ÇERKEZ, Çerkez Gölbaşı

(d. 1916 / ö. 1978)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Çerkez Gölbaşı olan âşık, 1916'da Ardahan'a bağlı Çıldır ilçesinin Gölbelen (Urta) köyünde doğmuştur (Gölbaşı 2019). Âşıklık geleneğiyle ilgili ilk bilgileri, yörenin tanınmış âşıklarından Âşık Şenlik´in çırağı Âşık İbrahim´den alır (Taşlıova 2008: 105) . Güzel ve gür bir sese sahip olan Âşık Çerkez, on iki on üç yaşlarında babasının aldığı sazla kendi kendine çalıp söylemeye başlar. Kısa bir sürede âşıklığa olan tutkusu köy halkı tarafından fark edilir. Âşık Çerkez, köy halkının da desteğiyle babası tarafından Gülyüzü köyünden (Pehreşen) Âşık Şenlik´in çırağı, Âşık İbrahim´in yanına âşıklığın usullerini öğrenmesi için verilir. Selahattin Gölbaşı, burada Âşık İbrahim, Âşık Çerkez'i kısa bir sınava tabi tutar ve ondan Âşık Şenlik´e ait bir divanı çalıp söylemesini ister. Bunun üzerine Âşık Çerkez üç kıtalık bir divan söyler. Âşık Çerkez'in sesi orada bulunan insanlar tarafından çok beğenilir, bunun üzerine Âşık İbrahim yanına çırak olarak alır. Kısa sürede saz çalmaya başlayan âşık, bir süre Âşık İbrahim´in yanında çıraklık yaptıktan sonra, ustasının icazetiyle yirmi iki yaşında Çıldır-Arpaçay, Kars ve Artvin köy düğünlerinde çalıp söylemeye başlar. 1955'e kadar Âşıklık yapan Âşık Çerkez, 1968'de İstanbul’da yaşamaya başlar. 1970'de eşinin ölümü üzerine köyüne dönen Çerkez, beş yıl köyde kaldıktan sonra tekrar İstanbul´a taşınır. Âşık Çerkez 1978'de İstanbul'da vefat etmiştir (Çelik 2018; www.cildirmanset.com).

Âşık Çerkez, âşık meclislerinde ve düğünlerde Âşık Kasım, Âşık Gülistan Çobanlar, Âşık Nuri, Âşık İlhami Demir, Âşık Murat Karahanlı, Âşık İslam Erdener gibi birçok âşık ile devran eder. İyi bir hikâye anlatma yeteneğine sahip olan Âşık Çerkez'in, Âşık Şenlik´in üç hikâyesini (Latif Şah, Salman Bey, Sevdakâr Şah) ve diğer ustalara ait birçok hikâyeyi ezbere bildiği belirtilmiştir (Selahattin Gölbaşı). Oğlu Selahattin Gölbaşı'ndan edinilen bilgilere göre Âşık Çerkez, güzelleme, koçaklama, tecnis gibi âşık edebiyatının birçok nazım türüyle şiirler söyler (Selahattin Gölbaşı). Âşık Çerkez, ustası Âşık İbrahim gibi asabi, saza ve söze değer veren bir karaktere sahip olup lüzumsuz sözü ve sohbeti sevmeyen az ve öz konuşan bir âşıktır (Çelik 2018; www.cildirmanset.com). Şiirlerinde vatan sevgisi, askerlik, kahramanlık, sıla özlemi gibi konuları işler.

Kaynakça

http://www.cildirmanset.com/kose-yazilari/-sik-cerkez-golbasi-369.html [Erişim tarihi: 05.03.2019].

Selahattin Gölbaşı, 65, İlkokul, âşık [Filiz Güven tarafından 01.04.2019 tarihinde telefonla yapılan görüşme kaydından alınmıştır.].

Taşlıova, M. Mete (2008). "Baba-Oğul Âşıklar: Âşıklık Geleneğinde Yeni Bir Model". Türkbilig. 15: 94-109. 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FİLİZ GÜVEN
Yayın Tarihi: 09.06.2019
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ERGANÎ, Mehmet Oktayd. 1949 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2ARİFÎ/HİKMET ARİF, Arif Hikmet Atamand. 08.05.1945 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3İRFÂNÎ, Süleymand. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Celâl Çumralıd. 05 Ağustos 1916 - ö. 1990Doğum YılıGörüntüle
5Celal Vardard. 1916 - ö. 2 Eylül 1991Doğum YılıGörüntüle
6Enver Tuzcud. 1916 - ö. 1958Doğum YılıGörüntüle
7FETHÎ, Fethî Müdütd. 1895 - ö. 1978Ölüm YılıGörüntüle
8M. Mahmut Güçd. 1933 - ö. 5 Aralık 1978Ölüm YılıGörüntüle
9Osman Turand. 2 Mayıs 1914 - ö. 17 Ocak 1978Ölüm YılıGörüntüle
10ALİ DOĞANd. 25.12.1950 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11MEHMET, Mehmet Kurnazd. 1929 - ö. 05.02.2018Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12TAKİ KOÇAKd. 07.03.1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13MEHMET EMİN ERTEMd. 1895 - ö. 01.08.1943Madde AdıGörüntüle
14HOCA ADEM, Adem İmdat Kesicid. 14.06.1967 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15MUSTAFA/ÇEVİK, Mustafa Çevikd. 1953 - ö. ?Madde AdıGörüntüle