SÂNÎ, Sânî Efendi

(d. 1866 / ö. 1935)
mutasavvıf, muallim
(Tekke / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Sânî Efendi, bugün Kayseri’ye bağlı Gesi’nin Bahçeli Mahallesi’nde [=Efkere] 1866'da doğmuştur. Fahri Bilge Mecmuaları sayesinde biyografisine vâkıf olduğumuz Sânî Efendi, Efkereli Hacı Seyit Ağazâde Lutfizâde Efendi’nin oğludur. İlk tahsilini Gesili merhum Hacı Abdurrahman Efendi’den; medrese tahsilini ise merhum Kızıklı Hacı Kasım Efendi’den almıştır. ‟50 yıl tahsil-i ilme çalışıp verdim emekˮ diyerek öldüğü güne kadar tüm zamanını ilim uğruna sarf etmiştir Sânî Efendi, sözü edilen hocalardan Arapça ve Farsçayı öğrenmiş; Farsçaya Arapçadan daha fazla önem vermiştir. Hatta Fahri Bilge’nin aktardığına göre Farsçayı kendi dilinden daha fazla bildiği şiirlerinden anlaşılmaktadır. Sânî Efendi, ilk olarak Kayseri eşrafından Sebzeci Raşit Ağa’nın kızı Hayriye Hanım ile evlenmiş ve bu evlilikten iki oğlu ve üç kızı olmuştur. Eşi Hayriye Hanım’ın koleradan vefat etmesi üzerine 1913’te Bünyan eşrafından Derviş Ağazâde Edhem Ağa’nın kızı Ayşe Hanım ile evlenmiştir. Bu evlilikten de bir oğlu ve iki kızı olmuştur. Fakat Sânî Efendi’nin ilk eşi Hayriye Hanım’a bağlılığı, şiirlerine de yansımıştır. Sânî Efendi, ilk zamanlarda müderrislik yapmış, daha sonra Efkere’nin bazı camilerinde imamlık vazifesinde bulunmuştur. 1906'da Bünyan Mekteb-i İdâdîsi’nde başmuallimliğe tayin edilmiş ve 24 sene bu görevini sürdürerek pek çok talebe yetiştirmiştir (FB 423; Çapraz 2014: 315-316; Çapraz 2017: 395). Bu esnada Müslüman ve Ermenilerin birlikte yaşadığı Efkere’de ahalinin birlik ve beraberliğine karşı büyük ehemmiyet göstermiş; 1902’de padişahın tahta çıkışının yıl dönümü münasebetiyle icra edilen ve tüm Müslüman ve Ermenilerin sabahlara kadar katıldığı törenlerde bir nutuk irad edip bir de dua okumuştur (Keskin 2014: 8; Önder 1978). Sani Efendi, 1935'te kalp hastalığına bağlı olarak vefat etmiştir (FB 423; Çapraz 2014: 315-316; Çapraz 2017: 395).

Fahri Bilge Mecmualarında Sânî Efendi’ye ait herhangi bir şiir aktarılmamıştır. Dolayısıyla Sânî Efendi’nin şiirleri hakkında şimdilik bilgi vermek mümkün gözükmemektedir.

Kaynakça

Çapraz, Erhan (2014). Fahri Bilge Derlemeleri/ Kayseri ve Yöresi Halk Şairleri. Kayseri: Talas Belediyesi Kültür Yay.

Çapraz, Erhan (2017). “Sânî Efendi”. Kayseri Ansiklopedisi C.5. Kayseri: Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yay. 395.

FB 426: A. Ârifî [=Fahri Bilge]. [Defter]. Kayseri 1938-1941. Millî Kütüphane İbni Sina Yazmaları. Nu.: Yz. FB. 426

Keskin, Mustafa (2014). ‟Anadolu’da Türkler ve Ermeniler Kayseri Örneğiˮ. Yeni Türkiye. 60: 8.

Önder, Ali Rıza (1978). “Ermeni Hastalığı”. Yeni Adam Gazetesi. Ankara. 923 .

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ERHAN ÇAPRAZ
Yayın Tarihi: 21.12.2018
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Osman Numan Baranusd. 1 Temmuz 1930 - ö. 4 Ağustos 2005Doğum YeriGörüntüle
2RÛHÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3TEMENNÂYÎd. ? - ö. 1511 ?Doğum YeriGörüntüle
4FERDÎ, Ahmed Ferîd Efendid. 1866-67 - ö. 1910Doğum YılıGörüntüle
5CENNET TAŞPINARd. 1866 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6İBAD, İBADÎ, İBAD HOCA, Abdullah Çelebid. 01.07.1866 - ö. 25.03.1949Doğum YılıGörüntüle
7SEFİLÎ/HABİLÎ/LÜTFÎ, Habil Öztürkd. 1865? - ö. 1935Ölüm YılıGörüntüle
8HULUSİ (ŞEYH HULUSİ)d. 1873 - ö. 1935Ölüm YılıGörüntüle
9Celal Sahir Erozand. 29 Eylül 1883 - ö. 16 Kasım 1935Ölüm YılıGörüntüle
10ŞEYH MEHMET HALİTd. 1865 - ö. 27.07.1931MeslekGörüntüle
11KONEVÎ, Sadreddind. 1210 - ö. 1274MeslekGörüntüle
12HÜSEYNÎ, Molla Hüseyind. ? - ö. 1737-38MeslekGörüntüle
13KEMALÎ BABA, Mustafad. 1859 - ö. 06.05.1926Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14HİKMETÎ, Mehmetd. 1820 - ö. 1899/1911/1914?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15FAHİMÎ, Abdurrahim Doğand. 1853 - ö. 28.03.1933Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HİKMET, Hersekli Ârif Hikmet Beyd. 1839 - ö. 1903Madde AdıGörüntüle
17CENÂBÎ, Ebû Mehmed Mustafa Cenâbî Efendid. ? - ö. 1590-91Madde AdıGörüntüle
18HÜSEYİN ŞENGÜLd. 1936 - ö. ?Madde AdıGörüntüle