Madde Detay
FERYÂDÎ, Mehmet (Deli Baba)
(d. ?/1824 - ö. ?/1904)
Tekke Şairi
(Tekke / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Mehmet olan âşık, kesin olmamakla beraber 1824 yılında, Sivas Divriği’nin Derimli (eski adı Ganut) köyünde doğmuştur. Babasının adı Yusuf’tur. Soy olarak, Sarı Saltıklılardandır. (Aslanoğlu 1985: 66). Dedelik yapmış, ömür boyu pek çok yerler dolaşmıştır. Divriği’den Kars’a kadar müritleri olmuştur. Ailesi Mehmet küçük yaşta iken, Zara’nın Zoğallı köyüne yerleşmiştir. Fiziksel olarak uzun boylu, ince yapılı ve ak sakallı biridir. Halk, onun adını kullanmamış, “Derviş Baba” olarak bilmiştir. Ahmet, Hüseyin ve Hasan adında üç oğlu olmuştur. Ahmet, Kangal’ın Soğukpınar köyüne yerleşince, Mehmet de onunla beraber bu köye gitmiş ve 1904’te vefat etmiştir (Özmen 1998: 423). Mezarı Soğukpınar köyündedir.
“Sarı turna” adını verdiği sazını usta derecede çalmıştır. Saza o derece hâkimdir ki, sazına “Deli Derviş Perdesi” diye bir de perde eklemiştir. Bu perde, yirminci yüzyılda Divriği civarındaki âşıklar tarafından kullanmıştır. Hatta bir Ermeni şaire kızıp sazın perdelerini bozmuş, sazı perdesiz dahi çalmıştır. Şiirlerinde önceleri Kul Yusuf mahlasını kullanmıştır. (Aslanoğlu 1985: 65). Şiirlerini de genellikle bu duygu ve düşüncelerle dile getirmiştir. Bazı şiirlerinde fikrî ve dert konularını işlemiştir (Aşkun 1973: 38). Şiir tekniği güçlü bir şairdir.
Kaynakça
Aslanoğlu, İbrahim (1973). "Bir Demette Beş Çiçek", Sivas Folkloru. 6 (7): 13.
Aslanoğlu, İbrahim (1985). Söz Mülkünün Sultanları. İstanbul: Erman Yay.
Aslanoğlu. İbrahim (2006). Sivas Meşhurları. C. 1. Ankara: Sivas Valiliği Yay.
Aşkun, Vehbi Cem (1945). “Feryadî”, Yayla. 30-31: 7-8.
Aşkun, Vehbi Cem (1973). Yerme ve Güldürüler. Ankara: Eti Matbaası.
Ergun, Sadedin Nüzhet (1956). Bektaşî-Kızılbaş Alevi Şairleri ve Nefesleri. İstanbul: İstanbul Maarif Kitaphanesi.
Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C.II. Sivas: Sivas Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.
Kocatürk, Vasfi Mahir (1968). Tekke Şiiri Antolojisi. Ankara: Edebiyat Yayınevi.
Özmen, İsmail (1998). Alevi Bektaşi Şiirleri Antolojisi. C. 4. Ankara: Saypa Yay.
Sevengil, Refik Ahmet (1967). Çağımızın Halk Şairleri. İstanbul: yyy.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. DOĞAN KAYAYayın Tarihi: 27.11.2014Güncelleme Tarihi: 07.12.2020Eserlerinden Örnekler
Bölek Seninle
Bugün gam yükünün tüccarı geldi
Çekemem bu derdi bölek seninle
Seni seven âşık sararıp soldu
Çekemem bu derdi bölek seninle
Yine gam yüküne tüccar ben oldum
Bulmadım Lokman’ı arada kaldım
Medet Mürvet dedim kapına geldim
Çekemem bu derdi bölek seninle
Seherde okunur Allahuekber
Duyunca titirer ol Bab-ı Hayber
Selman’ın carına yetişen Haydar
Çekemem bu derdi bölek seninle
Gerçek âşık gafletinden uyanır
Muhammed’in gül rengine boyanır
Ancak bu cefaya Eyüp dayanır
Çekemem bu derdi bölek seninle
Bağımıza gazel düştü güz oldu
Geçti giden günler ömür az oldu
Feryâdî’nin yaraları yüz oldu
Çekemem bu derdi bölek seninle
Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. 2. Sivas: Sivas Valiliği Yay. 334-335.
