, Zilhicce 1055/Ocak 1646’da Semâniye, Şevval 1056/Kasım 1646’da Şehzâde, Recep 1058/Temmuz 1648’de Süleymâniye medreselerine müderris olarak atanmıştır. Ramazan 1060/Ağustos 1650’de Halep kadısı olmuş ve yaklaşık bir yıl sonra görevi son bulmuştur. Cemaziyelâhir 1064/Nisan 1654’te Mısır, Şaban 1065/Haziran 1655’te Mekke kadısı olmuş ve bu görevi bir ay sürmüştür. Recep 1067/Nisan 1657’de Maraş, Muharrem 1068/Ekim 1657’de Galata kadısı olmuştur. Bu görevden on ay sonra alınmış ve Muharrem 1070/Eylül 1660’ta Bolu, Ramazan 1072/Nisan 1662’de Edirne’ye kadı olarak atanmıştır. Muharrem 1074/Ağustos 1663’te Edirne kadılığı görevi son bulmuş ve Vize ile Kırk Kilisâ kadılıkları görevine getirilmiştir. Muharrem 1077/Temmuz 1666’da İstanbul kadısı olmuş, fakat dört ay sonra bu görevden alınarak İzmid ve Bâyezid kadılığına getirilmiştir. Şevvâl 1082/Ocak 1672’de vefat etmiştir. Mezarı, Ebu’s-Suûd Efendi’nin mektebinin yanındadır (Özcan 1989: 384-385; Akbayar 1996b: 1420). Oğlu Abdullah Efendi de kendisi gibi müderris olup 18 Ramazan 1117/3 Ocak 1706’da vefat etmiştir (Akbayar 1996a: 103). Emetullah Hâtun adlı bir kız kardeşi vardır (İstanbul Kadı Sicilleri). Mehmed Sâdık Efendi, ilmi ve bilgisiyle tanınan, hayırsever bir kişidir. Şiirlerinde Sâdık mahlasını kullanmıştır. Şairin manzum veya mensur bir eser sahibi olduğuna dair bir bilgi sahibi değiliz. Ancak Şeyhî Mehmed Efendi (Özcan 1989: 386)’ye göre sözü fasih ve beliğdir. Güftî (Yılmaz 2001: 163-164)’ye göre de sözü nükteli, söyleyişi kusursuz ve pürüzsüzdür.

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996a). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. I. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 103.

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996b). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. V. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 1420.

Cunbur, Müjgân (2007). “Sâdık”. Türk Dünyası Ortak Edebiyatı, Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 7. Ankara: AKM Yay. 404.

Kurnaz, Cemâl, M. Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri, C. I-II. Ankara: Bizim Büro Yay. 531.

Müstakîm-zâde Süleyman Sa’deddin Efendi (2000). Mecelletü’n-Nisâb (Tıpkıbasım). Ankara: KB Yay. 286a.

Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakaik-ı Nu’mâniye ve Zeyilleri-Vekâyiü’l-Fudalâ-I. İstanbul: Çağrı Yay. 384-386.

Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi İstanbul Kadı Sicilleri. http://www.kadisicilleri.org/madde.php [erişim tarihi: 26.01.2014].

Yılmaz, Kâşif (2001). Güftî ve Teşrîfâtü’ş-Şu’arâsı. Ankara: AKM Yay. 163-164.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİK
Yayın Tarihi: 15.02.2014
Güncelleme Tarihi: 26.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Sahn-ı kûy-ı dil-berâ kim secdegâhumdan benüm

Tâk-ı ebrû-yı siyâhı kıblegâhumdur benüm

(Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakaik-ı Nu’mâniye ve Zeyilleri-Vekâyiü’l-Fudalâ-I. İstanbul: Çağrı Yay. 386.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1FÂ'İZÎ, Sa'dî-zâde Mahdûmu Es-Seyyid Abdullah Efendid. 1620-21 - ö. 1667-68Doğum YılıGörüntüle
2HİRKATÎ, Muhammed Emin Hocamkulud. 1620 - ö. 1670Doğum YılıGörüntüle
3HÂFIZ, Postd. 1620? - ö. 1694Doğum YılıGörüntüle
4DERVÎŞ ÇELEBİ, Pîrî-zâded. ? - ö. 1672Ölüm YılıGörüntüle
5ÂRİF, Mustafa Ârif Efendid. ? - ö. 1672-73Ölüm YılıGörüntüle
6YÜMNÎ, Mehmed Yümnî Efendid. ? - ö. 1672-73Ölüm YılıGörüntüle
7PAZARBAŞI-ZÂDE, Hüseyin Mahvî/Fâriğ Çelebid. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
8AHMED, Ramazan-zâde/Nişancı-zâde Seyyid Ahmed Ramazan Efendid. 1527 - ö. 1578MeslekGörüntüle
9EMRÎ, Emrullah Efendi bin Nasûh Efendid. ? - ö. Eylül-Ekim 1702MeslekGörüntüle
10SEHMÎ, Ahmed Çelebid. ? - ö. 1651-52Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11VAHYÎ, Şeyh Mehmed Efendid. Mayıs 1660 - ö. 20 Temmuz 1718Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12SÜHRÂBd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13HÂLİS, Hacı Pîr Efendid. 1810-1811 - ö. 1880-1881Madde AdıGörüntüle
14KÂŞİF, Hafız Mehmed Kâşif Efendid. 1863 - ö. 1921Madde AdıGörüntüle
15SÛZÎ, Ahî-zâde Mahmud Sûzî Efendid. 1574 - ö. Temmuz-Ağustos 1627Madde AdıGörüntüle