Madde Detay
ZEFİL NECMİ (KÜÇÜK ÂŞIK), Mehmet
(d. 1870 / ö. 1933)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
1870’te, bugün Tokat’a eskiden Zile’ye bağlı bulunan Artova ilçesinin Tuzla köyünde dünyaya gelmiştir. Okuyup yazması olmayan ümmi bir halk âşığıdır. Asıl adı Mehmet’tir. Baba adı Recep, anne adı Şerife’dir. Çok yoksul bir yaşam sürmüş, Maşat köyünün sığırcılığını yaparak geçimini sağlamıştır. Uzun yıllar Zile’nin Maşatova köylerinde dolaşıp mahalli âşık olarak ün kazanmıştır. Zefil Necmi mahlasını kullanan âşığa halk, boyunun kısa oluşundan dolayı Küçük Âşık adını yakıştırmış ve çevrede bu adla da tanınmıştır. Zefil yöre ağzında sefil anlamında kullanılmaktadır. 1933 yılında Tokat’ın Fecirgen köyünde vefat etmiştir.
Ümmi olmasına karşın tasavvufi bilgilere hakimdir. Doğaçlama söylediği şiirlerinde: "Âşık olan kelamından bellolur/ Hayır işi şerre yazmaz âşıklar/ Mürşit meydanında pişer hallolur/ Nefs-i emareye uymaz âşıklar" biçiminde üstün söyleyiş gücü görülmektedir. Çok iyi saz çalıp cemlerde zakirlik yapmıştır. Kimi şiirlerinin: "Zefil Necmi dünya bana dar oldu/ Masiva elinden işim zor oldu/ Feryad ü figanım ah ü zar oldu/ Saz oldu vücudum tel ne ilazım" gibi felsefi boyutunun ön planda oluşu dikkat çekmektedir. Pek çok şiirinin duvazimamlar biçiminde oluşu, Bektaşi kültürünü çok iyi bildiğini göstermektedir. Yoksul bir kişi olduğu ve zor bir yaşam sürdüğü: "Bir dem yaya oldum bir dem atlandım/ Bir dem zehirlendim bir dem tatlandım/ Dünyanın her cefasına katlandım/ Çile tekmil olup biteneş kadar" biçimindeki yöresel söyleyişlerle yüklü deyişinde görüldüğü gibi sanatına da yansımıştır.
Kaynakça
Yardımcı, Mehmet, Hayrettin İvgin (1988). Zileli Âşık Zefil Necmi. Ankara: Özen Mat.
Yardımcı, Mehmet (2004). 16. Yüzyıldan Günümüze İz Bırakan Zileli Şairler. Zile: Zile Belediyesi Kültür Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET YARDIMCIYayın Tarihi: 04.06.2018Güncelleme Tarihi: 12.12.2020
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 04.06.2018Güncelleme Tarihi: 12.12.2020
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | EŞREF, Eşref Tonbuloğlu | d. 02.01.1945 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | AYDIN ALİ, Ali Söyleyen | d. 1928 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ALİ TOKGÖZ | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | İSMAYIL HESEN OĞLU İSMAYILOV | d. 1870 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | MAZLUMÎ, Ahmet | d. 1870 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | TAMEY ANA | d. 1870 - ö. 1920 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Abdülhaluk Uygur | d. 1901 - ö. 13 Mart 1933 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | VELİ BOZALGANLI | d. 1880 - ö. 1933 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Abdürehim Esedoğlu Hakverdiyev | d. 4 Mayıs 1870 - ö. 12 Aralık 1933 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | SEFİLÎ, Mevlüt Altaş | d. 1950 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | YILDIRIM, Mevlüt Yıldırım | d. 1896 - ö. 04.04.1954 | Meslek | Görüntüle |
12 | NURETTİN SEYFİ (ALİ BABA), Ali Verim | d. 1882 - ö. 1942 | Meslek | Görüntüle |
13 | BEKİR/BEKİRÎ, Bekir | d. 1871 - ö. 1934 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | TURAN/ÂMÂ TURAN, Turan Karakaş | d. 04.02.1940 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | GARİP ALİ, Hacı Ali Şen | d. 02.09.1932 - ö. 2000 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | ALİ KOCA | d. 1926 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | MEMMED ÇODAROĞLU MEMMEDOV | d. 1922 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | IRIZA, Rıza Çağan | d. 1913 - ö. 18.02.1969 | Madde Adı | Görüntüle |