Şerif Kemal

(d. 27 Şubat 1884 / ö. 22 Aralık 1942)
yazar, oyun yazarı
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Şerif Kemal (Şerif Kamaletdin oğlu Baygildiyev) Rusya’ya bağlı Penza vilayeti İnsar kazası (Mordva Cumhuriyeti Ruzayevka ilçesi) Pǐşle köyünde imam çocuğu olarak doğdu. Eğitimini komşu mahalle medresesinde ve Lebǐce medresesinde gördü. 16 yaşındayken Moskova-Kazan demiryolunda işe başladı. 1900’de şalcı zenginlerin yanında çalıştı, onlarla beraber ticaretle uğraştı. 1901’de üniversite eğitimi için Türkiye’ye geldiyse de maddi imkansızlıklar yüzünden okuyamadı. Bir yıl sonra Mısır Kahire’ye gidip eğitim gördü. 1903’te Yekaterinoslav (Dnepropetrovsk) madenlerinde, balıkçı ve demiryolcuların yanında çalışmayı tercih etti. 1905 ihtilali yıllarında mitinglere katıldı, Petersburg şehrine giderek öğretmenlik işine başladı. 1910’da ailesiyle Türkistan’a gidip Orenburg şehrinde kaldı. Şura ve Vakıt dergilerinde önce muhasebecisi, sonra edebi hizmetkâr olarak çalıştı. 1934’te Tataristan Yazarlar Birliği üyesi oldu. Maddi sıkıntılar sağlığını ve yaratıcılığını olumsuz etkiledi ve 1942’de vefat etti (Dautov, Raxmani 2009: 659).

Tatar edebiyatı tarihinde hikâye-novella (kısa hikâye) ustası olarak tanındı. 1906’da ilk şiir kitabı, 1909’da Şura dergisinde “Uyanu” adlı ilk hikâyesi yayınlandı. 1909-1913’te yazılan hikâyelerinde ana konu, psikolojik çelişkilerdi. Kahramanın duyguları ile doğa tasvirini sıkı bir bağlantı içinde verdi ("Sulgan Göl", "Buranda", "Sukbay"). İdeallerin ayakaltına atıldığı baskı yıllarında yazdığı hikâyeleriyle karanlık gerçeklere tepki gösterdi.

Eserleriyle Rus yazar ve dram ustası A.P. Çehov’u hatırlatan Kamal, zengin içerikli ince psikolojizmle yoğrulmuş tasvirler bulan ilk Tatar yazarıydı. 1914’te kahramanların dünyasını genişletip insanlar arası ilişkileri daha derin, daha zengin bir şekilde açan en önemli eseri "Akçarlaklar" adlı hikâyesini yazdı. İnsanların Devrim’e olan münasebetini gerçekçi hicvi üslupla anlattı ("Tañ Atkanda"). 1920-1930’larda yazılan eserlerinde insanlar arasında doğan yeni ilişkileri, kommuna hayatını, işçi sınıfının köyün zenginleriyle amansız mücadelesini anlattı ("Tañ Atkanda", "Ut", "Matur Tuganda") (Nurullin 1986: 315-337).

Bütün bu eserlerin yanında küçük hacimli hiciv hikâyeleri ve tiyatro eserleri de mevcuttur.

Kaynakça

Dautov, R.H., Raxmani, R.F. (2009). “Şerif Kamal (1884-1942).” Ediplerǐbǐz: Biobibliografik Bǐlǐşmelǐk: 2 Tomda, 1 Tom. Kazan: Tatar.kit.neşr., s. 659-652.

Nurullin, İbrahim (1986). “Şerif Kamal”. Tatar Edebiyatı Tarixı. Altı Tomda. 3 Tom. XX Gasır Başı. Kazan: Tatarstan Kitap Neşriyatı, s. 315-337.

