ÇERKEZ, Çerkez Gölbaşı

(d. 1916 / ö. 1978)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Çerkez Gölbaşı olan âşık, 1916'da Ardahan'a bağlı Çıldır ilçesinin Gölbelen (Urta) köyünde doğmuştur (Gölbaşı 2019). Âşıklık geleneğiyle ilgili ilk bilgileri, yörenin tanınmış âşıklarından Âşık Şenlik´in çırağı Âşık İbrahim´den alır (Taşlıova 2008: 105) . Güzel ve gür bir sese sahip olan Âşık Çerkez, on iki on üç yaşlarında babasının aldığı sazla kendi kendine çalıp söylemeye başlar. Kısa bir sürede âşıklığa olan tutkusu köy halkı tarafından fark edilir. Âşık Çerkez, köy halkının da desteğiyle babası tarafından Gülyüzü köyünden (Pehreşen) Âşık Şenlik´in çırağı, Âşık İbrahim´in yanına âşıklığın usullerini öğrenmesi için verilir. Selahattin Gölbaşı, burada Âşık İbrahim, Âşık Çerkez'i kısa bir sınava tabi tutar ve ondan Âşık Şenlik´e ait bir divanı çalıp söylemesini ister. Bunun üzerine Âşık Çerkez üç kıtalık bir divan söyler. Âşık Çerkez'in sesi orada bulunan insanlar tarafından çok beğenilir, bunun üzerine Âşık İbrahim yanına çırak olarak alır. Kısa sürede saz çalmaya başlayan âşık, bir süre Âşık İbrahim´in yanında çıraklık yaptıktan sonra, ustasının icazetiyle yirmi iki yaşında Çıldır-Arpaçay, Kars ve Artvin köy düğünlerinde çalıp söylemeye başlar. 1955'e kadar Âşıklık yapan Âşık Çerkez, 1968'de İstanbul’da yaşamaya başlar. 1970'de eşinin ölümü üzerine köyüne dönen Çerkez, beş yıl köyde kaldıktan sonra tekrar İstanbul´a taşınır. Âşık Çerkez 1978'de İstanbul'da vefat etmiştir (Çelik 2018; www.cildirmanset.com).

Âşık Çerkez, âşık meclislerinde ve düğünlerde Âşık Kasım, Âşık Gülistan Çobanlar, Âşık Nuri, Âşık İlhami Demir, Âşık Murat Karahanlı, Âşık İslam Erdener gibi birçok âşık ile devran eder. İyi bir hikâye anlatma yeteneğine sahip olan Âşık Çerkez'in, Âşık Şenlik´in üç hikâyesini (Latif Şah, Salman Bey, Sevdakâr Şah) ve diğer ustalara ait birçok hikâyeyi ezbere bildiği belirtilmiştir (Selahattin Gölbaşı). Oğlu Selahattin Gölbaşı'ndan edinilen bilgilere göre Âşık Çerkez, güzelleme, koçaklama, tecnis gibi âşık edebiyatının birçok nazım türüyle şiirler söyler (Selahattin Gölbaşı). Âşık Çerkez, ustası Âşık İbrahim gibi asabi, saza ve söze değer veren bir karaktere sahip olup lüzumsuz sözü ve sohbeti sevmeyen az ve öz konuşan bir âşıktır (Çelik 2018; www.cildirmanset.com). Şiirlerinde vatan sevgisi, askerlik, kahramanlık, sıla özlemi gibi konuları işler.

Kaynakça

http://www.cildirmanset.com/kose-yazilari/-sik-cerkez-golbasi-369.html [Erişim tarihi: 05.03.2019].

Selahattin Gölbaşı, 65, İlkokul, âşık [Filiz Güven tarafından 01.04.2019 tarihinde telefonla yapılan görüşme kaydından alınmıştır.].

Taşlıova, M. Mete (2008). "Baba-Oğul Âşıklar: Âşıklık Geleneğinde Yeni Bir Model". Türkbilig. 15: 94-109. 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FİLİZ GÜVEN
Yayın Tarihi: 09.06.2019
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Bülent Kayad. 08 Şubat 1968 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2DİVANE/CAVAKLI, Dursun Cavaklıd. 1947 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3YILMAZOĞLU, Yener Yılmazoğlud. 1958 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Baha Vefa Karatayd. 2 Ekim 1916 - ö. 6 Ocak 1998Doğum YılıGörüntüle
5Nail Memikd. 30 Ağustos 1916 - ö. 1989Doğum YılıGörüntüle
6SALMAN UĞURLUd. 1916 - ö. 1970Doğum YılıGörüntüle
7Ali Nihad Tarland. 1898 - ö. 30 Eylül 1978Ölüm YılıGörüntüle
8ALİ, Ali Karabacakd. 1934 - ö. 03.08.1978Ölüm YılıGörüntüle
9ZEYNEP DEMİRd. 1914 - ö. 1978Ölüm YılıGörüntüle
10HÜSEYİNd. 1884 - ö. 1950Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11KESKİN, Ahmetd. 24.07.1910 - ö. 1986Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12ÇAVUŞ/ÖMER ÇAVUŞ, Ömer Sarıkayad. 1900 - ö. 1991Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13FATMA, Fatma Şimşekd. 12.09.1906 - ö. 06.02.1994Madde AdıGörüntüle
14KAŞMERÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15GÖRDESLİ HÜSEYİNd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle