Abdullah Zühtü

Manisalı Abdullah Zühdü, Baba Zühdü
(d. 1869 / ö. 29 Mayıs 1925)
Gazeteci, yazar
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Ticaret ve Nafia Nezareti başkâtiplerinden Osman Tevfik Efendi'nin oğludur. İstanbul'da doğar. Ahmet Hikmet Müftüoğlu'nun akrabasıdır. 1890'da Galatasaray Lisesi'nden mezun olur ve Saadet'te yazarlığa başlar. Tercüman-ı Hakikat, Tarik, Sabah, İkdam'da çalışır. Maarif Nezareti Tetkik-i Müellefat Komisyonu üyeliği yapar. 1897 Türk-Yunan Harbi sırasında, Süleyman Rıza Tevfik'le birlikte, savaş muhabirliği yaptığı söylenirse de Süleyman Tevfik hatıralarında bu bilgiyi yalanlar. Abdullah Zühtü, Şanlı Asker romanını Türk-Yunan Harbi'nin uyandırdığı duygular üzerine kaleme alır ve büyük şöhret yakalar. II. Meşrutiyet'in ardından Yeni Gazete'yi neşretmeye başlar. İttihat Terakki'nin yönetime gelmesiyle gazetesini kapatır. 1918'de Yeni Gazete'yi, devamında Ahmet İhsan ile Le Soir isimli Fransızca gazeteyi çıkarır. 1919'da, İngiliz Muhipleri Cemiyeti'nin kurucuları arasında yer alması, adının unutulmasına neden olur. Kısa süreli matbuat umum müdürlüğünün ardından Bedesten'de antikacılık yapar. 1925'te kalp sektesinden vefat eder.

Servet-i Fünûn'un ikinci derece sanatçılarından olan Abdullah Zühtü, gazeteciliğinin etkisiyle dili sade kullanmış, Rus ve Fransız edebiyatlarından tercümeleriyle dikkat çekmiş, popülist bir yazardır. Tercümelerinin çoğu gazetelerde tefrika olarak kalır. Rehgüzâr-ı Matbuaat, yazarın gözlem ve hatıralarını içeren otobiyografik anlatı türünün ilk örneklerinden olur. Eserlerinde üst kurmaca ve meta-anlatı yöntemlerini de deneyen yazar, Ahmet Mithat tarzını devam ettirir. Geniş bir şahıs kadrosunun bulunduğu telif eserleri, bohem hayatın anlatıldığı ürünler olarak dikkati çeker. Karşılıksız aşklar ve aşk nedeniyle dağılan hayatlar, yazarın telif eserlerinin temel meselelerini oluşturur.

Kaynakça

Günaydın, Selma (2017). "Abdullah Zühdî ve Rehgüzâr-ı Matbuatta Adlı Eseri", Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi. 44. 159-172.

Gürel, Zeki (1985). Abdullah Zühdü’nün Hayatı ve Hikâyeleri Üzerine Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.

Osmanlılar Ansiklopedisi Yaşamları ve Yapıtlarıyla (2008). Hzl. Ekrem Işın, İsmail Kara. C. 1. İstanbul: YKY.

Süleyman Tevfik (2011), II. Meşrutiyetten Cumhuriyet’e Elli Yıllık Hatıralarım, (Hzl. Şaban Özdemir, Tahsin Yıldırım). İstanbul: DBY.

Til, Enis Tahsin (2004).“Abdullah Zühtü Bey”, Gazeteler ve Gazeteciler, Ankara: Bilge.

Tokgöz, Ahmet İhsan (2012). Matbuat Hatıralarım. (Hzl. Alpay Kabacalı). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.

Uşaklıgil, Halit Ziya (2017). Kırk Yıl. İstanbul: Özgür.