Bazı Bazı
Bu kadar cevr etme aziz sultanım
Ya n’olur insafa gel bazı bazı
Halime rahimsin ruh-ı revanım
Bana da keremler kıl bazı bazı
Sen arifsin ne dediğim bilirsin
Yareli gönlüme merham olursun
Her dem ciğerime neşter vurursun
Şad eyle gönlümü gül bazı bazı
Gamze-i hançeri sineme salma
Hazer kıl efendim ahımı alma
Çok ise noksanım kusura kalma
Şaşar bildiğinden kul bazı bazı
Uğruna koymuşum can ile seri
Hilafım yok candan severim seni
Bunca yıldır esir ettin sen beni
Kadirim kıymetim bil bazı bazı
Dedi ki Feryâdî “Laübalimsin
Canımın cananı servi dalımsın
Halimden bilmez bir kanlı zalimsin
Perişan gönlümü al bazı bazı”
Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. 2. Sivas: Sivas Valiliği Yay. 336.
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 27.11.2014Güncelleme Tarihi: 07.12.2020Eserlerinden Örnekler
Bölek Seninle
Bugün gam yükünün tüccarı geldi
Çekemem bu derdi bölek seninle
Seni seven âşık sararıp soldu
Çekemem bu derdi bölek seninle
Yine gam yüküne tüccar ben oldum
Bulmadım Lokman’ı arada kaldım
Medet Mürvet dedim kapına geldim
Çekemem bu derdi bölek seninle
Seherde okunur Allahuekber
Duyunca titirer ol Bab-ı Hayber
Selman’ın carına yetişen Haydar
Çekemem bu derdi bölek seninle
Gerçek âşık gafletinden uyanır
Muhammed’in gül rengine boyanır
Ancak bu cefaya Eyüp dayanır
Çekemem bu derdi bölek seninle
Bağımıza gazel düştü güz oldu
Geçti giden günler ömür az oldu
Feryâdî’nin yaraları yüz oldu
Çekemem bu derdi bölek seninle
Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. 2. Sivas: Sivas Valiliği Yay. 334-335.
Bazı Bazı
Bu kadar cevr etme aziz sultanım
Ya n’olur insafa gel bazı bazı
Halime rahimsin ruh-ı revanım
Bana da keremler kıl bazı bazı
Sen arifsin ne dediğim bilirsin
Yareli gönlüme merham olursun
Her dem ciğerime neşter vurursun
Şad eyle gönlümü gül bazı bazı
Gamze-i hançeri sineme salma
Hazer kıl efendim ahımı alma
Çok ise noksanım kusura kalma
Şaşar bildiğinden kul bazı bazı
Uğruna koymuşum can ile seri
Hilafım yok candan severim seni
Bunca yıldır esir ettin sen beni
Kadirim kıymetim bil bazı bazı
Dedi ki Feryâdî “Laübalimsin
Canımın cananı servi dalımsın
Halimden bilmez bir kanlı zalimsin
Perişan gönlümü al bazı bazı”
Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. 2. Sivas: Sivas Valiliği Yay. 336.
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020Eserlerinden Örnekler
Bölek Seninle
Bugün gam yükünün tüccarı geldi
Çekemem bu derdi bölek seninle
Seni seven âşık sararıp soldu
Çekemem bu derdi bölek seninle
Yine gam yüküne tüccar ben oldum
Bulmadım Lokman’ı arada kaldım
Medet Mürvet dedim kapına geldim
Çekemem bu derdi bölek seninle
Seherde okunur Allahuekber
Duyunca titirer ol Bab-ı Hayber
Selman’ın carına yetişen Haydar
Çekemem bu derdi bölek seninle
Gerçek âşık gafletinden uyanır
Muhammed’in gül rengine boyanır
Ancak bu cefaya Eyüp dayanır
Çekemem bu derdi bölek seninle
Bağımıza gazel düştü güz oldu
Geçti giden günler ömür az oldu
Feryâdî’nin yaraları yüz oldu
Çekemem bu derdi bölek seninle
Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. 2. Sivas: Sivas Valiliği Yay. 334-335.
