Madde Detay
Ahmet Naim
Kanca Ahmet
(d. 1904 / ö. 24 Nisan 1967)
Hikâyeci
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Ahmet Naim Çıladır 1904 yılında İstanbul'da doğdu. İlkokulu Eyüp Sultan Reşadiye İlkokulu'nda, liseyi Konya Sultanisi'nde okudu. Kendi çabasıyla Fransızca öğrendi. Askerlik görevini yaptıktan sonra Zonguldak Ticaret Odası'nda ve Ereğli Kömürleri İşletmesi'nde uzun yıllar çalıştı. Bu işletmenin istatistik şefi iken 1957'de emekliye ayrıldı. Öyküleri 1935-1944 yılları arasında Yedigün, Yurt ve Dünya, Doğu, Yeni Adım gibi süreli yayınlarda yayımlandı. "Kanca Ahmet" lakabıyla Zonguldak ve çevresinde tanındı. Edebiyatımızda Zonguldak Kömür Havzası işçilerinin yaşamlarının sergilendiği ilk öyküleri yazan kişidir. 24 Nisan 1967'de Zonguldak'ta vefat etti (Sakallı 2014: 336).
Ahmet Naim için Türk edebiyatında madencilerin yaşantılarını öyküleştiren ilk yazardır tanımlaması yapılabilir. Öykülerinde maden işçilerinin yaşantılarının yanı sıra aşk, sevgi, arkadaşlık, dostluk, fedakârlık, talih, ölüm gibi temalar işlenir. Maden ocaklarındaki su baskınları, göçükler, işçilerin ateşnefes dedikleri grizu patlamaları gibi yeraltında yaşayanların ölümleri sebebiyle onun öykülerinde ölüm temasının ağır bastığı görülür (Yaşar 1992: 35). Ahmet Naim'in öyküleri, belirli bir çevreyi, onun göreneklerini, inançlarını, sert yaşama koşullarının baskısı altındaki insanların yaşamlarını dramatik bir şekilde yakalayıp ortaya çıkarır (Köksal 1968: 40, 41). Etkilendiği ilk yazarın Balzac oluşu, beğendiği yazarlar arasında Sabahattin Ali ve Nazım Hikmet'in bulunuşu onun gerçekçi görünüşündeki sağlamlığın kaynaklarını göstermesi bakımından önemlidir (Özyalçıner 1998: 16). Ahmet Naim, yerel, ulusal ve evrensel bir sanatçıdır (Özçakır 2012: 5). Onun öykülerinde sınıf çelişkileri, emekçilerin yaşam biçimleri, alışkanlıkları acıları ve az da olsa umutları vardır (Özçakır 2012: 5-6). Ahmet Naim Çıladır'ın öyküleri, batıl inançların insan hayatı üzerindeki olumsuz etkilerinin anlatıldığı öyküler, maden işçilerinin hazin sonlarının anlatıldığı öyküler ve gündelik yaşamın izlerini taşıyan öyküler şeklinde sınıflandırılabilir. Tiyatrolarından Uzun Mehmet'te uzun yıllar kömürün bulunuşuyla ilgili yaptığı araştırmaları oyunlaştırırken, Define'de batıl inançların ve evlilikle ilgili toplumsal sorunların eleştirisini yapar (Yiğit 2016: 150). Zor hayat şartları içinde büyüyen Çıladır, öykü, tiyatro ve diğer türlerdeki eserlerinde de benzer koşullar içerisinde yaşama mücadelesi veren yöre insanını anlatmıştır.
Kaynakça
Köksal, Ahmet (1968). “Ahmet Naim'in Hikâyeleri”. Papirüs. S. 23. s. 40-41.
Özçakır, Gürdal (2012). “Madenci Edebiyatında Simge İsim: Ahmet Naim Çıladır”. Karadeniz Ereğli Sayfası. s. 5-6.
Özyalçıner, Adnan (1998). “Emekçilerin Yazarı Ahmet Naim”. Evrensel Kültür. S. 81. s. 16.
Sakallı, Fatih (2014). “Ahmet Naim Çıladır'ın Öyküleri Üzerine Bir İnceleme”. Asos Journal. S. 2/2. s. 335-347.
Yaşar, Hürriyet (1992). “Ahmet Naim: Eskideki Yeni Öykücü”. Varlık. S. 1015. s. 35.
Yiğit, Selmin (2016). “Ahmet Naim Çıladır'ın Tiyatroları”. Türk Kültürü Araştırmaları Dergisi. 2016/1. s. 141-150.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. FATİH SAKALLIYayın Tarihi: 09.11.2017Güncelleme Tarihi: 26.10.2020
Yayın Tarihi: 09.11.2017Güncelleme Tarihi: 26.10.2020
Güncelleme Tarihi: 26.10.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Zonguldak Kömür Havzası | Hüsnü Tabiat Matbaası / İstanbul | 1934 | İnceleme |
Bir Müstemleke Harbinin Tarihi | ? / ? | 1937 | İnceleme |
Türk Kömürünü İlk Bulan Türk Uzun Mehmet | Ulus Basımevi / Ankara | 1938 | Tiyatro |
Define | ? / Ankara | 1942 | Tiyatro |
İkinci Dünya Savaşında Devletler | ? / ? | 1945 | İnceleme |
Kuduz Düğünü | Yeditepe / İstanbul | 1968 | Hikâye |
Bir Yudum Soluk - Maden İşçilerinin Ocak İçi Yaşantıları - | Deniz / İstanbul | 1971 | Röportaj |
Emekçi Hikâyeleri | Demokrat Yayınları / Ereğli | 1995 | Hikâye |
Ateşnefes | Can / İstanbul | 2009 | Hikâye |
Yer Altında Kırk Beş Sene Bir Maden İşçisinin Anıları | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2014 | Hatıra |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Abidin Dino | d. 23 Mart 1913 - ö. 7 Aralık 1993 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Sevgi Soysal | d. 30 Eylül 1936 - ö. 22 Kasım 1976 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | HAKKI, Kıbrısî-zâde Şeyh İsmâil Hakkı Efendi | d. 1785 - ö. 1862 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Haşim Nezihi Okay | d. 10 Haziran 1904 - ö. 9 Mayıs 1998 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Azmiye Hami Güven | d. 1904 - ö. 1954 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | İffet Halim Oruz | d. 1904 - ö. 20 Ağustos 1993 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | İsmail Hikmet Ertaylan | d. 1889 - ö. 18 Aralık 1967 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Vâ-Nû Vâlâ Nurettin | d. 1901 - ö. 9 Mart 1967 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Ali Canip Yöntem | d. 1887 - ö. 26 Ekim 1967 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | İbrahim Yıldırım | d. 23 Şubat 1950 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Tarık Torun | d. 29 Mart 1965 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Enver Behnan Şapolyo | d. 25 Şubat 1900 - ö. 1 Haziran 1972 | Meslek | Görüntüle |
13 | Ruşen Hakkı Özpençe | d. 21 Temmuz 1936 - ö. 11 Nisan 2011 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Azad Ziya Eren | d. 27 Ekim 1976 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Can Ceylan | d. 1966 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Ahmet Alptekin | d. 12 Ekim 1964 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Ahmet Sırrı Arvas | d. 05 Mayıs 1972 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Müfit Özdeş | d. 1943 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |