ZEFİL NECMİ (KÜÇÜK ÂŞIK), Mehmet

(d. 1870 / ö. 1933)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1870’te, bugün Tokat’a eskiden Zile’ye bağlı bulunan Artova ilçesinin Tuzla köyünde dünyaya gelmiştir. Okuyup yazması olmayan ümmi bir halk âşığıdır. Asıl adı Mehmet’tir. Baba adı Recep, anne adı Şerife’dir. Çok yoksul bir yaşam sürmüş, Maşat köyünün sığırcılığını yaparak geçimini sağlamıştır. Uzun yıllar Zile’nin Maşatova köylerinde dolaşıp mahalli âşık olarak ün kazanmıştır. Zefil Necmi mahlasını kullanan âşığa halk, boyunun kısa oluşundan dolayı Küçük Âşık adını yakıştırmış ve çevrede bu adla da tanınmıştır. Zefil yöre ağzında sefil anlamında kullanılmaktadır. 1933 yılında Tokat’ın Fecirgen köyünde vefat etmiştir.

Ümmi olmasına karşın tasavvufi bilgilere hakimdir. Doğaçlama söylediği şiirlerinde: "Âşık olan kelamından bellolur/ Hayır işi şerre yazmaz âşıklar/ Mürşit meydanında pişer hallolur/ Nefs-i emareye uymaz âşıklar" biçiminde üstün söyleyiş gücü görülmektedir. Çok iyi saz çalıp cemlerde zakirlik yapmıştır. Kimi şiirlerinin: "Zefil Necmi dünya bana dar oldu/ Masiva elinden işim zor oldu/ Feryad ü figanım ah ü zar oldu/ Saz oldu vücudum tel ne ilazım" gibi felsefi boyutunun ön planda oluşu dikkat çekmektedir. Pek çok şiirinin duvazimamlar biçiminde oluşu, Bektaşi kültürünü çok iyi bildiğini göstermektedir. Yoksul bir kişi olduğu ve zor bir yaşam sürdüğü: "Bir dem yaya oldum bir dem atlandım/ Bir dem zehirlendim bir dem tatlandım/ Dünyanın her cefasına katlandım/ Çile tekmil olup biteneş kadar" biçimindeki yöresel söyleyişlerle yüklü deyişinde görüldüğü gibi sanatına da yansımıştır.

Kaynakça

Yardımcı, Mehmet, Hayrettin İvgin (1988). Zileli Âşık Zefil Necmi. Ankara: Özen Mat.

Yardımcı, Mehmet (2004). 16. Yüzyıldan Günümüze İz Bırakan Zileli Şairler. Zile: Zile Belediyesi Kültür Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET YARDIMCI
Yayın Tarihi: 04.06.2018
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1MEHMET COŞKUNd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2SEFİL TURABÎ, Musa Eyüp Bozdemird. 1951 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Mustafa Başpınard. 03 Şubat 1978 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4SEFİLÎ/ KOBLIYANLI SEFİLÎ, Mehmet Efendid. 1870 ? - ö. 1937 ?Doğum YılıGörüntüle
5ALİ, Ali Süleymanovd. 1870 - ö. 1953Doğum YılıGörüntüle
6Hüseyin Kazım Kadrid. 1870 - ö. 17 Ocak 1934Doğum YılıGörüntüle
7Galiesgar Kamald. 6 Ocak 1879 - ö. 19 Haziran 1933Ölüm YılıGörüntüle
8MAHŞAH HANIMd. 1864 - ö. 25.03.1933Ölüm YılıGörüntüle
9SEFİL NECMİ, Mehmetd. 1860 - ö. 1933Ölüm YılıGörüntüle
10SATILMIŞ KOCAMANd. 1949 - ö. ?MeslekGörüntüle
11YÜKSEL ÖZTÜRKd. 1966 - ö. ?MeslekGörüntüle
12RİNDÎ/KARAŞEMS, Ahmet Günerend. 1908 - ö. 20.12.1960MeslekGörüntüle
13ŞEKİP, Şekip Şahadoğrud. 1932 - ö. 01.12.1995Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14BATTAL BABA, Battal Karabulutd. 1937 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15CEMÂLÎd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16İSMAİL, İsmail Yılmazd. 1955 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17KADİRd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18İSMAİL COŞARd. 1903 - ö. 1965Madde AdıGörüntüle