Madde Detay

Zile’nin Aköz köyünde 1858’de doğan Sıtkı’nın asıl adı Hasan’dır. Şiirlerinde Sıtkı mahlasını kullanmıştır. İyi saz çaldığı, güçlü bir doğaçlaması olduğu söylenmekte olan Sıtkı’nın kimi deyişleri türkü formunda yöre âşıklarınca okunmaktadır.

Arşivimizde bulunan Haşim Nezihi Okay’ın 1934-37 yılları arasında Zile’de öğretmenlik yaparken hazırlayıp yayımlayamadığı dosyasında derlediği dört şiiri ve dosyasındaki: “Vehbi Cem Aşkun ‘Sivas Şairleri’ eserinde Sıtkı’yı Sivaslı olarak gösterirse de doğru değildir. Esasen hayatı hakkında da bilgi vermemiştir. Bulduğu bir şiirini kitabına almış. Cahit Öztelli’nin bize söylediğine göre, kendisinde Sıtkı’nın epeyce şiiri ve şairin akrabaları tarafından verilmiş bir cöngü varmış. Kitabındaki bilgiyi de onlardan almış. Cahit Öztelli kitabını büyütmemek için şiirlerinin hepsini basmamış.” (Okay 1978:70) biçimindeki notu önemli bir hatayı düzeltmektedir. Yerleşmek için gittiği İstanbul’da 1936’da vefat etmiştir.

Vehbi Cem Aşkun’un 1948’de yayımladığı Sivas Şairleri kitabından alarak İbrahim Aslanoğlu da 1961’de yayımladığı Divriği Şairleri adlı eserinde aynı hatayı yaparak Zileli Sıtkı’yı Divriğli olarak göstermiş ve şiirleri çokmuş ancak bir şiirini elde edebildim diyerek ‘düzenle’ ayağı ile biten o bir şiirini yayımlamıştır (Aslanoğlu 1961:75). Doğan Kaya da 5 ciltlik Sivas Halk Şairleri kitabının 5. cildinin 147. sayfasında Vehbi Cem Aşkun’u kaynak göstererek aynı şiiri yayımlamıştır (Kaya 2009:147). Haşim Nezihi Okay’ın Zile’de derlediği dört şiiri, Cahit Öztelli’nin Zile’de derleyip Zileli Şairler adlı kitabında yer verdiği üç şiiri ve bizim Zile’de derleyip yayımladığımız (Yardımcı 2004: 70-77) sekiz şiirle birlikte elimizde 16 şiiri bulunmaktadır.

Çırağın, ustasında hakim olan tavır kendinde yaşadığı gibi, bu eda kendinin yetiştirdiği çırağına da sirayet eder. Zamanla bu gelenek zinciri içinde aynı tarzda söyleyen bir âşık grubu oluşur. İşte usta-çırak geleneği içinde, birbiri ardınca yetişen âşıklar tarafından odak hüviyetindeki usta âşığa bağlılık duyarak, ona ait üslûp, dil, ayak, ezgi, konu ve anıları devam ettiren gruba âşık kolu denir (Yardımcı 2008: 222). Bugün önemli âşık kolları olarak bilinen Şenlik Kolu, Erzurumlu Emrah Kolu, Ruhsatî Kolu, Dertli Kolu, Derviş Muhammed Kolu, Huzurî Kolu, Zileli Talibî Kolu, Kemterî Kolu böyle oluşmuş âşık kollarıdır. Bu kollardan Emrah Kolu’nun önemli âşıklarından Ceyhunî’nin çırağı Zileli İlhamî’ye Sıtkı’nın: "Sana pendim budur Âşık İlhami/ Bendol bir mürşide irfana gel gel/ Âşikâr gün gibi vaktin imamı/ Züpte-i Muhammet Sultan’a gel gel" biçimindeki deyişi ve İlhamî’nin: "Gel gönül buradan varalım/ Yollar çepel bağlar şimdi/ Lale, sümbül,mormenekşe/ Döker gazel bağlar şimdi" biçiminde rahat söyleyişleri şiirlerinin üslup, dil, konu açısından Zileli Sıtkı’nın "Kâğıt alevlendi kalem tutuştu/ Yâre bir arzuhal yazmadım gitti" ve: "Seher yeli dost eline varırsan/ Selam söyle sultanıma hanıma" biçimindeki deyişlerine yakınlığı Haşim Nezihi Okay’ın “Hayatı hakkında bilgi edinemedim. Ancak Ceyhunî’nin arkadaşı olduğu ve beraber dolaştıkları rivayetler arasındadır.” (Okay 1978:70) notu Sıtkı’nın da etkin saz ve güçlü söz ağırlıklı Emrah Kolu âşıklarından olduğunu göstermektedir.