Nurer Uğurlu

(d. 1940 / ö. -)
Şair, araştırmacı, yazar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Adana'da dünyaya geldi. Babası avukat, annesi ev hanımıdır. 1958 yılında Mersin Lisesinden mezun olduktan sonra yükseköğrenimini yapmak üzere İstanbul'a yerleşti. Bu onun, hayatının geri kalanını devam ettireceği şehir olan İstanbul ile ilk temasıydı. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde eğitimine başladı ancak tamamlamadan ayrıldı. Yapmak istediği mesleğin bu olmadığını düşünüyordu. Yayın sektörüne dahil oldu ve bir kitap dağıtım kuruluşu olan Ge-Da'yı kurdu. Uzun yıllar Ge-Da'da önemli hizmetlerde bulundu. Ok ve Örgün yayınevlerinin yöneticiliğini yaptı, editörlük görevlerinde bulundu.

Kurucusu ve sahibi olduğu Örgün Yayınevi'nde araştırmalarına devam etmekte ve İstanbul'da ikamet etmektedir.

Edebiyat dünyasına ilk adımını şiir yazarak attı. İlk şiirleri 1955 yılında henüz on beş yaşındayken Adana'da yayın hayatını sürdürmekte olan Salkım dergisinde yayımlandı. Daha sonra yoğunluğu şiir olmak üzere yazılarını Yeditepe, Yelken, Yeni Ufuklar, Dost, Türk Dili, Yeni Ay, Yusufçuk, Yeni Edebiyat, Yeni Düşün, Broy, Varlık, Adam Sanat, Ulus, Cumhuriyet ve Yeni Ortam gibi dergi ve gazetelerde yayımlama imkânı buldu. İlk şiirlerinde edebi şahsiyetini bulmak, oturtumak üzerine kimi arayışlarına rastlamak mümkündür. Bu ilk dönemde şiir dili daha çok bireysel meselelerden bahseden bir yapıdaydı. Daha sonra toplumsal meseleleri de şiirinin ana izleklerinden birine dönüştürdü. "Sözcüklerle oynamadan toplumcu bir bakış açısıyla dengeli bir şiir dili yarattığı edebi çevrelerce kabul edildi." (İhsan Işık). Bu alanda geleneksel şiirimiz tadında yazdığı şiirler de dikkat çekti.

Şiirlerinde bireysel temalardan toplumsal temalara yönelişi ülkenin içinde bulunduğu sosyal, ekonomik, siyasi ve psikolojik bunalımlarla bir paralellik içerisindedir. Henüz genç bir şairken kaleme aldığı şiirlerindeki doğa, aşk ve yakın çevre temaları şair kendi kimliğini ararken fabrikadaki sıradan bir işçinin hayatına, geçim sıkıntısı çeken bir kadının yaşadıklarına ve toplumun içinden geçmek zorunda olduğu karanlık günlere yönelmiştir. Dili kullanımındaki titizlik ve ustalığın getirdiği yetenekler gerçekçi bir düzlemde okuru etkilemeyi başarmıştır. Şiirlerinde gerçekçilik ve toplumcu gerçekçiliğin izleklerini iyi yakalamış ve bunu eserleri vasıtasıyla kitlelerle buluşturmuştur. Toplumcu etkinin izlerini 1972 yılında kaleme aldığı anı-roman türündeki Orhan Kemal'in İkbal Kahvesi adlı eserinde de görmek mümkündür.

Şair, öykücü ve deneme yazarı kimliğinin yanında onu akademik çevrelere tanıtan eserleri yaptığı araştırmalar ışığında yazdığı kitaplardır. Oldukça yoğun bir külliyata sahiptir. Türkiye'nin yakın ve uzak tarihi, kadın meseleleri, Atatürk'ün devrimlerinin halk üzerindeki etkisi, kültürümüzün mirası olan Dede Korkut ve Nasreddin Hoca, bilmecelerimiz, yurt dışında yaşamakta olan ve büyük sıkıntılar çeken Türkler ve edebiyatımızın kimi zirve şahsiyetleri onun araştırma konuları olmuştur (Ömer Seyfettin, Orhan Kemal). Aynı zamanda yetkin bir sanat tarihi araştırmacısıdır. Bütün bu araştırma sonucu edindiği bilgi ve birikim onun düşünce ve sanat görüşünü etkilemiş, eserlerinde kendine yer edinmiştir. Sanatçının ilk dönem eserlerinden yola çıkarak olgunluk dönemi eserlerine doğru çizgisel bir süreklilik halinde yazmadığı görülür. Dünya görüşü alanında sıçramalar yaşanmış ve gerçekçi dünya onun eserlerinin vazgeçilmez bir izleğini oluşturmuştur. Burada ilk dönem şiirleri ve son dönem şiirleri arasındaki bariz izlek farkının araştırmacı kimliğinin getirisi olduğunu söylemek mümkündür. Bireysel, kapalı bir çevre anlatısı toplumsal, geniş ve açık bir çevre yapısına dönüşmüştür.

