Madde Detay
Bedrettin Cömert
(d. 27 Eylül 1940 / ö. 11 Temmuz 1978)
Akademisyen, eleştirmen, sanat tarihçisi, şair, yazar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Samsun'un Vezirköprü ilçesinde doğdu. İlk ve orta okulu burada tamamladı. Lise eğitimini Sivas Lisesinde, üniversite eğitimini ise İtalya hükümetinin sağladığı karşılıksız burs ile gittiği Roma Üniversitesi İtalyan Dili ve Edebiyatı Bölümünde aldı. Yüksek lisans ve estetik alanında doktora eğitimini de Roma Üniversitesi'nde tamamladıktan sonra Türkiye'ye döndü (1971). Doktora tezi, Giotto ve San Francesco Geleneği adını taşımakta ve alanında özgün bir çalışma olma özelliğini korumaktadır.
Ülkeye dönüşünün ardından Hacettepe Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümünde öğretim üyeliği görevine başladı. Estetik, eleştiri tarihi, mitoloji ve ikonografi dersleri verdi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi içerisinde bulunan bir konferans salonuna Bedrettin Cömert'in adı verilmiştir. 1977 yılında estetik alanında doçentliğine yükseldi.
12 Eylül öncesi üniversitede çıkan siyasi olayları incelemesi için kurulan grubun başında Bedrettin Cömert yer alıyordu. Bu vesileyle birçok ölüm tehditleri aldı. 11 Temmuz 1978 tarihinde, Ankara’da Türk Dil Kurumu’nun XVI. Kurultayı’na katılmak üzere evinden eşi ile çıktığı sırada, kimliği belirlenemeyen şahısların arabasına yaptığı silahlı saldırı sonucunda hayatını kaybetti, eşi ise ağır yaralandı.
Şiirleri, eleştiri yazıları ve denemeleri, 1959'dan itibaren önemli süreli yayın organlarında yayımlandı. İlk şiiri Varlık'ta 15 Mart 1959 tarihlidir. Bu yayın organları arasında Varlık (1967), Forum (1968-69), Halkın Dostları, Antalya, Gelecek, Barış, Yansıma, Milliyet Sanat, Ant ve Türk Dili gibi gazete ve dergiler bulunmaktadır. Bu dergilerdeki eleştiri ve inceleme yazılarıyla dikkatleri üzerine çekti. İtalyanca dilinden yaptığı çevirileri de bu dönemde dergilerde yayımlandı.
Bir bilim insanı olarak eleştirinin siyasi ideolojilerden ve iktidarın elinden koparak bağımsızlaşması fikrini savundu. Estetik biliminin gerçekten uzaklaşmaması gerektiği hakkında birçok yazı kaleme aldı. "Siyasal ölçütle yola çıkıp sanat yapıtlarına güzel-çirkin demek çok kolay. Asıl zor ve gerekli olanı, sanatsal ölçütle yola çıkıp sanat yapıtlarını toplumsal yerlerine oturtmaktır." (Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, 2010: 284). Her şeyden önce bir fikir adamıydı. Sanat ve estetik konusundaki görüşlerini şiirlerine de yansıttı fakat bir bilim insanı olması onu akademik bir bakış açısına ve dolayısıyla daha da somut bir anlatıma yaklaştırdı. Şiirleriyle başladığı yazı hayatına eleştiri ve deneme ile devam etti. Eleştiri ve inceleme yazıları uzmanlık alanı olan estetik üzerine yoğunlaşmış olsa da edebiyat eleştirisi, şiirin yapısal sorunları ve dilbilimi üzerinde etkili ve yönlendirici çalışmalara imza attı. "Geniş bir kültürle beslenmiş, edebiyatı, sanatı kendi ilkeleri doğrultusunda değerlendirirken toplumsal bağlamını da göz ardı etmeyen yazılarıyla tanındı." (Özkırımlı, 2004: 297).
