BEKİR/BEKİRÎ, Bekir

(d. 1871 / ö. 1934)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Bekir olan âşık, 1871'de Malatya ilinin Hekimhan ilçesine bağlı Güzelyurt kasabasının Çerme mahallesinde doğmuştur. Fakir bir ailenin ilk evladı olup on iki yaşında babasını kaybedince, ailesinin geçim yükünü sırtlamış, bu sebeple okuyamamıştır. Saz çalmaya ve türkü söylemeye başladığında sesinin güzelliği sebebiyle yörede kısa sürede ünlenmiştir. Âşıklığı meslek olarak seçmiş ve çevredeki il ve ilçeleri gezmiştir. Bu seyahatler esnasında çeşitli âşıklarla tanışmış, sohbetler etme imkânı bulmuş, onlarla atışmıştır. Bu atışmalardan hayatını etkileyeni Sivas’ın Kangal ilçesindeki bir ağanın âşığı olan Kirkor’la atışmasıdır. Âşık Bekir, Kirkor’u alt edince Kangal ağası, bu duruma sinirlenerek Âşık Bekir’i kovmuştur. Birkaç gün sonra ağanın katırları çalınınca suç Âşık Bekir’in oğlunun üstüne atılmıştır. Olayla hiçbir ilgisi olmayan Âşık Bekir’in tarlaları ağanın zararını karşılamak için satılmış, oğlu da atılan dayağın meydana getirdiği etki ve yaralardan dolayı hayatını yitirmiştir. Bu acıya dayanamayan Âşık Bekir de 1934 senesinde vefat etmiştir (Kazancı vd. 1993: 210).

Âşık Bekir’in elde çok az şiiri vardır. Bu şiirlerin hepsi 11 heceli koşma biçimindedir. Sade bir dili ve külfetsiz bir söyleyişi olan âşığın ahenk oluşturmada redif ile yarım ve tam kafiyelerden faydalandığı görülmektedir. Yer yer kafiyede aksamalar fark edilmektedir.

Âşık Bekir ve Bekirî mahlaslarını kullanan âşığın şiirlerinde insanların ikiyüzlülüğü ve çeşitli sosyal olaylar, âşığın çektiği çilelere bağlı olarak işlenmektedir (Kazancı vd. 1993: 210). Örneğin "Bu Sene" başlığıyla yayımlanan şiirinde kuraklık ve kıtlığın bölge halkına verdiği zarar anlatılmakta; "Şikâyet" unvanlı koşmasındaysa âşığın babasızlığını ve fakirliğini oldukça acı bir üslûpla dile getirdiği görülmektedir. Ayrıca millî hisleri güçlü olan âşığın 1. Dünya Savaşı ve Millî Mücadele vesilesiyle söylediği iki şiirinde mert ve yılmaz bir eda dikkat çekicidir.

Kaynakça

Kazancı, Osman, Mehmet Yardımcı (1993). Hekimhan Folkloru ve Hekimhanlı Halk Şairleri. Malatya: Açıksöz Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜROL PEHLİVAN
Yayın Tarihi: 08.04.2019
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1İsmail Kaygusuzd. 5 Nisan 1944 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2SADIK BABA, Hüseyind. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3NOKSANÎ, Mustafa Yalçınkayad. 1934 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Şekip (Tokadîzade)d. 1871 - ö. 6 Ekim 1932Doğum YılıGörüntüle
5Avanzâde Mehmet Süleymand. 1871 - ö. 1922Doğum YılıGörüntüle
6ŞEMSÎ, Hüseyin Şemsi Ergüneşd. 1871-1872 - ö. 30.01.1968Doğum YılıGörüntüle
7Hüseyin Kazım Kadrid. 1870 - ö. 17 Ocak 1934Ölüm YılıGörüntüle
8Kemal Ahmetd. 1904 - ö. Ekim 1934Ölüm YılıGörüntüle
9Abdülhamit Niyazi Çıkıntaşd. 1856 - ö. 11 Ocak 1934Ölüm YılıGörüntüle
10SÜLEYMAN, Süleyman Temeltaşd. 1911 - ö. 1990Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11NECMETTİN KARAMANd. 29.11.1932 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12DOĞAN ARSLANd. 1959 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13NOVRUZ KARATEHLELİd. 1921 - ö. 1961Madde AdıGörüntüle
14İBRAHİM KADİRNİYAd. 1973 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15AHMET DURAN/AHMET, Ahmet Duran Aydoğand. 1911 - ö. ?Madde AdıGörüntüle