Türk milletinin tarihi gelişimi, yaşantısı, göçleri, sanat eserleri konusunda oldukça hacimli eserler yazdı. Uzak tarihimizden başlayarak günümüz siyasi ve toplumsal tarihi hakkında çıkarımlarda bulundu. Şamanist dönemlerden Osmanlı saray yaşantısına, Osmanlı saray yaşantısından Cumhuriyet dönemindeki olaylara kadar pek çok dönemden eserlerinde bahsetti. Uzak doğudaki Türklerin yaşadığı sıkıntıları dile getiren, yerinde araştırmalar ve röportajlar yaparak oluşturduğu eserler kaleme aldı. Ünlü çalışmalarından biri olan Hanım Ağa üçlemesinde Türkiye Cumhuriyeti'nin kapitalistleşmesinin tarihini gerçekçi bir gözle anlattı. Nurer Uğurlu'nun bunun gibi pek çok eserinde de gerçekçi bir gözlem duygusunun ve halkın bilinçlendirilmek istenmesinin bir görev olarak benimsenmiş olduğunu hissetmek mümkündür. Kurucusu olduğu yayınevini tarihi araştırmalara adamış, bu yönde araştırmalarına yoğunluk kazandırmış, gençleri bilgilendirici ve teşvik edici yayınlar yapmış ve yapmaya devam etmektedir.

Şiirlerinde gelenekten yararlanma hususunda başarılı örnekler vermiştir. Dede Korkut Masalları, Nasreddin Hoca fıkraları, geleneksel anlatılara göndermelerle süslü eserler yazmıştır. Şiirini gelenek ve toplumcu gerçekçilik gibi iki sağlam temele yaslamış ve bu kaynakların verdiği malzemeyle şiirini örmüştür. Şiir, eleştiri, hikâye, inceleme, anı-roman kompozisyonlarını toplumcu açıdan ele aldı ve sanatçı yaşadığı ortamın, toplumun sözcüsü konumundadır görüşünü benimsedi. Bu alanda şiir, deneme ve araştırma kitaplarının dışında lise ve meslek liseleri için hazırladığı, yazdığı tarih ve Türk dili ve edebiyatı kitapları mevcuttur. Türk edebiyatına önemli hizmetler eden bir sanatçı; Türk fikir ve kültür tarihine önemli eserler bırakan bir araştırmacıdır.

Kaynakça

Işık, İhsan (2001). "Uğurlu, Nurer". Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi. C.III. Ankara: Elvan Yayınları. 1823.

Işık, İhsan (2007). "Uğurlu, Nurer". Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi. C.IX. Ankara: Elvan Yayınları. 3656.

Kurdakul, Şükran (1999). "Uğurlu, Nurer". Şairler ve Yazarlar Sözlüğü. İstanbul: İnkılap. 674-675.

Necatigil, Behçet (2016). "Uğurlu, Nurer". Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. İstanbul: YKY. 393.

Özkırımlı, Atilla (1983). "Uğurlu, Nurer".Türk Edebiyatı Ansiklopedisi C.IV. İstanbul: Cem Yayınevi. 1176.

"Uğurlu, Nurer". Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C.XVIII. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını. 2007. 395.