Yalçın, Hüseyin Cahit (2010). Edebiyat Anıları. (Hzl. Rauf Mutluay). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları

Yalman,Ahmet Emin (1970). Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim. İstanbul: Rey.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. DİLEK ÇETİNDAŞ
Yayın Tarihi: 24.01.2019
Güncelleme Tarihi: 25.10.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Matmazel Yüz MilyonAsır / İstanbul-Çeviri
Firari Bir KızKasbar / İstanbul1890Çeviri
Esrâr-ı MüdhîşeMihran / İstanbul1895Çeviri
Marsuen'in MilyonlarıMihran / İstanbul1895Çeviri
Beş Yüz Bin Frankİkdam / İstanbul1896Çeviri
Müteehhilİstanbul / İstanbul1896Çeviri
Rehgüzâr-ı MatbuattaÂlem Matbaası / İstanbul1896Hatıra
Adelina'nın EsrarıSaadet / İstanbul1897Çeviri
Güller DikenlerMihran / İstanbul1897Hikâye
Şanlı AskerMihran / İstanbul1897Roman
Yandım Aman! (Kantosu)Mihran / İstanbul1897Hikâye
Devlet-i Âliye-i Osmaniye ve Yunan MuharebesiMihran / İstanbul1898Diğer
Mecruh Gazilerimizi ZiyaretYovanaki Panayoditis Matbaası / İstanbul1898Diğer
Bir GeceMihran / İstanbul1899Roman
Leydiİkdam / İstanbul1899Çeviri
Sarf-ı OsmanîHacı Hüseyin Efendi Matbaası / İstanbul1902Diğer
Buharİkdam / İstanbul1903Çeviri
Musahhah Sarf-ı OsmanîBabıali Caddesi 38 numaralı matbaa / İstanbul1903Diğer
Bahr-i Müncemid-i Cenubîdeİkdam / İstanbul1904Roman
Âb-ı Nevbahârİkdam / İstanbul1904Çeviri
Kadın Hisleriİstanbul / İstanbul1904Çeviri
VadeAhmet İhsan ve Şürekâsı / İstanbul1906Çeviri
Hırçın KızKarabet / İstanbul1907Çeviri
Muharririn ZevcesiKarabet / İstanbul1908Çeviri
Parmak İziİkdam / İstanbul1910Çeviri
Tohum Nasıl Olmalıdır ve Zürra'ın Tohuma Karşı VazifesiSırr-i Sim Matbaası / Musul1913Diğer
Tavukçuluk Kârlı Bir SanattırSırr-ı Sîm Matbaası / Musul1914Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Mehmet Ziya Beyd. 1866 - ö. 27 Mart 1930Doğum YeriGörüntüle
2TEVFîK, Seyyid Yahyâ Efendid. 1716 - ö. 1791Doğum YeriGörüntüle
3SEMÂ'Î, Solak-zâde Hasand. ? - ö. 1586Doğum YeriGörüntüle
4NÂZÎ, Yozgatlıd. 1869 - ö. 1902Doğum YılıGörüntüle
5Memmedguluzade Celild. 22 Şubat 1869 - ö. 4 Ocak 1932Doğum YılıGörüntüle
6Süleyman Nazifd. 29 Ocak 1869 - ö. 4 Ocak 1927Doğum YılıGörüntüle
7BAHAYİd. 1874 - ö. 1925Ölüm YılıGörüntüle
8CEBBAR-ZÂDE EDİP, Mustafa Edipd. 1859 - ö. 1925Ölüm YılıGörüntüle
9MEHMED, Seyyid Mehmedd. 1840 - ö. 1925Ölüm YılıGörüntüle
10Ahmet Sevend. 01 Ocak 1966 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Tan Tolga Demircid. 1975 - ö. ?MeslekGörüntüle
12İrfan Hazard. 1898 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Yaşar Nezihed. 1880 - ö. 5 Kasım 1971Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Can Akengind. 1892 - ö. 31 Ağustos 1942Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Hakkı Kamil Beşed. 1899 - ö. 15 Ocak 1982Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16EŞREFOĞLU, Abdullahd. 1353 - ö. 1469Madde AdıGörüntüle
17HAYYÂT VEHBÎ, Erzincanlı Terzi Babad. 1776 veya 1781 - ö. 1848Madde AdıGörüntüle
18KUDSÎ, Abdullah Kudsîd. ? - ö. 1914?Madde AdıGörüntüle