Sabiha Sertel

Sabiha Nazmi
(d. 1895 / ö. 1968)
Gazeteci, Yazar
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Selanik’te doğmuştur. Ailesi Selanik'in Dönme Cemaati'nden olan Sertel’in babası Nazmi Efendi, annesi ise Atiye Hanım'dır. İlk eğitimini Selanik rüştiyesinde gerçekleştiren yazar lise eğitimini İttihat ve Terakki İdadisi’nde tamamlar. İlerici bir eğitim politikası izleyen bu okul Sabiha Sertel in fikir dünyasını şekillendirmiş, onun ilerleyen yıllardaki düşünce yapısına kaynaklık etmiştir. Özellikle okuldaki Namık Kemal etkisi, onun eğitim hayatı açısından önem arz etmektedir. Eğitim hayatını sürdürmek isteyen Sertel, hukuk, felsefe, mantık, sosyoloji, iktisat gibi alanlarda özel dersler alarak kendini yetiştirmiştir. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin yayın organı olan Rumeli’de çeşitli yazılar kaleme alan Zekeriya Sertel ile evlenmiştir. Evliliğinin ardından Amerika’ya giderek eğitim hayatını sürdürmüş, burada Columbia Üniversitesi’ne bağlı Sosyal Çalışmalar Okulu’nda sosyoloji ve sosyal hizmetler eğitimi almıştır. 1968 yılında Bakü’de akciğer kanserinden vefat etmiştir.

Türk edebiyatında daha çok gazeteciliği ve fikir hareketleriyle tanınan Sabiha Sertel, henüz rüştiyedeyken arkadaşlarıyla gazete çıkarmaya başlamıştır. Okul dergisinde şiirler yayımlayan Sertel, felsefe ve edebiyata merakının ardından siyasal hareketler ve kadın hakları gibi konulara yönelmiştir. Özellikle mesleki olarak ilk yazılarını kaleme aldığı Genç Kalemler ve Yeni Felsefe gibi dergilerde yazılar yayımlayan Sabiha Sertel’in “Osmanlı Cemiyetinde Kadın” başlıklı yazısı, yılın en iyi yazısı ödülünü kazanmıştır (Semiz 2008: 19). Böylece basın yayın dünyasında tanınan yazar, daha sonra Zekeriya Sertel’le birlikte 1919 yılında Büyük Mecmua’yı çıkarmaya başlamıştır. Bu derginin Türk basın tarihi açısından en önemli tarafı ise Sabiha Sertel tarafından Türkiye’de kadın meselesi ve Feminizm gibi konuların ele alınmış olmasıdır. Sertel bu yazılarında Türk feminizminin gelişimini vurgulayan, kadınların sosyal, siyasi ve iktisadi hayatta yer almaları gerektiğini, kadın hakları çerçevesinde temellendiren bir anlayışla karşımıza çıkmaktadır (Semiz 2008: 20). Zekeriya Sertel’le birlikte Resimli Ay dergisini 1924 yılında çıkaran Sertel, aynı dönemde Cumhuriyet gazetesinde de kadın meselesi ve medeni hukuk gibi konularda çeşitli yazılar kaleme almıştır. Daha sonra Resimli Hafta, Sevimli Mecmua, Resimli Herşey, Projektör gibi dergileri yine Zekeriya Sertel’le birlikte çıkarmış, bu dergilerin ardından ise uzun yıllar Tan gazetesinde yazmıştır. Sabiha Sertel’in tek romanı Çitra Roy ve Babası 1936 yılında yayımlanmıştır. Romanda Hindistan’da yaşayan bir baba ve kızın öyküsünü anlatılmaktadır. Yazarın Roman Gibi adıyla yayımlanan bir anı kitabı da bulunmaktadır. Sertel ayrıca siyaset ve sosyoloji gibi alanlarda çeşitli çeviriler yapmıştır.

Kaynakça

Eker Ağır, Tuğba (2019). Muhalif Kadınlar: Fatma Aliye Hanım, Halide Edip Adıvar Ve Sabiha Sertel’in Düşünce Ve Eylemlerinin Analizi. Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.

İnuğur, M. Nuri (1992). Türk Basın Tarihi. İstanbul: Gazeteciler Cemiyeti.

Semiz, Hülya (2008). İkinci Dünya Savaşı Döneminde Gazeteci Sabiha Sertel’in Döneme İlişkin Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Sertel, Sabiha (2015). Roman Gibi. İstanbul: Can Yayınları.

Sertel, Yıldız (2019). Annem Sabiha Sertel Kimdi, Neler Yazdı?. İstanbul: Can Yayınları.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. MUSTAFA TEMİZSU
Yayın Tarihi: 10.06.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Çitra Roy ile BabasıTan Matbaası / İstanbul1936Roman
İlericilik-Gericilik Kavgasında Tevfik FikretÇağdaş Yayınları / İstanbul1992İnceleme
2. Dünya Savaşı TarihiCumhuriyet Kitapları / İstanbul2009İnceleme
Davamız ve MüdafaamızCan Yayınları / İstanbul2015Hatıra
Roman GibiCan Yayınları / İstanbul2019Hatıra

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Rasim Haşmetd. 1888 - ö. 1919Doğum YeriGörüntüle
2M.Akil Koyuncud. 1886 - ö. 8 Mart 1977Doğum YeriGörüntüle
3Münevver Ayaşlıd. 1906 - ö. 20 Ağustos 1999Doğum YeriGörüntüle
4Ahmet Hidayet Reeld. 1895 - ö. 1971Doğum YılıGörüntüle
5AHMET ERTEMd. 1895 - ö. 1947Doğum YılıGörüntüle
6RIZA MEZRELİd. 1895 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Hamdi Varoğlud. 1901 - ö. 1968Ölüm YılıGörüntüle
8YOLCU, Fikret Memişoğlud. 1915 - ö. 20.07.1968Ölüm YılıGörüntüle
9MÜDAMÎ, Sabit Yalçın Atamand. 1918 - ö. 08.11.1968Ölüm YılıGörüntüle
10Rıdvan Canımd. 27 Eylül 1955 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Murat Akalınd. 10 Nisan 1974 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Elçin Poyrazlard. 1975 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Burhan Cahit Morkayad. 1892 - ö. 20 Ocak 1949Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Manastırlı Mehmed Rifatd. 1851 - ö. 1907Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Yahya Kemal Beyatlıd. 2 Aralık 1884 - ö. 1 Kasım 1958Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16NAZMÎ, Mehmed Nazmî Çelebid. ? - ö. 1667Madde AdıGörüntüle
17Cahit Külebid. 10 Ocak 1917 - ö. 20 Haziran 1997Madde AdıGörüntüle
18Zekeriya Serteld. 1890 - ö. 11 Mart 1980Madde AdıGörüntüle