Sverigin, Rifat. (2006). “Güzellǐkke Yul Yarganda”. Şerif Kamal. Saylanma Eserler. Kazan: Tatarstan Respublikası “Xetǐr” Neşriyatı, s. 5-16.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. ÇULPAN ZARIPOVA ÇETIN
Yayın Tarihi: 20.06.2018
Güncelleme Tarihi: 12.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Şerif Kamal Eserlerǐ: 1 Kisek.Yaňalif / Kazan1929Derleme
Saylanma EserlerTatgosizdat / Kazan1938Derleme
Eserler. 2 Tomda. 1 Tom. Xikeyeler, Roman, Povest.Tatgosizdat / Kazan1941Derleme
Eserler. 2 Tomda. 2 Tom. Pyesalar.Tatgosizdat / Kazan1950Tiyatro
Eserler. 4 Tomda. 1 Tom. Xikeyeler, Roman, Povest.Tatgosizdat / Kazan1952Derleme
Eserler. 4 Tomda. 2 Tom. Pyesalar.Tatgosizdat / Kazan1952Tiyatro
Eserler. 4 Tomda. 3 Tom. Roman.Tatgosizdat / Kazan1952Roman
Eserler. 4 Tomda. 4 Tom. Xikeyeler, Felyetonnar, Oçerklar, Roman, Pyesa, Tenkıyt Hem Publitsistika.Tatgosizdat / Kazan1956Derleme
Saylanma Eserler. 3 Tomda. 1 Tom. Xikeyeler, Povest, Roman.Tatarstan Kitap Neşriyatı / Kazan1974Derleme
Saylanma Eserler. 3 Tomda. 2 Tom. Matur Tuganda. Roman.Tatarstan Kitap Neşriyatı / Kazan1974Roman
Saylanma Eserler. 3 Tomda. 3 Tom. Pyesalar, Roman, Mekaleler.Tatarstan Kitap Neşriyatı / Kazan1976Derleme
Behǐt Ǐzlegende: Xikeyeler, Povest.Tatar.kit.neşr. / Kazan1989Derleme
Saylanma Eserler.Tatarstan Kitap Neşriyatı / Kazan2004Derleme
Saylanma Eserler.Tatarstan Respublikası “Xetǐr” Neşriyatı / Kazan2006Derleme
Vasiyet. Hikayeler. Çev. F. Kutlu, H. Ersoy-Nadir, T. ArslanZambak / Istanbul2012Hikâye

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Musa Akyiğitzaded. 1865 - ö. 6 Eylül 1923Doğum YeriGörüntüle
2Adile Aydad. 22 Şubat 1912 - ö. 5 Kasım 1992Doğum YeriGörüntüle
3Kerim Tinçurind. 15 Eylül 1887 - ö. 15 Kasım 1938Doğum YeriGörüntüle
4Ziya Şakir Sokud. 1884 - ö. 22 Aralık 1959Doğum YılıGörüntüle
5AVAZ, Avaz Otard. 1884 - ö. 1919Doğum YılıGörüntüle
6Hadiye Ebüzziyad. 10 Şubat 1884 - ö. 16 Mart 1913Doğum YılıGörüntüle
7REMZİd. 1877 - ö. 1942Ölüm YılıGörüntüle
8Salahaddin Enis Atabeyoğlud. 1892 - ö. 11 Haziran 1942Ölüm YılıGörüntüle
9NURETTİN SEYFİ (ALİ BABA), Ali Verimd. 1882 - ö. 1942Ölüm YılıGörüntüle
10Fatma Yangın Ekşioğlud. 01 Eylül 1960 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Yurdagül Özayd. 16 Mayıs 1953 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Pelin Buzlukd. 1984 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Aşım Cakıpbekovd. 12 Ağustos 1935 - ö. 4 Haziran 1994Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Vasiliy Filioğlud. 1949 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Ziya Samedid. 15 Nisan 1914 - ö. 20 Kasım 2000Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Yaşar Kemald. Ekim 1923 - ö. 28 Şubat 2015Madde AdıGörüntüle
17KEMÂL, Ali Kemâl Efendid. 1818-19 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18ŞERÎFÎ, Şerif Çelebid. ? - ö. 1523-24Madde AdıGörüntüle