Kalmasın Ellerim Sizlerden Uzak (1979) adlı şiir kitabında dergilerde yayımlanan şiirlerinin bir bölümü ve henüz yayımlanmamış şiirleri bir araya getirildi. Alanında yaptığı çalışmalar olan Benedetto Croce'nin Estetiği'nde İfade Kavramı ve İfadenin İletimi Sorunu (1979) Kültür Bakanlığı tarafından, Mitoloji ve İkonografi (1980) Hacettepe Üniversitesi tarafından yayımlandı. Eleştiri yazılarından yapılan bir seçki Eleştiriye Beş Kala, 1981 yılında yayımlandı. Emre Kongar, Talat Tekin ve Günsel Renda tarafından 1980 yılında bir Bedrettin Cömert'e Armağan kitabı da yayımlanmıştır. Bugün üniversitelerin sanat tarihi bölümlerinde okutulmaya devam edilen, alanının en önemli eserlerinden biri olarak kabul edilen Ernst H. Gombrich'in Sanatın Öyküsü adlı eserini Türkçemize Bedrettin Cömert kazandırmıştır. 1977 yılında yaptığı bu çeviri ile Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülünü kazandı.
Kaynakça
Işık, İ. (2007). Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi C.II. Ankara: Elvan Yayınları, 849,850.
Kurdakul, Ş. (1999). Şairler ve Yazarlar Sözlüğü. İstanbul: İnkılâp Yayınları, 192-193.
Necatigil, B. (2016). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 112.
Özkırımlı A. (2004). Türk Edebiyatı Tarihi - I. İstanbul: İnkılâp Yayınları, 296-297.
(2010), "Cömert, Bedrettin". Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi C.I. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 284.
https://samsun.ktb.gov.tr/TR-60354/bedrettin-comert.html [erişim tarihi: 22.11.2019]
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DEVRİM ÖZBEKYayın Tarihi: 25.11.2019Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Yayın Tarihi: 25.11.2019Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Estetik I | Ayyıldız Mtb. / Ankara | 1975 | Araştırma |
Giotto'nun Sanatı | Hacettepe Üniversitesi Yayınları / Ankara | 1977 | Araştırma |
Kalmasın Ellerim Sizlerden Uzak | Evrensel Yayınları / Ankara | 1979 | Şiir |
Benedetto Croce'nin Estetiği'nde İfade Kavramı ve İfadenin İletimi Sorunu | Kültür Bakanlığı Yayınları / Ankara | 1979 | Araştırma |
Mitoloji ve İkonografi | Hacettepe Üniversitesi Yayınları / Ankara | 1980 | Araştırma |
Eleştiriye Beş Kala | Ayko / İstanbul | 1981 | Eleştiri |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Rahmi Özen | d. 1949 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | M. Bozkurt Güvenç | d. 16 Temmuz 1926 - ö. 10 Aralık 2018 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Behiç Ak | d. 01 Ocak 1956 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Perihan Karayel | d. 1940 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | ELİ KAZIM OĞLU MEMMEDOV | d. 1940 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | İslam Beytullah Erdi | d. 25 Nisan 1940 - ö. 6 Ocak 2014 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Abdurrahman Güzelyazıcı | d. 6 Mayıs 1904 - ö. 15 Mayıs 1978 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | MEHMET HİCRANÎ, Mehmet Kasım Ülker | d. 1915 - ö. 20.07.1978 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Adnan Tahir Tan | d. 1920 - ö. 9 Haziran 1978 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Hakan Şenocak | d. 28 Ekim 1961 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Faruk Nafiz Çamlıbel | d. 18 Mayıs 1898 - ö. 8 Kasım 1973 | Meslek | Görüntüle |
12 | Nurdan Beşergil | d. 1971 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Adnan Yücel | d. 27 Mart 1953 - ö. 24 Temmuz 2002 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Turgut Ulucan | d. 1967 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Hakan Bıçakçı | d. 27 Şubat 1978 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Kâzım Cömert | d. 1956 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | OZAN CÖMERT/DAVUT, Davut Cömert | d. 04.04.1961 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Bedrettin Aykın | d. 20 Ekim 1936 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |