SÂNÎ, Sânî Efendi

(d. 1866 / ö. 1935)
mutasavvıf, muallim
(Tekke / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Sânî Efendi, bugün Kayseri’ye bağlı Gesi’nin Bahçeli Mahallesi’nde [=Efkere] 1866'da doğmuştur. Fahri Bilge Mecmuaları sayesinde biyografisine vâkıf olduğumuz Sânî Efendi, Efkereli Hacı Seyit Ağazâde Lutfizâde Efendi’nin oğludur. İlk tahsilini Gesili merhum Hacı Abdurrahman Efendi’den; medrese tahsilini ise merhum Kızıklı Hacı Kasım Efendi’den almıştır. ‟50 yıl tahsil-i ilme çalışıp verdim emekˮ diyerek öldüğü güne kadar tüm zamanını ilim uğruna sarf etmiştir Sânî Efendi, sözü edilen hocalardan Arapça ve Farsçayı öğrenmiş; Farsçaya Arapçadan daha fazla önem vermiştir. Hatta Fahri Bilge’nin aktardığına göre Farsçayı kendi dilinden daha fazla bildiği şiirlerinden anlaşılmaktadır. Sânî Efendi, ilk olarak Kayseri eşrafından Sebzeci Raşit Ağa’nın kızı Hayriye Hanım ile evlenmiş ve bu evlilikten iki oğlu ve üç kızı olmuştur. Eşi Hayriye Hanım’ın koleradan vefat etmesi üzerine 1913’te Bünyan eşrafından Derviş Ağazâde Edhem Ağa’nın kızı Ayşe Hanım ile evlenmiştir. Bu evlilikten de bir oğlu ve iki kızı olmuştur. Fakat Sânî Efendi’nin ilk eşi Hayriye Hanım’a bağlılığı, şiirlerine de yansımıştır. Sânî Efendi, ilk zamanlarda müderrislik yapmış, daha sonra Efkere’nin bazı camilerinde imamlık vazifesinde bulunmuştur. 1906'da Bünyan Mekteb-i İdâdîsi’nde başmuallimliğe tayin edilmiş ve 24 sene bu görevini sürdürerek pek çok talebe yetiştirmiştir (FB 423; Çapraz 2014: 315-316; Çapraz 2017: 395). Bu esnada Müslüman ve Ermenilerin birlikte yaşadığı Efkere’de ahalinin birlik ve beraberliğine karşı büyük ehemmiyet göstermiş; 1902’de padişahın tahta çıkışının yıl dönümü münasebetiyle icra edilen ve tüm Müslüman ve Ermenilerin sabahlara kadar katıldığı törenlerde bir nutuk irad edip bir de dua okumuştur (Keskin 2014: 8; Önder 1978). Sani Efendi, 1935'te kalp hastalığına bağlı olarak vefat etmiştir (FB 423; Çapraz 2014: 315-316; Çapraz 2017: 395).

Fahri Bilge Mecmualarında Sânî Efendi’ye ait herhangi bir şiir aktarılmamıştır. Dolayısıyla Sânî Efendi’nin şiirleri hakkında şimdilik bilgi vermek mümkün gözükmemektedir.

Kaynakça

Çapraz, Erhan (2014). Fahri Bilge Derlemeleri/ Kayseri ve Yöresi Halk Şairleri. Kayseri: Talas Belediyesi Kültür Yay.

Çapraz, Erhan (2017). “Sânî Efendi”. Kayseri Ansiklopedisi C.5. Kayseri: Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yay. 395.

FB 426: A. Ârifî [=Fahri Bilge]. [Defter]. Kayseri 1938-1941. Millî Kütüphane İbni Sina Yazmaları. Nu.: Yz. FB. 426

Keskin, Mustafa (2014). ‟Anadolu’da Türkler ve Ermeniler Kayseri Örneğiˮ. Yeni Türkiye. 60: 8.

Önder, Ali Rıza (1978). “Ermeni Hastalığı”. Yeni Adam Gazetesi. Ankara. 923 .

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ERHAN ÇAPRAZ
Yayın Tarihi: 21.12.2018
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Emir Kalkand. 31 Aralık 1948 - ö. 31 Temmuz 2015Doğum YeriGörüntüle
2KÂMİL, Halim Teomand. 1928 - ö. 19.09.1982Doğum YeriGörüntüle
3İBRAHİM, İbrahim Hakkıd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4KEMAL/HAFIZ MİKDAT, Mikdatd. 01.01.1866 - ö. 01.01.1941Doğum YılıGörüntüle
5Süleyman Nesipd. 1866 - ö. 28 Eylül 1917Doğum YılıGörüntüle
6EFKARÎ, Nebid. 1866 - ö. 1915Doğum YılıGörüntüle
7RUHULLAH/RUHÎ, Ahmet Rıfkıd. 1884 - ö. 1935Ölüm YılıGörüntüle
8YESARÎ, Ahmetd. 1867 - ö. 1934/1935Ölüm YılıGörüntüle
9(MEVLEVİ) MEHMET ABDÜLBAKİd. 1882 - ö. 25.02.1935Ölüm YılıGörüntüle
10HAMDÎ, Mahmûd Hamdî Efendid. 1795 - ö. 1860MeslekGörüntüle
11Kâzım Yardımcıd. 06 Mart 1936 - ö. 12 Mayıs 2008MeslekGörüntüle
12FEYZÎ, Mustafa Feyzî Efendid. 1826-27 - ö. ?MeslekGörüntüle
13DERYAÎ/OZAN DERYA/KUL DERYA, Sabri Durukand. 23.11.1940 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14İSMAİLd. ? - ö. 1947Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15SÂKİNE HATUN, Sakine Bacıd. 1840 - ö. 1935?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16FETHEDDÎNd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17HÜMÂMÎd. ? - ö. 1420-1451Madde AdıGörüntüle
18CÛDÎ, Mehmed Çuhacî-zâded. ? - ö. 1815Madde AdıGörüntüle