Madde Detay

Hasan Burhaneddin Efendi, 970 (1563)’de Harput’a bağlı Perçenç (Akçakiraz) köyünde doğdu. İlk tahsilini köyünde, medrese tahsilini Harput’a yaptı. İcazetnamesini aldıktan sonra 1000 (1592) yılında Bursa’ya gitti. Burada kendini tasavvufa verdi, Halveti şeyhlerinden Yakûb-ı Fânî’ye intisap etti. Kendisine halifelik verilip irşat vazifesi ile görevlendirildi. Celali İsyanları Bursa'yı tehdit etmeye başlayınca 1067 (1657)’de İstanbul’a geldi, dört yıl Eyüp’te Baba Haydar Nakşibendi Dergâhında inzivaya çekildi. Cihangir Camii yanında bir zaviye yaptırdı. Cihangir Camii’nde şeyh olarak ders ve vaaz verdi. Halveti tarikatının büyüklerinden olan ve ikamet yeri olan Cihangir’den dolayı Cihangirî unvanıyla şöhret bulan ve uzun yıllar halkı irşat eden Hasan Burhaneddin Efendi, kendisini çekemeyen bazı kimseler tarafından uzun müddet rahatsız edildi. Buna rağmen yılmadan irşat ve tebliğ faaliyetlerine devam etti. 1074 (1663)’te vefat etti, vasiyeti üzerine II. Abdülhamit tarafından ahşap olarak yaptırılmış olan Cihangir Camii’nin sol bitişiğindeki mezarlığa defnedildi. Sicill-i Osmanî’de (1996: 615) Cihangirî’nin 70-80 civarında halifesinin bulunduğu belirtilmektedir. Halifeleri İstanbul, Gebze, Safranbolu, İznik, Edirne, Bolu, Bursa, Gelibolu, Akkirman, Malatya ve Şam gibi çeşitli yerlerde faaliyet göstermiş, kendisine nispet edilen Cihangiriyye tarikatının geniş bir sahada yayılmasını sağlamışlardır (Öngören 1997: 311).

İlim, fazilet ve kemal sahibi bir şeyh olan Cihangirî’nin Halvetiyye tarikatının seyr-i sülûk adabına ve etvâr-ı seb'aya dair risaleleri ve bazı ilahilerinin bulunduğu kaynaklarda yer almaktaysa da bunlara ulaşılamamıştır.

Tespit edilebilen iki şiirinden hareketle Cihangirî'nin edebî kişiliği hakkında söz söylemek oldukça zordur. Tarikat şeyhi oluşu ve eldeki şiir örnekleri göz önünde bulundurulduğunda Cihangirî'nin hece ve aruz vezinlerini kullanarak yazdığı şiirlerinde dinî-tasavvufi heyecanı dile getirdiği söylenebilir.

Bursalı Mehmed Tahir (yty). Osmanlı Müellifleri. Hzl. A. Fikri Yavuz; İsmail Özen. C. I. İstanbul: Meral Yay.

Komisyon (1992). Evliyalar Ansiklopedisi. C. 4. İstanbul: Türkiye Gazetesi Yay.

Kurnaz, Cemal, Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Tuhfe-i Nâilî Mehmet Nail Tuman. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Mehmed Süreyya (1996). Sicill-i Osmanî. hzl. Nuri Akbayar. C. II. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Onur, Naci (2013). Harputlu Divan Şairleri. Elazığ: Manas Yay.

Öngören, Reşat (1997). "Hasan Burhaneddin Cihangîrî", İslam Ansiklopedisi. C.16. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 310-311.

Sunguroğlu, İshak (2013). Harput Yollarında. C. II. İstanbul: İşaret Yay.

Yapıcı, Süleyman (2013). Harput-Bir Havza Kültürünün Manevi Hüviyeti Âlim-Müellif ve Mutasavvıfları. C. I. Ankara: Sistem Ofset.

 İlahi

 Tabîbim güzelim gel insâf eyle
 Bugün yaralıyım yâr neme gerek
 Anınçün dünyâda rağbet kalmadı
 Her irişen der ki yâr neme gerek

 Kebâb oldum yâr 'aşkına kavruldum
 Harman oldum yâr uğruna savruldum
 Ben ki bu cihânda senden ayrıldım
 Daha cân gezdirmem cân neme gerek

 Beni teşne-i câm ile kandırdın
 Ne belli yâr oldun ne inandırdın
 Sen ki beni aşk oduna yandırdın
 Sen de bencileyin yan neme gerek

Sunguroğlu, İshak (2013). Harput Yollarında. C. II. İstanbul: İşaret Yay. 606.