Madde Detay
ZEFİL NECMİ (KÜÇÜK ÂŞIK), Mehmet
(d. 1870 / ö. 1933)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
1870’te, bugün Tokat’a eskiden Zile’ye bağlı bulunan Artova ilçesinin Tuzla köyünde dünyaya gelmiştir. Okuyup yazması olmayan ümmi bir halk âşığıdır. Asıl adı Mehmet’tir. Baba adı Recep, anne adı Şerife’dir. Çok yoksul bir yaşam sürmüş, Maşat köyünün sığırcılığını yaparak geçimini sağlamıştır. Uzun yıllar Zile’nin Maşatova köylerinde dolaşıp mahalli âşık olarak ün kazanmıştır. Zefil Necmi mahlasını kullanan âşığa halk, boyunun kısa oluşundan dolayı Küçük Âşık adını yakıştırmış ve çevrede bu adla da tanınmıştır. Zefil yöre ağzında sefil anlamında kullanılmaktadır. 1933 yılında Tokat’ın Fecirgen köyünde vefat etmiştir.
Ümmi olmasına karşın tasavvufi bilgilere hakimdir. Doğaçlama söylediği şiirlerinde: "Âşık olan kelamından bellolur/ Hayır işi şerre yazmaz âşıklar/ Mürşit meydanında pişer hallolur/ Nefs-i emareye uymaz âşıklar" biçiminde üstün söyleyiş gücü görülmektedir. Çok iyi saz çalıp cemlerde zakirlik yapmıştır. Kimi şiirlerinin: "Zefil Necmi dünya bana dar oldu/ Masiva elinden işim zor oldu/ Feryad ü figanım ah ü zar oldu/ Saz oldu vücudum tel ne ilazım" gibi felsefi boyutunun ön planda oluşu dikkat çekmektedir. Pek çok şiirinin duvazimamlar biçiminde oluşu, Bektaşi kültürünü çok iyi bildiğini göstermektedir. Yoksul bir kişi olduğu ve zor bir yaşam sürdüğü: "Bir dem yaya oldum bir dem atlandım/ Bir dem zehirlendim bir dem tatlandım/ Dünyanın her cefasına katlandım/ Çile tekmil olup biteneş kadar" biçimindeki yöresel söyleyişlerle yüklü deyişinde görüldüğü gibi sanatına da yansımıştır.
Kaynakça
Yardımcı, Mehmet, Hayrettin İvgin (1988). Zileli Âşık Zefil Necmi. Ankara: Özen Mat.
Yardımcı, Mehmet (2004). 16. Yüzyıldan Günümüze İz Bırakan Zileli Şairler. Zile: Zile Belediyesi Kültür Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET YARDIMCIYayın Tarihi: 04.06.2018Güncelleme Tarihi: 12.12.2020
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 04.06.2018Güncelleme Tarihi: 12.12.2020
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | ALİ, Zileli | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | TAL'AT, Zileli | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Turgay Gönenç | d. 10 Mart 1939 - ö. 9 Şubat 2019 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | MEHDİ NESİBOĞLU | d. 1870 - ö. 1940 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | SEFİLÎ/ KOBLIYANLI SEFİLÎ, Mehmet Efendi | d. 1870 ? - ö. 1937 ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | RE'FET BEY, Bereketoğlu | d. 1870 - ö. 1918 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Ahmet Haşim | d. 1887 - ö. 4 Haziran 1933 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | SÜLEYMAN DEDE | d. 1860\\\'lar - ö. 1932-1933 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Zakir Hadi | d. 1863 - ö. 1933 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | ŞAMİL İBRAHİMOĞLU | d. 1910 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | MÜDAMÎ, Sabit Yalçın Ataman | d. 1918 - ö. 08.11.1968 | Meslek | Görüntüle |
12 | LÂYIKÎ, Muhammed Sezai Alpay | d. 1892 - ö. 1950/1958? | Meslek | Görüntüle |
13 | HACI YUSUF/HALVETİ, Yusuf Aydın | d. 1932 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | GÜLESER YORULMAZ | d. 1958 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | CEMAL AĞA | d. 1900\'lerin başı - ö. 2001 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | DERVİŞ/DERVİŞ OZAN, Mahmut Metin | d. 1955 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | FADİME DOĞAN | d. 1938 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | HULUSÎ, Ali Rıza Demirci | d. 1923 - ö. 03.03.1990 | Madde Adı | Görüntüle |