"Uğurlu, Nurer". Tanzimattan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. C.II. İstanbul: YKY. 2010. 1055.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DEVRİM ÖZBEK
Yayın Tarihi: 18.10.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
MasalYeditepe / İstanbul1964Şiir
Orhan Kemal'in İkbal KahvesiCem / İstanbul1972Roman
Türkiye'nin MavisiGözlem Mtb. / İstanbul1981Şiir
Anadolu'nun TürküsüOk / İstanbul1984Şiir
Bilmece BildirmeceÖrgün / İstanbul1984Araştırma
Ömer SeyfettinÖrgün / İstanbul1984Araştırma
Nasreddin HocaÖrgün / İstanbul1984Araştırma
Sürekli Bir İlkbaharÖrgün / İstanbul1987Deneme
YazıtlarOk / İstanbul1988Şiir
Divan BahçesiÖrgün / İstanbul1992Deneme
Dede Korkut HikâyeleriÖrgün / İstanbul1992Araştırma
Rüzgârdan RüzgâraBroy / İstanbul1993Şiir
Atatürk’ün Yazdığı Geometri KılavuzuÖrgün / İstanbul1997Araştırma
Mor Beyaz ArasıÖrgün / İstanbul1998Şiir
Yazı Devriminin Öyküsü/S. N. ÖzerdimYenigün Haber Ajansı / İstanbul1998Araştırma
Yemen - Savaşanlar AnlatıyorÖrgün / İstanbul1999Araştırma
Her Aşkın Bir HikâyesiÖrgün / İstanbul2003Hikâye
Atatürk ve Türk DevrimiÖrgün / İstanbul2003Araştırma
Medeni Bilgiler-Gazi M. KemalÖrgün / İstanbul2004Araştırma
Arıburnu Savaşları-Mustafa KemalÖrgün / İstanbul2005Araştırma
Rauf Orbay İsmet İnönü Kavgası-1.PerdeÖrgün / İstanbul2005Araştırma
Kürtler ve Şeyh Sait İsyanıÖrgün / İstanbul2006Araştırma
Gizli Belgelerle Rauf Orbay İsmet İnönü Kavgası 2.PerdeÖrgün / İstanbul2007Araştırma
Sakarya - Savaşanlar AnlatıyorÖrgün / İstanbul2007Araştırma
Aşk TürkülerimizÖrgün / İstanbul2009Araştırma
Halk Türkülerimiz - Folklor ve EtnografyaÖrgün / İstanbul2009Araştırma
Harem-Gravürlerle Osmanlı SarayıÖrgün / İstanbul2011Araştırma
Padişah Kadınları - Gravürlerle Osmanlı SarayıÖrgün / İstanbul2011Araştırma
Türk KavimleriÖrgün / İstanbul2012Araştırma
Çerkez Ethem Kuvvetleri Kuvayı SeyyareÖrgün / İstanbul2012Araştırma
Karadeniz'in Sürgün TürkleriÖrgün / İstanbul2013Araştırma
Kuzey Karadeniz TürkleriÖrgün / İstanbul2013Araştırma
Türk Adını Alan TürklerÖrgün / İstanbul2013Araştırma
Adriyatik'ten Çin Denizi'ne İlk TürklerÖrgün / İstanbul2013Araştırma
Günümüz Şaman TürkleriÖrgün / İstanbul2015Araştırma
Günümüz Çin'in Tutsak TürkleriÖrgün / İstanbul2016Araştırma
Hanım AğaÖrgün / İstanbul2017Araştırma

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Ömer Faruk Dönmezd. 1976 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Şadi Oğuzhand. 3 Kasım 1961 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Mustafa Yüreklid. 27 Kasım 1960 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4HÜSEYİN, Hüseyin Gençd. 1940 - ö. 2014Doğum YılıGörüntüle
5BAYRAMd. 15.06.1940 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Sıtkı M. Erinçd. 16 Nisan 1940 - ö. 22 Nisan 2015Doğum YılıGörüntüle
7Suna Arasd. 05 Mayıs 1950 - ö. ?MeslekGörüntüle
8Edip Gönençd. 14 Ocak 1953 - ö. ?MeslekGörüntüle
9Elif Sofyad. 1965 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Güngör Dilmend. 27 Mayıs 1930 - ö. 8 Temmuz 2012Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Dinçer Sezgind. 16 Haziran 1939 - ö. 19 Ocak 2010Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Cevat Turand. 01 Ocak 1966 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Kâmil Uğurlud. 01 Ocak 1942 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14SALMAN UĞURLUd. 1916 - ö. 1970Madde AdıGörüntüle
15Halim Uğurlud. 10 Mart 1926 - ö. 26 Aralık 2001Madde AdıGörüntüle