Bazı Bazı
Bu kadar cevr etme aziz sultanım
Ya n’olur insafa gel bazı bazı
Halime rahimsin ruh-ı revanım
Bana da keremler kıl bazı bazı
Sen arifsin ne dediğim bilirsin
Yareli gönlüme merham olursun
Her dem ciğerime neşter vurursun
Şad eyle gönlümü gül bazı bazı
Gamze-i hançeri sineme salma
Hazer kıl efendim ahımı alma
Çok ise noksanım kusura kalma
Şaşar bildiğinden kul bazı bazı
Uğruna koymuşum can ile seri
Hilafım yok candan severim seni
Bunca yıldır esir ettin sen beni
Kadirim kıymetim bil bazı bazı
Dedi ki Feryâdî “Laübalimsin
Canımın cananı servi dalımsın
Halimden bilmez bir kanlı zalimsin
Perişan gönlümü al bazı bazı”
Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. 2. Sivas: Sivas Valiliği Yay. 336.
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Bölek Seninle
Bugün gam yükünün tüccarı geldi
Çekemem bu derdi bölek seninle
Seni seven âşık sararıp soldu
Çekemem bu derdi bölek seninle
Yine gam yüküne tüccar ben oldum
Bulmadım Lokman’ı arada kaldım
Medet Mürvet dedim kapına geldim
Çekemem bu derdi bölek seninle
Seherde okunur Allahuekber
Duyunca titirer ol Bab-ı Hayber
Selman’ın carına yetişen Haydar
Çekemem bu derdi bölek seninle
Gerçek âşık gafletinden uyanır
Muhammed’in gül rengine boyanır
Ancak bu cefaya Eyüp dayanır
Çekemem bu derdi bölek seninle
Bağımıza gazel düştü güz oldu
Geçti giden günler ömür az oldu
Feryâdî’nin yaraları yüz oldu
Çekemem bu derdi bölek seninle
Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. 2. Sivas: Sivas Valiliği Yay. 334-335.
Bazı Bazı
Bu kadar cevr etme aziz sultanım
Ya n’olur insafa gel bazı bazı
Halime rahimsin ruh-ı revanım
Bana da keremler kıl bazı bazı
Sen arifsin ne dediğim bilirsin
Yareli gönlüme merham olursun
Her dem ciğerime neşter vurursun
Şad eyle gönlümü gül bazı bazı
Gamze-i hançeri sineme salma
Hazer kıl efendim ahımı alma
Çok ise noksanım kusura kalma
Şaşar bildiğinden kul bazı bazı
Uğruna koymuşum can ile seri
Hilafım yok candan severim seni
Bunca yıldır esir ettin sen beni
Kadirim kıymetim bil bazı bazı
Dedi ki Feryâdî “Laübalimsin
Canımın cananı servi dalımsın
Halimden bilmez bir kanlı zalimsin
Perişan gönlümü al bazı bazı”
Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. 2. Sivas: Sivas Valiliği Yay. 336.
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | EMİNE, Emine Özler | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | CEVDET, Cevdet Ülger | d. 1950 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | KUL TAHİR, Tahir Aslantaş | d. 1971 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | EMÎN/VAHÎD, Solaklar Kethudâsı-zâde Mehmed Emîn Vahîd Efendi | d. 1824 - ö. 1887 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | FÂ'İZ, Mahmûd Paşa | d. 1824 - ö. 1867 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | SÂFÎ, Ahmed Sâfî, Tokatlı | d. 1824 - ö. 1873 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | ÂSIM, Küçük Filibeli-zâde | d. 1856 - ö. 1904 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | ABDURRAHMAN SÜREYYÂ, Mîrdûhî-zâde | d. 1841 - ö. 1904 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | VEHBÎ, İbrahim | d. ? - ö. 1904 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | DERTLİ, Köse Receb | d. ? - ö. 1911 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | EDHEM BABA, Aydonatlı | d. ? - ö. 1906 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | NİGÂHÎ BABA | d. 1780\\\'ler - ö. 1860 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | ÂSIM, Mehmed Âsım Efendi | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | EŞELİOĞLU/ÖKSÜZ MEHMET, Mehmet Taştepe | d. 1922 - ö. 2013 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | MEHMET EMİN ERTEM | d. 1895 - ö. 01.08.1943 | Madde Adı | Görüntüle |