Madde Detay

Cumhuriyet dönemi popüler Türk romanının velud temsilcilerinden biri olan Muazzez Tahsin Berkand'ın asıl adı Meryem Muazzez'dir. 1899'da Selanik'te dünyaya geldi. Babası avukat Hasan Tahsin Bey, annesi Ayşe Hanım'dır. Balkan Savaşları'ndan sonra çocukluğunu geçirdiği Selanik'ten ailesiyle göç etti ve İstanbul'a geldi. Özel öğretmenlerden dil dersleri alan Muazzez Tahsin, İstanbul'da Fevziye Lisesi'ni bitirdi. Bir süre rahibelerin okulu Saeurs d'Assomption'a devam etti ve nihayetinde Darülmuallimat'ın açtığı sınavı kazandı. Buradan mezun olduktan sonra Üsküdar Refet Kadın ve Kasımpaşa Numune Mektebi'nde bir süre öğretmenlik yaptı, Türkçe ve Fransızca dersleri verdi.

Bu sırada Cemal Paşa, Suriye'de Türk okulları açtı ve Halide Edip Adıvar'ı buradaki eğitim çalışmalarını düzenlemesi için görevlendirdi. Halide Edip giderken yanında Muazzez Tahsin'i ve ablasını da götürdü. Muazzez Tahsin Şam’da ve Beyrut'ta Türkçe ve Fransızca dersleri verdi. Yurda döndüğünde öğretmenliğe bir süre daha devam etti ve Şişli Terakki Lisesi'nde görev yaptı. Burada da Türkçe, Fransızca ve ahlak dersleri verdi. 1925'te çevirmenlik yapmaya başladı ve dört yıl çalışacağı Millî Auto şirketine girdi. Daha sonra yine çevirmenlik yapmak üzere Osmanlı Bankası'nda çalışmaya başladı. Yirmi beş yıl boyunca bankada bulundu ve çevirmenliğin yanında daktilo-sekreterlik de yaptı.

4 Ekim 1984'te İstanbul'da vefat etti. Hiç evlenmedi. Vefatına kadar küçük kardeşiyle yaşadı.

Cumhuriyet dönemi popüler romancıları arasında bulunan Muazzez Tahsin Berkand, daha ziyade aşk romanlarıyla tanındı. Yazar hem telif hem adapte hem de tercüme romanlar kaleme aldı. Yazdıkları, dönem okuyucusunun ilgisini çektiğinden uzun yıllar çok sattı. Yazarlık serüveninde çeşitli isimlerden etkilendi. Başta Halide Edip Adıvar olmak üzere Nedim, Karacaoğlan, Yahya Kemal, Ömer Seyfettin, Yakup Kadri ve Reşat Nuri'ye karşı sevgi beslediği bilinen Muazzez Tahsin, Fransız ve İngiliz klasiklerini de sever ve özellikle Pierre Loti ile Anatole France'e ilgi duyardı.

Muazzez Tahsin, küçük yaşta yazı denemelerine başladı ve on iki yaşında öykü, on beş yaşında ise ilk romanı Kırılan Ümitler'i yazdı. Fakat neşredilen ve tanınmasını sağlayan ilk eseri 1933’te Milliyet’te tefrika edilen ve aynı yıl Resimli Ay tarafından basılan Sen ve Ben romanıdır. Halk tarafından beğenilince art arda roman yazmaya devam etti ve yirmi telif eser kaleme aldı. Aşk Fırtınası (1935), Bahar Çiçeği (1935), Sonsuz Gece (1937), Bir Genç Kızın Romanı (1938), O ve Kızı (1940), Kezban (1941), Perdeler (1943), Saadet Güneşi (1944), Lâle (1945), Büyük Yalan (1948), Sevmek Korkusu (1953), Kırılan Ümitler (1957), Bir Rüya Gibi (1958), Yılların Ardından (1960), Gençlik Rüzgarı (1963), Bir Gün Sabah Olacak mı? (1972), İki Kalp Arasında (1972), Uğur Böceği (1974) ve Yabancı Adam (1980) yazarın telif romanlarıdır.

Telif romanlarında genellikle aşk konusunu işleyen Muazzez Tahsin, bununla bağlantılı olarak kıskançlık, fedakârlık gibi konulara da değindi. Sosyal tarih araştırmacıları için zengin sayılabilecek derecede gündelik hayata yer verdi ve beş çayı, balo, yeni danslar ve kıyafetler, briç partileri gibi unsurları romanlarına taşıdı. Eserlerinde öne çıkan bir diğer öğe kadınlardır. Muazzez Tahsin, Cumhuriyet döneminde yaratılmak istenen yeni kadın tipinin örneklerini verdi. Bu bağlamda eserlerindeki kadınların toplumdaki yerlerini sağlamlaştırma çabası içinde oldukları; eğitimli, kültürlü ve yetenekli birer birey olarak yetiştikleri görülür. Özgür, güzel ve modern olan bu kadınlar aynı zamanda yardımsever, merhametli ve fedakârdırlar.

Romanların kurgusunda tesadüflere ve kadere verilen yer hayli büyüktür. Bu durum eserlerin Yeşilçam sinemasında yer almasının sebeplerinden biri olarak karşımıza çıkar. Söz gelimi, romanların konusunu teşkil eden aşk, genellikle tesadüfîdir Kader, bazı aşkları imkânsız kılar, çünkü kahramanlar akrabalardır. Bir Genç Kızın Romanı'nın kahramanı Selma'nın aşık olduğu adamın amcasının oğlu olduğunu öğrenmesi buna örnektir. Sonsuz Gece romanında Muallâ ve eski nişanlısı Ekrem tesadüfen karşılaştıklarında Muazzez Tahsin, Muallâ'yı fedakâr davranmaya zorlayacak ve Ekrem ailesini geride bırakmaya her ne kadar razıysa da Muallâ ailenin devamını mutluluğuna tercih ettiğinden dolayı kaçacaktır. Bir diğer fedakâr kadın Sen ve Ben'deki Leylâ'dır. O, başkasını sevmesine rağmen duygularını feda ederek teyzesi istiyor diye Nejat'la evlenecektir. Bunlarla birlikte, romanların büyük bir kısmının mutlu sonla bittiğini söylemek de mümkündür.

Telif romanlarının yanında adapte roman örnekleri de veren Muazzez Tahsin'in bu türde yirmi bir eseri vardır. Yazar, okuduğu ve beğendiği kimi romanları Türk âdet ve geleneklerine adapte ederek yayımlar. Bunu yaparken hangi eserden yararlandığını söylemez. 1941'de Muallâ'yla başlayan bu süreci diğer adapte romanları takip etti.

Berkand'ın tercüme romanları da mevcuttur. Kendisi de popüler roman yazarı olan Muazzez Tahsin, tercüme edeceği eserleri de bu düsturla seçti. Safo (Alphonse Daudet'ten, 1938), Ateşli Kalp (Magali'den, 1939), Jezabel / İhtiyarlamayan Kadın (İrene Nemirowsky'den, 1943), Hemşireler (A. J. Cronin'den, 1944), Evleniyorum (J. Foldes'ten, 1945) ve Meçhul Sevgili (Stefan Zweig'den, 1945) yazarın tercüme romanlarıdır.

Muazzez Tahsin Berkand roman yazarlığıyla tanınmakla birlikte aşk hikâyeleri de yazdı. Bunlar dönemin gazete ve dergilerinde yayımlandıktan sonra bir kısmı basıldı. Yetmiş iki hikâyesinin yer aldığı Bir Bahar Akşamı 1966, 65 hikâyeden oluşan diğer hikâye kitabı İlk Aşk ise 1967'de yayımlanmışlardır.

Muazzez Tahsin Berkand'ın eser verdiği bir diğer tür çocuk kitaplarıdır. Yeni Mecmua'nın çocuk kitapları bölümünde Muazzez Tahsin Berkand'la Sabiha Zekeriya Sertel, Mükerrem Kamil Su, Hasan Âli Ediz, R. Gökalp Arkın, Hasan Bedrettin, Mümtaz Zeki Taştan yer almış ve 1940'da yirmi kitaplık bir seri hazırlamışlardır. Sırasıyla: Sihirbazın Kızı, Efe Ali, Vatan Uğruna, Yuvasız Çocuk, Meksika Bataklıklarında, Havaların Bekçisi, Mavi Boncuk, Küçük Kahraman, Şehit Çocuk, İnci Gerdanlık, Okumağa Başladım, Doğan'ın Kamp Hatıraları, Arslan Peşinde, Sakarya Yollarında, Sihirli Çember, Tıngır Mıngır Ben Geldim, Afrika Ormanlarında , Hayvanlar Meclisi, Gramafon Plağı, Parmak Çocuk.

Dönemin çok okunan popüler romanları yukarıda da değinildiği üzere sinemaya da kaynaklık etmiş ve yazarın yirmi beş kitabı Osman F. Seden, Nejat Saydam, Burhan Bolan, Ümit Utku, Arşavir Alyanak, Ülkü Erakalın, Kemal Kan, Süreyya Duru, Türker İnanoğlu, Orhan Aksoy, Ertem Eğilmez, Nevzat Pesen, Safa Önal ve Halit Refiğ gibi yönetmenler tarafından beyaz perdeye aktarılmıştır. Bazı eserler Yeşilçam'ın unutulmaz filmlerine yalnızca konularıyla katılmış, "Bir Pınar ki" ve "Yılların Ardından" gibi yeni isimlerle çekilmişlerdir. Bu filmlerde Türkan Şoray, Ediz Hun, Tamer Yiğit, Ediz Hun, Salih Güney, Ekrem Bora, Hülya Koçyiğit, Cüneyt Arkın, Mura Saydam, İzzet Günay, Kartal Tibet, Filiz Akın, Belgin Doruk, Göksel Arsoy, Ayhan Işık, Sadri Alışık, Fatma Girik ve Kadir İnanır gibi isimler başrollerde oynamışlardır. 1956'da ilk defa Sönen Yıldız sinemaya aktarılmış ve 1972'ye kadar çeşitli kitapları Yeşilçam'da karşılık bulmuştur:

Sönen Yıldız (1956), Bülbül Yuvası (1961 ve 1970), Küçük Hanımefendi (1961 ve 1970), Mağrur Kadın (1962 ve 1970), Çiçeksiz Bahçe (1963), Kezban (1963 ve 1968), Muallâ (1964 ve 1971), Gençlik Rüzgârı (1964), Günah Bende Mi (1964), Yılların Ardından (1964), Garip Bir İzdivaç (1965), Sevgim ve Gururum (1965), Aşk ve İntikam (1965), İftira (1968), Sabah Yıldızı (1968), Sarmaşık Gülleri (1968), Saadet Güneşi (1970), Bir Genç Kızın Romanı (1971), Ask Fırtınası (1972), Bir Pınar ki (1972).