Madde Detay
ZEFİL NECMİ (KÜÇÜK ÂŞIK), Mehmet
(d. 1870 / ö. 1933)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
1870’te, bugün Tokat’a eskiden Zile’ye bağlı bulunan Artova ilçesinin Tuzla köyünde dünyaya gelmiştir. Okuyup yazması olmayan ümmi bir halk âşığıdır. Asıl adı Mehmet’tir. Baba adı Recep, anne adı Şerife’dir. Çok yoksul bir yaşam sürmüş, Maşat köyünün sığırcılığını yaparak geçimini sağlamıştır. Uzun yıllar Zile’nin Maşatova köylerinde dolaşıp mahalli âşık olarak ün kazanmıştır. Zefil Necmi mahlasını kullanan âşığa halk, boyunun kısa oluşundan dolayı Küçük Âşık adını yakıştırmış ve çevrede bu adla da tanınmıştır. Zefil yöre ağzında sefil anlamında kullanılmaktadır. 1933 yılında Tokat’ın Fecirgen köyünde vefat etmiştir.
Ümmi olmasına karşın tasavvufi bilgilere hakimdir. Doğaçlama söylediği şiirlerinde: "Âşık olan kelamından bellolur/ Hayır işi şerre yazmaz âşıklar/ Mürşit meydanında pişer hallolur/ Nefs-i emareye uymaz âşıklar" biçiminde üstün söyleyiş gücü görülmektedir. Çok iyi saz çalıp cemlerde zakirlik yapmıştır. Kimi şiirlerinin: "Zefil Necmi dünya bana dar oldu/ Masiva elinden işim zor oldu/ Feryad ü figanım ah ü zar oldu/ Saz oldu vücudum tel ne ilazım" gibi felsefi boyutunun ön planda oluşu dikkat çekmektedir. Pek çok şiirinin duvazimamlar biçiminde oluşu, Bektaşi kültürünü çok iyi bildiğini göstermektedir. Yoksul bir kişi olduğu ve zor bir yaşam sürdüğü: "Bir dem yaya oldum bir dem atlandım/ Bir dem zehirlendim bir dem tatlandım/ Dünyanın her cefasına katlandım/ Çile tekmil olup biteneş kadar" biçimindeki yöresel söyleyişlerle yüklü deyişinde görüldüğü gibi sanatına da yansımıştır.
Kaynakça
Yardımcı, Mehmet, Hayrettin İvgin (1988). Zileli Âşık Zefil Necmi. Ankara: Özen Mat.
Yardımcı, Mehmet (2004). 16. Yüzyıldan Günümüze İz Bırakan Zileli Şairler. Zile: Zile Belediyesi Kültür Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET YARDIMCIYayın Tarihi: 04.06.2018Güncelleme Tarihi: 12.12.2020
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 04.06.2018Güncelleme Tarihi: 12.12.2020
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Aydın Balcı | d. 10 Ocak 1948 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Mehmet Emin Ulu | d. 15 Temmuz 1953 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | PÜRYÂNÎ, Hacı Resul Eser | d. 1931 - ö. 2006 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Zahir Bigiyev | d. 1870 - ö. 1902 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | AĞCAKIZ, Ağcakız Kerbelayı Dadaşkızı İmanova | d. 1870-80 - ö. 1974 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | BÜLBÜL HOCA/ŞERİFE, Şerife Hanım | d. 1869-1870 - ö. 1932 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Aliasgar Kemal | d. 25 Aralık 1878 - ö. 16 Haziran 1933 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Örikağasızade Hasan Sırrı | d. 9 Ocak 1861 - ö. 1933 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | MAHŞAH HANIM | d. 1864 - ö. 25.03.1933 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | KUL İBRAHİM/OZAN İBRAHİM | d. 1876 - ö. 1959 | Meslek | Görüntüle |
11 | KÖYLÜ OZAN/KÖYLÜ, Mehmet Özkaya | d. ? - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | MEHEMMED EKBER OĞLU | d. 1950 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | CANANÎ, Veli Akbulak | d. 1946 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | SEFİL HAMZA, Hamza Polat | d. 1910 - ö. 1995 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | HACI MEHMET ARAN | d. 1938 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | GÜMÜŞ, Elif Yıldırım | d. ? - ö. 1944 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | HARÂBÎ, Ciloğlu Deli Bekir | d. 1800/1817/1828? - ö. 1879 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | MERYEM, Meryem Kavaklı | d. ? - ö. 1951 | Madde Adı | Görüntüle |