BEKİR/BEKİRÎ, Bekir

(d. 1871 / ö. 1934)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Bekir olan âşık, 1871'de Malatya ilinin Hekimhan ilçesine bağlı Güzelyurt kasabasının Çerme mahallesinde doğmuştur. Fakir bir ailenin ilk evladı olup on iki yaşında babasını kaybedince, ailesinin geçim yükünü sırtlamış, bu sebeple okuyamamıştır. Saz çalmaya ve türkü söylemeye başladığında sesinin güzelliği sebebiyle yörede kısa sürede ünlenmiştir. Âşıklığı meslek olarak seçmiş ve çevredeki il ve ilçeleri gezmiştir. Bu seyahatler esnasında çeşitli âşıklarla tanışmış, sohbetler etme imkânı bulmuş, onlarla atışmıştır. Bu atışmalardan hayatını etkileyeni Sivas’ın Kangal ilçesindeki bir ağanın âşığı olan Kirkor’la atışmasıdır. Âşık Bekir, Kirkor’u alt edince Kangal ağası, bu duruma sinirlenerek Âşık Bekir’i kovmuştur. Birkaç gün sonra ağanın katırları çalınınca suç Âşık Bekir’in oğlunun üstüne atılmıştır. Olayla hiçbir ilgisi olmayan Âşık Bekir’in tarlaları ağanın zararını karşılamak için satılmış, oğlu da atılan dayağın meydana getirdiği etki ve yaralardan dolayı hayatını yitirmiştir. Bu acıya dayanamayan Âşık Bekir de 1934 senesinde vefat etmiştir (Kazancı vd. 1993: 210).

Âşık Bekir’in elde çok az şiiri vardır. Bu şiirlerin hepsi 11 heceli koşma biçimindedir. Sade bir dili ve külfetsiz bir söyleyişi olan âşığın ahenk oluşturmada redif ile yarım ve tam kafiyelerden faydalandığı görülmektedir. Yer yer kafiyede aksamalar fark edilmektedir.

Âşık Bekir ve Bekirî mahlaslarını kullanan âşığın şiirlerinde insanların ikiyüzlülüğü ve çeşitli sosyal olaylar, âşığın çektiği çilelere bağlı olarak işlenmektedir (Kazancı vd. 1993: 210). Örneğin "Bu Sene" başlığıyla yayımlanan şiirinde kuraklık ve kıtlığın bölge halkına verdiği zarar anlatılmakta; "Şikâyet" unvanlı koşmasındaysa âşığın babasızlığını ve fakirliğini oldukça acı bir üslûpla dile getirdiği görülmektedir. Ayrıca millî hisleri güçlü olan âşığın 1. Dünya Savaşı ve Millî Mücadele vesilesiyle söylediği iki şiirinde mert ve yılmaz bir eda dikkat çekicidir.

Kaynakça

Kazancı, Osman, Mehmet Yardımcı (1993). Hekimhan Folkloru ve Hekimhanlı Halk Şairleri. Malatya: Açıksöz Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜROL PEHLİVAN
Yayın Tarihi: 08.04.2019
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KONEVÎ, Sadreddind. 1210 - ö. 1274Doğum YeriGörüntüle
2Cumali Ünaldıd. 29 Ekim 1949 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Mehmet Gülserend. 1933 - ö. 22 Mayıs 2017Doğum YeriGörüntüle
4Pertev Demirhand. 1871 - ö. 1964Doğum YılıGörüntüle
5Hasan Remzid. 1871 - ö. 1919Doğum YılıGörüntüle
6Şakir (Ayaşlı)d. 1871 - ö. 18 Haziran 1917Doğum YılıGörüntüle
7Mirze Ali Möcüz Şebisterîd. 29 Mart 1873 - ö. 25 Eylül 1934Ölüm YılıGörüntüle
8BEŞİR ELESGER OĞLUd. 1867 - ö. 1934Ölüm YılıGörüntüle
9Cəfər Cabbarlıd. 22 Mart 1899 - ö. 31 Aralık 1934Ölüm YılıGörüntüle
10EŞREF, Eşref Tonbuloğlud. 02.01.1945 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11YILDIZ, Şükrü Yıldızd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12MAHMUT, Mahmut Karataşd. 1961 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13AHMED DEDE/ÂŞIK, Müneccimbaşıd. 1631-32 - ö. 28 Şubat 1702Madde AdıGörüntüle
14AYŞE KAYAd. 1956 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15ALİ HAYDAR SÜMERd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle