Madde Detay
Said Ahmet
(d. 10 Haziran 1920 / ö. 5 Aralık 2007)
Yazar, Devlet Adamı
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Taşkent şehrinin Semerkand Dervaze adlı mahallesinde doğdu. Aydın bir aileye sahiptir. Özbek gelenek ve göreneklerinin korunduğu bir çevrede büyüyen Said Ahmed, bu sayede halkın iç dünyasını, yaşadığı sıkıntıları ve kederleri yakından görme imkânı buldu (Kuçkartayev-Öz 1996: 338). Orta öğrenimini bitirdikten sonra Güzel Sanatlar Lisesini ve Taşkent Devlet Pedagoji üniversitesini 1941 yılında tamamladı.
Çağdaş Özbek Edebiyatına büyük katkıları olan Said Ahmed, “Özbekistan Halk Yazarı” unvanına ve “Hamza” adlı devlet ödülüne layık görülmüştür.
1940 yılında yayınlanan “Tortıq” (Hediye) adlı hikâyeler toplamı, onun ilk edebi ürünüdür. Daha sonra “Er Yürek (Gözü Pek, 1942)”, “Fergana Hikâyeleri (1948)”, Muhabbet (Sevgi, 1949) yayınladığı diğer hikâye kitapları ile güçlü bir yazar olacağının sinyallerini verir. 1950’li yıllarda Sovyet siyasetinin kurbanı olarak birkaç yıl Sibirya’ya sürgüne gönderilir (Kuçkartayev-Öz 1996: 339).
1949 yılında yayınlanan “Kadrdan Dalalar (Kutsal Tarlalar)” ve 1958 yılında yayınlanan “Hükm (Hüküm)” adlı uzun hikâyeleri, onun romana geçiş dönemi eserleridir. Bu hikâyelerinde tarım, kollektifleştirme, çiftçilerin ve halkın durumu anlatılmaya çalışılmıştır.
Usta bir yazar olarak tanındığı eseri ise üç ciltlik “Ufk” romanıdır. İlk cildi “Kırk Beş Gün” adıyla yayınlanır. Büyük Fergana kanalının kuruluşunda halkın gösterdiği çaba anlatılır. “Hicran Günleri” adlı ikinci kitapta halkın savaş zamanındaki durumu gözler önüne serilir. Son kitabı “Ufuk Kapısında” ise boş arazilerin tarıma elverişli hale getirilmesi konu edinilmiştir. Ufk romanının genel olarak konusu köy halkını anlatmaya yöneliktir. 1988 yılında yayınladığı Cimcitlik (Sessizlik) adlı romanı ise durgunluk dönemini konu alır.
Said Ahmed, tiyatro türünde de eserler verir. 1972 yılında komedi türünde yazdığı ve dünya çapında ün kazanan Kelinler Kozgalanı (Gelinler İsyanı) adlı eseri, çağdaş Özbek ailesini konu edinir. Kuyov (Damat) adlı bir tiyatro eseri de kaleme almıştır (Ahmed 1997: 4-5)
Kaynakça
Ahmed Said (1997), Kelinler Kozgalanı (Gelinlerin İsyanı) (Akt. Kuçkartayev, İristay- Öz, Aynur), Ecdad Yay. Ankara.
Kahhar, Tahir Vd. (2000) Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Ansiklopedisi (Akt. Aynur Öz), Kültür Bakanlığı, C.15.
Kattabekov, A. - Mamacanov, S. - Nazarov, B. , Narmatov, U. - Sultanov, İ. - Şerafiddinov, A. - Şükürov, N. (1990) Özbek Sovet Edebiyatı Tarihi. Taşkent: Okıtuvçi Neşriyat
Kuçkartayev, İristay- Öz, Aynur (1996), Özbek Edebiyatından Seçmeler, Türk Dünyası Dil Ve Edebiyat Dergisi, Güz, S. 318-348.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ERHAN GİRAYYayın Tarihi: 09.09.2018Güncelleme Tarihi: 12.11.2020
Yayın Tarihi: 09.09.2018Güncelleme Tarihi: 12.11.2020
Güncelleme Tarihi: 12.11.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Ufk | Gafur Gulam Adlı Edebiyat ve Sanat Neşriyatı / Taşkent | 1976 | Roman |
Cimcitlik (Sessizlik) | Gafur Gulam Adlı Edebiyat ve Sanat Neşriyatı / Taşkent | 1989 | Roman |
Kelinler Kozgalanı (Gelinler İsyanı) | Ecdad / Ankara | 1997 | Tiyatro |
Seçilmiş Eserler (3 cilt) | Şark Neşriyat / Taşkent | 2000 | Diğer |
Karagöz Mecnun (Hikayeler) | Özbekistan / Taşkent | 2001 | Hikâye |
Ömrümün Beyanı (Uzun hikaye ve hikayeleri) | Şark Neşriyat / Taşkent | 2008 | Hikâye |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | OZAN VELİ, Veli Kırboğa | d. 1962 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | MÎRZÂ MUHAMMED HAYDAR KÖREGAN, Haydar Mîrzâ Duglat | d. 1499 - ö. 1551 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | GARİP, Hasan Hüseyin Erden | d. 1936 - ö. 2018 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Enise Kantemir | d. 1920 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Mustafa Karahasan | d. 14 Temmuz 1920 - ö. 11 Mart 2002 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | AHMET, Ahmet Rüstemov | d. 1920 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Avni Keçik | d. 1939 - ö. 20 Temmuz 2007 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Erhan Bener | d. 19 Nisan 1929 - ö. 7 Aralık 2007 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | HATUN, Caferova Narınc Evezkızı | d. 1930 - ö. 2007 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Memmedguluzade Celil | d. 22 Şubat 1869 - ö. 4 Ocak 1932 | Meslek | Görüntüle |
11 | Aysel Yenidoğanay | d. 20 Eylül 1959 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Cengis T. Asiltürk | d. 10 Ekim 1968 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Rahmet Feyzi | d. 10 Eylül 1918 - ö. 18 Ocak 1988 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Bert İzmailoviç Gurtuyev | d. 1910 - ö. 2001 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Gurbangulı Berdimuhamedov | d. 29 Haziran 1957 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Harid Fedai | d. 12 Ekim 1930 - ö. 13 Ekim 2017 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Ahmet İhsan Tokgöz | d. 1868 - ö. 27 Aralık 1942 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Ahmet Yorulmaz | d. 1932 - ö. 31 Mart 2014 | Madde Adı | Görüntüle |