Abdulla Kahhar

(d. 1907 / ö. 25 Mayıs 1968)
Yazar, Akademisyen, Çevirmen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Özbek edebiyatının önemli Sovyet devri yazarlarından olan Abdulla Kahhar, 1907’de Hokand’da dünyaya gelmiştir. Sovyet okullarında eğitim alan Kahhar, 1925 yılında Taşkent’e gelmiş, burada Qizil O’zbekiston (Kızıl Özbekistan) adlı gazetede çalışmış ve Mushtum (Yumruk) dergisinde memur olarak görev yapmıştır. 1929 yılında da Ortaasiya Üniversitesi’nin İşçiler Fakültesi’nden mezun olmuştur (Kahhar 2000:362). 1930 yılında Orta Asya Devlet Üniversitesi’ni bitiren Kahhar sonrasında da Dil ve Edebiyat Enstitüsü’ne asistan olarak girmiştir. 1934-1937 yılları arasında ise “Sovyet Edebiyatı” dergisinde görev yapmış, 1938-1950 yılları arasında da Özbekistan Devlet Neşriyatı’nda yazar ve tercüman olarak çalışmıştır. 1954-1956 yıllarında da Özbekistan Yazarlar Birliği başkanlığı yapmıştır. Kahhar hem devlet işlerini hem de yazma işlerini aynı anda yürütmüş önemli bir kişiliktir. Aynı zaman da tercümanlık da yapmış olan Kahhar, özellikle Rus klasiklerinin bir kısmını Özbek Türkçesine çevirmiştir (Ildırı 2014: 198-199; Matjon-Sarıyev 2005: 137-138). Abdulla Kahhar, 25 Mayıs 1968’de Moskova’da vefat etmiştir.

Edebî hayatına hiciv şiirleri yazarak başlar ve bu şiirleri 1924 yılından itibaren “Müştüm” gazetesinde yayımlanır. Özbek edebiyatında hikâye türünün en güzel örneklerini veren Abdulla Kahhar’ın ilk hikâyesi 1932’de kaleme aldığı Qishloq Hükm Astida (Köy Hüküm Altında)’dır. Hikâyenin konusunu Sovyetlerin kolhozlaştırma sistemi ve yer sahiplerinin zorbalıkları oluşturmaktadır. 1930’lu yıllarda birkaç hikâye daha kaleme alan yazarın, 1934-1937 yılları arasında bazı bölümleri ayrı kitapçıklar hâlinde “Serab” romanı yayımlanır (Yelok 2013: 883).

Abdulla Kahhar Özbek Sovyet edebiyatında daha çok hikâye yazarı olarak değerlendirilmektedir. Dildeki ustalığını ve hikâye üslubunu Çehov’dan etkilenerek oluşturduğunu söyleyen Kahhar, 1930-1940 yılları arasında yazdığı hikâyelerinde geçmişteki faciaları, hayatın kara renklerini ve bahtsızlıkları ele almış; çağdaş hikâyelerinde ise daha çok hicve ve tenkide yönelmiştir. Dahshat (Dehşet), Enar (Nar), Ogri, Bemar, O'tmishdan Ertaklar, Åq Aroqning Qora İshi, Hiqichoq, Nutq, Dumli Ådamlar, Mayiz Yemagan Xotin, Åltin Yulduz, Qo'shchinor Chiroqlari, San’atkor, Ayb Kimda?, Muhabbat, Bashorat, Xotinlar, Yillar, Kampirlar Sim Qoqdi, Jonfig'on, O‘jar, Karavot, Adabiyot Muallimi, Kartina, Ming Bir Jon, To‘yda Aza, Mahalla, Nurli Cho‘qqilar, Yangi Yer (Shohi so‘zana), So‘nggi Nusxalar (Tobutdan tovush), Ayajonlarim, Og'riq Tishlar, Sinchalak yazarın önemli eserlerindendir (Kahhar 2000: 362 ; Karimov-Mamaconov-Nazarov-Normatov-Şarafiddinov 1999: 264-285; Boltaeva 2004: 14-17).

Kaynakça

BOLTAEVA, İ. (2004) XX. Asr O’zbek Adabiyoti Tarixi. Toshkent.

ILDIRI, N (2014) “Özbek Hikâyeciliğinde Abdullah Kahhar”. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı:53 /Aralık. Syf: 197-204)

KAHHAR, T (2000) Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.

KARİMOV, N – MAMACONOV, C – NAZAROV, B – NARMATOV, U – ŞARAFİDDİNOV (1999) XX. Asr O’zbek Adabiyoti Tarixi. Toshkent.

MATJON, S. –SARIYEV, Ş. (2005) O’zbek Adabiyoti. Toshkent,

YELOK, Veli Savaş (2013) “Abdulla Kahhar’ın “Serap” Romanı Hakkında: Yazılışı ve Yeniden Düzenlenmesi”. Prof. Dr. Leyla Karahan Armağanı. Ankara: Akçağ Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. BAHAR TÜRKYILMAZ
Yayın Tarihi: 03.06.2019
Güncelleme Tarihi: 25.10.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Sarob (Serap)Şark Neşriyatı / Taşkent1935Roman
Qo'shchinor ChiroqlariGafur Gulam Edebiyat ve Sanat Neşriyatı / Taşkent1951Roman
O'tmishdan Ertaklar (Geçmişten Masallar)Gafur Gulam Edebiyat ve Sanat Neşriyatı / Taşkent1965Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Hamza Hekimzade Niyazid. 6 Mart 1889 - ö. 18 Mart 1929Doğum YeriGörüntüle
2GÜLDESTEd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3GÜLHANÎ/CüR'ET, Muhammed Şerîfd. ? - ö. 19. yy.Doğum YeriGörüntüle
4Asaf Hâlet Çelebid. 27 Aralık 1907 - ö. 15 Ekim 1958Doğum YılıGörüntüle
5Elmas Yıldırımd. 25 Mart 1907 - ö. 14 Ocak 1952Doğum YılıGörüntüle
6ETO/DİDARİ, Ekvtime Davlaşeridzed. 1907 - ö. 1987Doğum YılıGörüntüle
7Necmettin Halil Onand. 1902 - ö. 17 Ağustos 1968Ölüm YılıGörüntüle
8SAMED BEHRENGÎd. 1938 - ö. 1968Ölüm YılıGörüntüle
9Fuat Uluçd. 1910 - ö. 1968Ölüm YılıGörüntüle
10Osman Üçerd. 1940 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Kasım Tınıstanovd. 1901 - ö. 6 Kasım 1938MeslekGörüntüle
12Ahmet Cemil Akıncıd. 1914 - ö. 1 Ocak 1984MeslekGörüntüle
13Latif Alievd. 1935 - ö. 1999Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Dimitri Karaçoband. 1933 - ö. 1986Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Mehemmed, Ağa Şahtahtlıd. 1846 - ö. 12 Aralık 1931Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16PADARLI ABDULLAd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Kemal Abdullad. 4 Aralık 1950 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18HARÂBÂTÎ, Muhemmed Binni Abdullad. 1637-38 - ö. 1730Madde AdıGörüntüle