ZEFİL NECMİ (KÜÇÜK ÂŞIK), Mehmet

(d. 1870 / ö. 1933)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1870’te, bugün Tokat’a eskiden Zile’ye bağlı bulunan Artova ilçesinin Tuzla köyünde dünyaya gelmiştir. Okuyup yazması olmayan ümmi bir halk âşığıdır. Asıl adı Mehmet’tir. Baba adı Recep, anne adı Şerife’dir. Çok yoksul bir yaşam sürmüş, Maşat köyünün sığırcılığını yaparak geçimini sağlamıştır. Uzun yıllar Zile’nin Maşatova köylerinde dolaşıp mahalli âşık olarak ün kazanmıştır. Zefil Necmi mahlasını kullanan âşığa halk, boyunun kısa oluşundan dolayı Küçük Âşık adını yakıştırmış ve çevrede bu adla da tanınmıştır. Zefil yöre ağzında sefil anlamında kullanılmaktadır. 1933 yılında Tokat’ın Fecirgen köyünde vefat etmiştir.

Ümmi olmasına karşın tasavvufi bilgilere hakimdir. Doğaçlama söylediği şiirlerinde: "Âşık olan kelamından bellolur/ Hayır işi şerre yazmaz âşıklar/ Mürşit meydanında pişer hallolur/ Nefs-i emareye uymaz âşıklar" biçiminde üstün söyleyiş gücü görülmektedir. Çok iyi saz çalıp cemlerde zakirlik yapmıştır. Kimi şiirlerinin: "Zefil Necmi dünya bana dar oldu/ Masiva elinden işim zor oldu/ Feryad ü figanım ah ü zar oldu/ Saz oldu vücudum tel ne ilazım" gibi felsefi boyutunun ön planda oluşu dikkat çekmektedir. Pek çok şiirinin duvazimamlar biçiminde oluşu, Bektaşi kültürünü çok iyi bildiğini göstermektedir. Yoksul bir kişi olduğu ve zor bir yaşam sürdüğü: "Bir dem yaya oldum bir dem atlandım/ Bir dem zehirlendim bir dem tatlandım/ Dünyanın her cefasına katlandım/ Çile tekmil olup biteneş kadar" biçimindeki yöresel söyleyişlerle yüklü deyişinde görüldüğü gibi sanatına da yansımıştır.

Kaynakça

Yardımcı, Mehmet, Hayrettin İvgin (1988). Zileli Âşık Zefil Necmi. Ankara: Özen Mat.

Yardımcı, Mehmet (2004). 16. Yüzyıldan Günümüze İz Bırakan Zileli Şairler. Zile: Zile Belediyesi Kültür Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET YARDIMCI
Yayın Tarihi: 04.06.2018
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Aysel Alpsald. 1934 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Osman Başd. 10 Mayıs 1959 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3MEDDAHÎ, Ömer Şahind. 01.05.1956 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Hacı Ömer Lütfid. 1870 - ö. 1928Doğum YılıGörüntüle
5BÜLBÜL HOCA/ŞERİFE, Şerife Hanımd. 1869-1870 - ö. 1932Doğum YılıGörüntüle
6SIRRÎd. 1870 - ö. 6 Şubat 1936Doğum YılıGörüntüle
7VELİ BOZALGANLId. 1880 - ö. 1933Ölüm YılıGörüntüle
8Aliasgar Kemald. 25 Aralık 1878 - ö. 16 Haziran 1933Ölüm YılıGörüntüle
9MEHEMMED/ÇORLU MEHEMMED, Mehemmed Çorlud. 1825? - ö. 1933/1940\'lar?Ölüm YılıGörüntüle
10SEYFİ KILIÇd. 1864 - ö. 1954MeslekGörüntüle
11MEHDİ SERDİd. 1972 - ö. ?MeslekGörüntüle
12SIRDAŞ ALİ, Ali Topaloğlud. 1956 - ö. ?MeslekGörüntüle
13RAHMANÎ, Ali Çırçırd. 17.02.1942 - ö. 25.10.1993Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14DİLER, Mehmet Dilerd. 1904 - ö. 09.01.1971Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15SİMAYLÎ, İsmail Metind. 1961 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16SADIK KAYGISUZd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17İBRAHİM KUŞÇULUd. 1895 - ö. 1943Madde AdıGörüntüle
18FEVZİYE BACId. 1953 - ö. ?Madde AdıGörüntüle