Madde Detay
Gafur Gulam
(d. 10 Mayıs 1903 / ö. 1966)
Şair, yazar, öğretmen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Taşkent şehrinin Korgantegi mahallesinde dünyaya gelmiştir. Babası Gulam Mirza Arifoğlu, Tacik ve Rus dillerini iyi bilen, “Gulam” ve “Mirza” imzalarıyla gazeller yazmış birisidir. Annesi Taşbibi Yusuf kızı ise edebiyatla ilgili, okumuş, kültürlü birisidir. Eğitimli bir ailede yetişen Gafur Gulam, erken yaşlarda şiire ilgi duymuş ve henüz 9 yaşındayken Nevaî, Sadî, Fuzulî ve Hâfız gibi klasik şairlerin eserleriyle tanışmıştır. Önce eski usulde eğitim veren mektepte, sonra Rus-Tüzem mektebinde eğitim gören Gafur Gulam, katılmış olduğu öğretmen hazırlık kursunu başarıyla bitirdikten sonra “Çolpan” mektebine muallim olarak atanmıştır. Öğretmenlik yaptıktan sonra Kembağal Dehkan, Kızıl Özbekistan, Şark Hakikati gibi gazeteler ile Muştum ve Yer Yüzi dergilerinde çalışmıştır. Bu süreli yayınlar, onun hayatında önemli bir yer tutmuştur. 1943 yılından itibaren Özbekistan Fenler Akademisinin Edebiyat Enstitüsünde asistan olarak görev yapan Gafur Gulam, 1966 yılında vefat etmiştir.
Özbek Sovyet edebiyatının şiir sahasında tanınmış temsilcisi olan Gafur Gulam, şiirin yanında hikâye, makale, deneme, fıkra ve tenkit yazıları da kaleme almıştır. Şairin ilk şiiri “Gözellik Nimede” (Güzellik Nede) 1923 yılında basılmıştır. 1930 yılında yazmış olduğu “Kokan” adlı destanı, Özbek Sovyet şiirinin büyük başarısı olarak değerlendirilmiş, ders kitaplarında elli yıl okutulmuştur. “Dinamo” (1931), “Tirik Koşıklar” (Yaşayan Türküler) (1932) adlı kitaplarıyla da Sovyet döneminin en başarılı şairi olarak tanınmıştır. Şiirlerinde kendi mektebini yaratarak, “Gafurâne şiir, Gafur Gulam mektebi” gibi ibarelerle sanatı takdir edilmiştir. Gafur Gulam, edebi faaliyetlerine şiirle başlamasına rağmen 1930’lu yılların sonunda daha çok hikâye, deneme ve fıkra yazarı olarak karşımıza çıkar. Özellikle de hiciv karakteri taşıyan hikâyeleri, Gafur Gulam’a büyük şöhret kazandırmıştır. Bu döneme ait nesir yazılarını “Yiğit” (1931), hikâyelerini ise “Külgi Hikâyeler” (1932) adlı kitabında neşretmiştir. Yazarın 1936’da kendi çocukluk yıllarından esinlenerek kaleme aldığı “Şum Bala” (Yaramaz Çocuk) adlı otobiyografik uzun hikâyesiise dönemin en iyi eseri olarak kabul edilmektedir.
Kaynakça
Karakaş, Şuayip (1999). “Özbek Şairi Gafur Gulam ve Bazı Şiirleri”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, Sayı 8, 292-311.
Kerimov, Naim (2003). Gafur Gulam -Şair Hayatı ve Şiiriy İcadıga Bir Nazar-, Taşkent, Gafur Gulam Namıdagi Neşriyat.
Mirvaliyev, Sabir (1993). Özbek Edibleri, Taşkent, “Fen” Neşriyatı.
N. Kerimov, S. Mamacanov, B. Nazarov, U. Normatov, O. Şerafiddinov (1999). XX. Asr Özbek Edebiyatı Tarihi, Taşkent, “Okıtuvçı”.
Öz, Aynur (2000). “Gafur Gulam” (Hayatı ve Eserlerinden Seçmeler), Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi Özbek Edebiyatı, 15-II, Ankara, Kültür Bakanlığı, 329-334.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: SİNEM KÜÇÜKAĞAOĞLU TUNÇYayın Tarihi: 31.12.2018Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Yayın Tarihi: 31.12.2018Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Şe’rler | Özbekistan SSR Fenler Akademiyası Neşriyatı / Taşkent | 1957 | Şiir |
Gafur Gulam- Eserler On Tomlik- | Gafur Gulam Namıdagi Edebiyat ve Sanat Neşriyatı / Taşkent | 1976 | Diğer |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | OZAN VELİ, Veli Kırboğa | d. 1962 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Said Ahmet | d. 10 Haziran 1920 - ö. 5 Aralık 2007 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Rahmet Feyzi | d. 10 Eylül 1918 - ö. 18 Ocak 1988 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | KULU HÜSEYNOĞLU VALİYEV | d. 1903 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | NAĞI RIZAYEV İMAMVERDİ OĞLU | d. 1903 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | MUĞUM MEMMEDOV | d. 1903 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Ali Murtaza Gürkaynak | d. 1910 - ö. 21 Mayıs 1966 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | DİNDARÎ/MUHİTTİN, Muhittin Kaynar | d. 1901 - ö. 1966 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | HESEN HEYALLI | d. 1885 - ö. 1966 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Ayfer Tunç | d. 02 Mart 1964 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Cengiz Tuncer | d. 1931 - ö. 8 Temmuz 1981 | Meslek | Görüntüle |
12 | Nail Kırmızıgül | d. 03 Eylül 1965 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Abdülhaluk Uygur | d. 1901 - ö. 13 Mart 1933 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Hüseyin Mazlum | d. 1947 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Rauf Parfi | d. 23 Eylül 1943 - ö. 28 Mart 2005 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | GULÂM, Şeyh Gulâm Efendi, Erkirili | d. ? - ö. 1855 ds. | Madde Adı | Görüntüle |
17 | GÜLAM HAYDAR (SEFİL HAYDAR) | d. 1851 - ö. 1914? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | DERTLİ GULAM, Abidin | d. 1849 - ö. 1889 | Madde Adı | Görüntüle |