DERCÎ

(d. 1248/1833 - ö. 1311/1894)
Tekke Şairi
(Tekke / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İbrahim Aczî Kendi’nin Türk Şairleri ve Âşıkları’nda (1. Risale) verdiği bilgiye göre, Dercî 1833’te Konya’da doğmuştur. Medrese tahsilini bitirmekteyken asker olarak Yemen’e gönderilmiştir. Orada on bir sene pek içli macera yaşamış ve askerliğini ikmal ile Konya’ya gelmiş ise de dünyanın vefasızlığını sezerek kalenderliğe yönelmiştir. Haftada bir gün perhiz günü elinde dervişlere mahsus nefir ve keşkül ile çarşıya çıktığı belirtilir. Esnaf dükkân önünde çıkar, Dercî de güzel sesiyle irticalen, yani içten gazeller söyleyerek kimseyi rahatsız etmeden aheste aheste geçermiş. Esnaf sevgi ve hürmetle kalkar, göğsünde tuttuğu nefirin içine her ne verecekse atarmış. Dercî'nin o gün öğleye kadar ne toplarsa kendi köşesine çekildiği ve bir hafta görünmediği belirtilir. Dercî, 1894'te vefat etmiştir.

İbrahim Aczî Kendi’nin Türk Şairleri ve Âşıkları’nda (1. Risale) yaptığı değerlendirmeye göre uyanık, rindmeşrep fakat uzletkâr bir hâlde yaşamıştır. Hayat karmaşasına karışmazyam hakiki bir âşık olduğu belirtilir. Her hafta yanık sesiyle çarşıda söylediği gazellerin çok canlı ve hoş olduğu aktarılır. Çağdaşı olan Aczî'nin kendisini tanıdığı ifade edilir (Kendi yty: 152). Eldeki şiirlerine bakılarak Dercî'nin Hz. Ali ve Hacı Bektaş'a bağlı olan ve aşk derecesinde olan bu bağlılığını da dile getirmekten çekinmeyen güçlü bir şair olduğu söylenebilir.

 

Kaynakça

Ergun, Sadeddin Nüzhet- Mehmed Ferîd [Uğur] (1926). Konya Vilâyeti Halkiyyât ve Harsiyyâtı. Konya: yyy.

Kendi, İbrahim Aczî (yty). Bilgi Anahtarı. DSCN 0881.

Kendi, İbrahim Aczî (yty). Türk Şairleri ve Âşıkları (1. Risale). Yusuf Ağa Kütüphanesi D NO 10470/1.

Yeniterzi, Emine (2001). “Tanzimat'tan Cumhuriyetin İlk Yıllarına Kadar Konyalı Şair ve Yazarlar”. Türkiyat Araştırmaları Dergisi. Konya: Selçuk Üniversitesi. 10: 77-161.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
Yayın Tarihi: 21.12.2013
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Koşma

Lâ-mekân elinden bir sadâ geldi

Nevrûzunuz cânlar mübârek olsun

Kalb-i mü’mine pür-safâ geldi

Nevrûzunuz cânlar mübârek olsun

 

Vilâyet günüdür Hak Murtezânın

Şemşîr-i kudretle Zü’l-kibriyâ günüdür

Nara-i Haydar çek açıp dehânın

Nevrûzunuz cânlar mübârek olsun

 

Bu gün hurûc eder cümle mevcûdât

Bu gün kıyâm eder yevmü’l-arasât

Bu dem açalar mümine mir’ât

Nevrûzunuz cânlar mübârek olsun

 

Zî-rûh … rûh baş ger şâha

Bu dem izn olup gelirler câha

Fescudu emriyle ol yüzü mâha

Nevrûzunuz cânlar mübârek olsun

 

Bunda handân olur kalb-i mükedder

Göz yaşları olur lali mücevher

Lanet et Yezîd’e Derciyâ kemter

Nevrûzunuz cânlar mübârek olsun

İbrahim Aczî Kendi (yty). Türk Şairleri ve Âşıkları (1. Risale). Yusuf Ağa Kütüphanesi D NO 10470/1, 152.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Neriman Saryald. 1 Eylül 1929 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2ÂŞIK KIZI, Hacı Lütfiye Hanımd. 1912 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Murat Güzeld. 11 Mart 1971 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4MEDİNEd. 1833 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5RÜŞDÎ PAŞA, Ahmed Rüşdî Paşa, Gedizlid. 1833 - ö. 1897Doğum YılıGörüntüle
6NEVVÂB, Mir Möhsünd. 1833 - ö. 1919Doğum YılıGörüntüle
7SA’ÎD, Hâfız Sa’îd Efendid. ? - ö. 1894Ölüm YılıGörüntüle
8SÂMİH, Nasûhî-zâde Mehmed Sâmih Efendid. ? - ö. 1894Ölüm YılıGörüntüle
9SÜREYYÂ PAŞA, İstanbullud. 1845 - ö. 1894Ölüm YılıGörüntüle
10TERKÎd. 1771 - ö. 1897Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11ESİRÎ, Mehmetd. 1843 - ö. 1913Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12MESTAN BABAd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13TAKÎ, Seyyid Mehmed Takiyüddîn Efendid. 1785 başları - ö. 1835’ten sonraMadde AdıGörüntüle
14TAL'ATÎ, Mehmed Tal'atî Çelebid. ? - ö. 1686-87Madde AdıGörüntüle
15FERÎDÎ, Kehhâl-zâde Ferîdî Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle