Madde Detay
Sabiha Sertel
Sabiha Nazmi
(d. 1895 / ö. 1968)
Gazeteci, Yazar
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Selanik’te doğmuştur. Ailesi Selanik'in Dönme Cemaati'nden olan Sertel’in babası Nazmi Efendi, annesi ise Atiye Hanım'dır. İlk eğitimini Selanik rüştiyesinde gerçekleştiren yazar lise eğitimini İttihat ve Terakki İdadisi’nde tamamlar. İlerici bir eğitim politikası izleyen bu okul Sabiha Sertel in fikir dünyasını şekillendirmiş, onun ilerleyen yıllardaki düşünce yapısına kaynaklık etmiştir. Özellikle okuldaki Namık Kemal etkisi, onun eğitim hayatı açısından önem arz etmektedir. Eğitim hayatını sürdürmek isteyen Sertel, hukuk, felsefe, mantık, sosyoloji, iktisat gibi alanlarda özel dersler alarak kendini yetiştirmiştir. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin yayın organı olan Rumeli’de çeşitli yazılar kaleme alan Zekeriya Sertel ile evlenmiştir. Evliliğinin ardından Amerika’ya giderek eğitim hayatını sürdürmüş, burada Columbia Üniversitesi’ne bağlı Sosyal Çalışmalar Okulu’nda sosyoloji ve sosyal hizmetler eğitimi almıştır. 1968 yılında Bakü’de akciğer kanserinden vefat etmiştir.
Türk edebiyatında daha çok gazeteciliği ve fikir hareketleriyle tanınan Sabiha Sertel, henüz rüştiyedeyken arkadaşlarıyla gazete çıkarmaya başlamıştır. Okul dergisinde şiirler yayımlayan Sertel, felsefe ve edebiyata merakının ardından siyasal hareketler ve kadın hakları gibi konulara yönelmiştir. Özellikle mesleki olarak ilk yazılarını kaleme aldığı Genç Kalemler ve Yeni Felsefe gibi dergilerde yazılar yayımlayan Sabiha Sertel’in “Osmanlı Cemiyetinde Kadın” başlıklı yazısı, yılın en iyi yazısı ödülünü kazanmıştır (Semiz 2008: 19). Böylece basın yayın dünyasında tanınan yazar, daha sonra Zekeriya Sertel’le birlikte 1919 yılında Büyük Mecmua’yı çıkarmaya başlamıştır. Bu derginin Türk basın tarihi açısından en önemli tarafı ise Sabiha Sertel tarafından Türkiye’de kadın meselesi ve Feminizm gibi konuların ele alınmış olmasıdır. Sertel bu yazılarında Türk feminizminin gelişimini vurgulayan, kadınların sosyal, siyasi ve iktisadi hayatta yer almaları gerektiğini, kadın hakları çerçevesinde temellendiren bir anlayışla karşımıza çıkmaktadır (Semiz 2008: 20). Zekeriya Sertel’le birlikte Resimli Ay dergisini 1924 yılında çıkaran Sertel, aynı dönemde Cumhuriyet gazetesinde de kadın meselesi ve medeni hukuk gibi konularda çeşitli yazılar kaleme almıştır. Daha sonra Resimli Hafta, Sevimli Mecmua, Resimli Herşey, Projektör gibi dergileri yine Zekeriya Sertel’le birlikte çıkarmış, bu dergilerin ardından ise uzun yıllar Tan gazetesinde yazmıştır. Sabiha Sertel’in tek romanı Çitra Roy ve Babası 1936 yılında yayımlanmıştır. Romanda Hindistan’da yaşayan bir baba ve kızın öyküsünü anlatılmaktadır. Yazarın Roman Gibi adıyla yayımlanan bir anı kitabı da bulunmaktadır. Sertel ayrıca siyaset ve sosyoloji gibi alanlarda çeşitli çeviriler yapmıştır.
Kaynakça
Eker Ağır, Tuğba (2019). Muhalif Kadınlar: Fatma Aliye Hanım, Halide Edip Adıvar Ve Sabiha Sertel’in Düşünce Ve Eylemlerinin Analizi. Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.
İnuğur, M. Nuri (1992). Türk Basın Tarihi. İstanbul: Gazeteciler Cemiyeti.
Semiz, Hülya (2008). İkinci Dünya Savaşı Döneminde Gazeteci Sabiha Sertel’in Döneme İlişkin Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Sertel, Sabiha (2015). Roman Gibi. İstanbul: Can Yayınları.
Sertel, Yıldız (2019). Annem Sabiha Sertel Kimdi, Neler Yazdı?. İstanbul: Can Yayınları.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ARAŞ. GÖR. MUSTAFA TEMİZSU
Yayın Tarihi: 10.06.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Çitra Roy ile Babası | Tan Matbaası / İstanbul | 1936 | Roman |
İlericilik-Gericilik Kavgasında Tevfik Fikret | Çağdaş Yayınları / İstanbul | 1992 | İnceleme |
2. Dünya Savaşı Tarihi | Cumhuriyet Kitapları / İstanbul | 2009 | İnceleme |
Davamız ve Müdafaamız | Can Yayınları / İstanbul | 2015 | Hatıra |
Roman Gibi | Can Yayınları / İstanbul | 2019 | Hatıra |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Rasim Haşmet | d. 1888 - ö. 1919 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | M.Akil Koyuncu | d. 1886 - ö. 8 Mart 1977 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Münevver Ayaşlı | d. 1906 - ö. 20 Ağustos 1999 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Ahmet Hidayet Reel | d. 1895 - ö. 1971 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | AHMET ERTEM | d. 1895 - ö. 1947 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | RIZA MEZRELİ | d. 1895 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Hamdi Varoğlu | d. 1901 - ö. 1968 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | YOLCU, Fikret Memişoğlu | d. 1915 - ö. 20.07.1968 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | MÜDAMÎ, Sabit Yalçın Ataman | d. 1918 - ö. 08.11.1968 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Rıdvan Canım | d. 27 Eylül 1955 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Murat Akalın | d. 10 Nisan 1974 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Elçin Poyrazlar | d. 1975 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Burhan Cahit Morkaya | d. 1892 - ö. 20 Ocak 1949 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Manastırlı Mehmed Rifat | d. 1851 - ö. 1907 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Yahya Kemal Beyatlı | d. 2 Aralık 1884 - ö. 1 Kasım 1958 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | NAZMÎ, Mehmed Nazmî Çelebi | d. ? - ö. 1667 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Cahit Külebi | d. 10 Ocak 1917 - ö. 20 Haziran 1997 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Zekeriya Sertel | d. 1890 - ö. 11 Mart 1980 | Madde Adı | Görüntüle |