SÂNÎ, Sânî Efendi

(d. 1866 / ö. 1935)
mutasavvıf, muallim
(Tekke / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Sânî Efendi, bugün Kayseri’ye bağlı Gesi’nin Bahçeli Mahallesi’nde [=Efkere] 1866'da doğmuştur. Fahri Bilge Mecmuaları sayesinde biyografisine vâkıf olduğumuz Sânî Efendi, Efkereli Hacı Seyit Ağazâde Lutfizâde Efendi’nin oğludur. İlk tahsilini Gesili merhum Hacı Abdurrahman Efendi’den; medrese tahsilini ise merhum Kızıklı Hacı Kasım Efendi’den almıştır. ‟50 yıl tahsil-i ilme çalışıp verdim emekˮ diyerek öldüğü güne kadar tüm zamanını ilim uğruna sarf etmiştir Sânî Efendi, sözü edilen hocalardan Arapça ve Farsçayı öğrenmiş; Farsçaya Arapçadan daha fazla önem vermiştir. Hatta Fahri Bilge’nin aktardığına göre Farsçayı kendi dilinden daha fazla bildiği şiirlerinden anlaşılmaktadır. Sânî Efendi, ilk olarak Kayseri eşrafından Sebzeci Raşit Ağa’nın kızı Hayriye Hanım ile evlenmiş ve bu evlilikten iki oğlu ve üç kızı olmuştur. Eşi Hayriye Hanım’ın koleradan vefat etmesi üzerine 1913’te Bünyan eşrafından Derviş Ağazâde Edhem Ağa’nın kızı Ayşe Hanım ile evlenmiştir. Bu evlilikten de bir oğlu ve iki kızı olmuştur. Fakat Sânî Efendi’nin ilk eşi Hayriye Hanım’a bağlılığı, şiirlerine de yansımıştır. Sânî Efendi, ilk zamanlarda müderrislik yapmış, daha sonra Efkere’nin bazı camilerinde imamlık vazifesinde bulunmuştur. 1906'da Bünyan Mekteb-i İdâdîsi’nde başmuallimliğe tayin edilmiş ve 24 sene bu görevini sürdürerek pek çok talebe yetiştirmiştir (FB 423; Çapraz 2014: 315-316; Çapraz 2017: 395). Bu esnada Müslüman ve Ermenilerin birlikte yaşadığı Efkere’de ahalinin birlik ve beraberliğine karşı büyük ehemmiyet göstermiş; 1902’de padişahın tahta çıkışının yıl dönümü münasebetiyle icra edilen ve tüm Müslüman ve Ermenilerin sabahlara kadar katıldığı törenlerde bir nutuk irad edip bir de dua okumuştur (Keskin 2014: 8; Önder 1978). Sani Efendi, 1935'te kalp hastalığına bağlı olarak vefat etmiştir (FB 423; Çapraz 2014: 315-316; Çapraz 2017: 395).

Fahri Bilge Mecmualarında Sânî Efendi’ye ait herhangi bir şiir aktarılmamıştır. Dolayısıyla Sânî Efendi’nin şiirleri hakkında şimdilik bilgi vermek mümkün gözükmemektedir.

Kaynakça

Çapraz, Erhan (2014). Fahri Bilge Derlemeleri/ Kayseri ve Yöresi Halk Şairleri. Kayseri: Talas Belediyesi Kültür Yay.

Çapraz, Erhan (2017). “Sânî Efendi”. Kayseri Ansiklopedisi C.5. Kayseri: Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yay. 395.

FB 426: A. Ârifî [=Fahri Bilge]. [Defter]. Kayseri 1938-1941. Millî Kütüphane İbni Sina Yazmaları. Nu.: Yz. FB. 426

Keskin, Mustafa (2014). ‟Anadolu’da Türkler ve Ermeniler Kayseri Örneğiˮ. Yeni Türkiye. 60: 8.

Önder, Ali Rıza (1978). “Ermeni Hastalığı”. Yeni Adam Gazetesi. Ankara. 923 .

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ERHAN ÇAPRAZ
Yayın Tarihi: 21.12.2018
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Abdullah Satoğlud. 15 Mayıs 1934 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2MEÇHULÎ/GIYABÎ, Hasan Aşıkd. 1915 - ö. 2000Doğum YeriGörüntüle
3RÂSİHd. ? - ö. 1877Doğum YeriGörüntüle
4EFGAN/ÇOBAN EFGAN, Efgan Elekber Namazovd. 1866 - ö. 1924Doğum YılıGörüntüle
5HAYDERÎ, Haydard. 1866 - ö. 1923Doğum YılıGörüntüle
6İBAD, İBADÎ, İBAD HOCA, Abdullah Çelebid. 01.07.1866 - ö. 25.03.1949Doğum YılıGörüntüle
7SIRRI BABA, Hüseyind. 1865 - ö. 1935Ölüm YılıGörüntüle
8Yusuf Akçurad. 2 Aralık 1876 - ö. 11 Mart 1935Ölüm YılıGörüntüle
9SEFİLÎ/HABİLÎ/LÜTFÎ, Habil Öztürkd. 1865? - ö. 1935Ölüm YılıGörüntüle
10MAZHAR, Mazhar Efendid. 1850 - ö. 1889MeslekGörüntüle
11AŞKÎ, Pür-hünerd. ? - ö. 1551MeslekGörüntüle
12NÂCÎ, Alaybeyi-zâde Hasan Nâcî Efendid. 1854-55 - ö. 12 Ocak 1920MeslekGörüntüle
13DOKSANDAON, İsmail Kondud. 03.05.1938 - ö. 02.06.2012Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14İLYAS/FAKİR İLYAS, İlyas Yıldırımd. 1925 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15KARAGÜNLÜ, Sevim Emird. 08.08.1946 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16SALAHÎ, Mustafa Salahîd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17MEŞREBÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18RAHMÎ, Gülahmed-zâded. ? - ö. 1786Madde AdıGörüntüle