Madde Detay
BEKİR SIDKI SAYAR
(d. 1888 / ö. 1937)
Başkâtip
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Bekir Sıdkı Sayar 1888 yılında Kayseri Merkez Deliklitaş veya Tus Mahallesi’nde doğmuştur. Taceddin Oğullarından Hâfız Mustafa Efendi veya Talaslı Oğullarından Hâfız Mustafa Efendi’nin oğludur. İlk ve orta tahsilini Kayseri’de tamamladıktan sonra 1902'de Ankara’da otelcilik yapan dayısı Şevki Efendi’nin yardımıyla Ankara’nın Çubukâbâd kazası yazı işlerinde kâtiplik yapmış, daha sonra sırasıyla Kayseri İncesu Nüfus Kâtipliği (1906) ve Kayseri Nüfus Baş Kâtipliğine (1908) tayin olmuştur. Fahri Bilge’nin derlemeleri sayesinde haberdar olunan halk şairlerinden olup ona dair bilgilerin tamamı Fahri Bilge derlemelerine dayanmaktadır. Fahri Bilge’nin aktardığı bilgilere göre Bekir Sıdkı’nın üç kızı vardır.
1912 yılında Kayseri Mutasarrıfı Mithat Bey, bir hoca için nüfus dairesinde dilekçe yazmakta olduğunu görünce onu görevden almış ve hakkında soruşturma açtırmıştır. Bazı nüfus dairelerinde yapılan usulsüzlükler de kendisine mal edilerek tutuklanmış ve yedi yıl kürek cezasına mahkum olmuştur. Fakat daha sonra usulsüzlüklerin onun tarafından yapılmadığı anlaşılarak beraatine karar verilmiştir. Beraati, Millî Eğitim Bakanlığının yeni kurulduğu döneme tesadüf ettiğinden 1913 yılında bu kuruluşun Kayseri İkinci Kâtibi olmuş ve 1920'de de Kayseri Maarif İdaresi Başkâtipliğine yükselmiştir. 1930’da ise bu idarenin ilk tedrisat dosya memurluğuna atanmıştır. Maarif Teşkilatındaki iyi hizmetlerinden dolayı Bakanlıkta taltif edilmiştir. Bekir Sıdkı Sayar, 1937 yılında vefat etmiştir (FB 426: 103'ten akt. Çapraz 2014: 81, 160-161).
Fahri Bilge, Bekir Sıdkı’nın edebî kişiliği hakkında; “Yaratılışı mizaha meyillidir. Neşri güzeldir. Manzum şiirleri genellikle latife kabilinde yazılmıştır, fakat her biri zarif nükteleri, mazmunları bünyesinde barındırır” (FB 426: 103'ten akt. Çapraz 2014: 81, 161) demektedir. Fahri Bilge’nin defterinde, Bekir Sıdkı’ya ait 11’li hece ölçüsüyle yazılmış sadece beş dörtlükten oluşan bir destana yer verilmiştir. “İşte Böyle Bir Mevkidir Hacılar” kavuştaklı (bağlamalı) destanda, Kayseri ve merkez yöre Hacılar’ın “mizahî bir tarzda” ve “latife kabilinden” değerlendirildiği görülmektedir. Şiir, bir destan metni olduğu için de eserde “anlatı-yoğun” bir üslup tercih edilmiştir (Görkem 2008: 397-398). Destanda mahlas dörtlüğü yoktur. Dolayısıyla Bekir Sıdkı’nın şiirlerinde hangi mahlası kullandığını söyleyebilmek şimdilik zordur. Fakat Bekir Sıdkı’nın âşık tarzı şiir geleneğine bağlı olduğu ve bu geleneğe bağlı eserler ürettiği ifade edilebilir. Yine Fahri Bilge’nin aktardığı bilgilere göre Bekir Sıdkı’nın dedesi Mahmut Efendi de Kayseri halk şairlerindendir. Dolayısıyla ondaki şairlik kabiliyetinin aileden geldiği de düşünülebilir. Âşık, eserlerini, tertip ettiği cönk ve mecmuasında toplamıştır. Fakat bu eserlere, kızları Akife ve Zarife’de kaldığı için henüz ulaşılamamıştır.
Kaynakça
Çapraz, Erhan (2014). Fahri Bilge Derlemeleri/ Kayseri ve Yöresi Halk Şairleri. Kayseri: Talas Belediyesi Kültür Yay.
FB 426: A. Ârifî [=Fahri Bilge]. [Defter]. Kayseri 1938-1941. Millî Kütüphane İbni Sina Yazmaları. Nu.: 06 Mil Yz.FB.426.
Görkem, İsmail (2008). “Kayseri-Hacılar Yöresinin Türk Halk Şiirine Yansımasına İki Örnek: Âşık İbrahim Hakkı ve Bekir Sıdkı Sayar”. 1. Hacılar Sempozyumu (11-13 Mayıs 2007) Bildirileri. Kayseri: Hacılar Belediyesi Kültür Yay. 393-405.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ERHAN ÇAPRAZYayın Tarihi: 27.03.2019Güncelleme Tarihi: 05.12.2020
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 27.03.2019Güncelleme Tarihi: 05.12.2020
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | İSMAİL | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | SÜLEYMAN | d. 1814-1815 - ö. 1854-1859 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ZÜHDÎ, Hasan | d. 1860-1861 - ö. 25.09.1938 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Rasim Haşmet | d. 1888 - ö. 1919 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | MAHTUMÎ/ŞEVKÎ, Şevki Yazıcı | d. 1888/1889 - ö. 1947 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Ali Vecdi Bingöl | d. 1888 - ö. 30 Ocak 1973 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Fatih Kerimi | d. 30 Mart 1870 - ö. 27 Eylül 1937 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | DERDİÇOK, Ömer Lütfi Derdiçok | d. 1874 - ö. 1937 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | BİLAL, Bilal Mustafaoğlu Mikayılov | d. 12.03.1872 - ö. 26.11.1937 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | NÛRÎ, Tokadi-zâde Mehmed Nûrî | d. 1833 - ö. 1889 | Meslek | Görüntüle |
11 | MEHMED ÂRİF BEY, Erzurumlu | d. 1845 - ö. 1897 | Meslek | Görüntüle |
12 | PERTEV, Müderris-zâde Mustafa Pertev Efendi | d. ? - ö. 1859 | Meslek | Görüntüle |
13 | KAYA YALÇINER | d. 1901 - ö. 1978 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | KAYIKÇI ALİ/DEREBAHÇELİ/ ALİ RIZA/ HAMSİKÖYLÜ/Ali Kayıkçı | d. 14.08.1946 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | ZEKİ AKÇAKAYA | d. 1952 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | ZAMANÎ/KIL MEHMET, Mehmet Kıl | d. 1872 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | GÜHER HATUNÎ, Güher Hatun Sala | d. 1971 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | İPEKOĞLU, Ensar İpek | d. 20.03.1969 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |