Said Ahmet

(d. 10 Haziran 1920 / ö. 5 Aralık 2007)
Yazar, Devlet Adamı
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Taşkent şehrinin Semerkand Dervaze adlı mahallesinde doğdu. Aydın bir aileye sahiptir. Özbek gelenek ve göreneklerinin korunduğu bir çevrede büyüyen Said Ahmed, bu sayede halkın iç dünyasını, yaşadığı sıkıntıları ve kederleri yakından görme imkânı buldu (Kuçkartayev-Öz 1996: 338). Orta öğrenimini bitirdikten sonra Güzel Sanatlar Lisesini ve Taşkent Devlet Pedagoji üniversitesini 1941 yılında tamamladı.

Çağdaş Özbek Edebiyatına büyük katkıları olan Said Ahmed, “Özbekistan Halk Yazarı” unvanına ve “Hamza” adlı devlet ödülüne layık görülmüştür.

1940 yılında yayınlanan “Tortıq” (Hediye) adlı hikâyeler toplamı, onun ilk edebi ürünüdür. Daha sonra “Er Yürek (Gözü Pek, 1942)”, “Fergana Hikâyeleri (1948)”, Muhabbet (Sevgi, 1949) yayınladığı diğer hikâye kitapları ile güçlü bir yazar olacağının sinyallerini verir. 1950’li yıllarda Sovyet siyasetinin kurbanı olarak birkaç yıl Sibirya’ya sürgüne gönderilir (Kuçkartayev-Öz 1996: 339).

1949 yılında yayınlanan “Kadrdan Dalalar (Kutsal Tarlalar)” ve 1958 yılında yayınlanan “Hükm (Hüküm)” adlı uzun hikâyeleri, onun romana geçiş dönemi eserleridir. Bu hikâyelerinde tarım, kollektifleştirme, çiftçilerin ve halkın durumu anlatılmaya çalışılmıştır.

Usta bir yazar olarak tanındığı eseri ise üç ciltlik “Ufk” romanıdır. İlk cildi “Kırk Beş Gün” adıyla yayınlanır. Büyük Fergana kanalının kuruluşunda halkın gösterdiği çaba anlatılır. “Hicran Günleri” adlı ikinci kitapta halkın savaş zamanındaki durumu gözler önüne serilir. Son kitabı “Ufuk Kapısında” ise boş arazilerin tarıma elverişli hale getirilmesi konu edinilmiştir. Ufk romanının genel olarak konusu köy halkını anlatmaya yöneliktir. 1988 yılında yayınladığı Cimcitlik (Sessizlik) adlı romanı ise durgunluk dönemini konu alır.

Said Ahmed, tiyatro türünde de eserler verir. 1972 yılında komedi türünde yazdığı ve dünya çapında ün kazanan Kelinler Kozgalanı (Gelinler İsyanı) adlı eseri, çağdaş Özbek ailesini konu edinir. Kuyov (Damat) adlı bir tiyatro eseri de kaleme almıştır (Ahmed 1997: 4-5)

Kaynakça

Ahmed Said (1997), Kelinler Kozgalanı (Gelinlerin İsyanı) (Akt. Kuçkartayev, İristay- Öz, Aynur), Ecdad Yay. Ankara.

Kahhar, Tahir Vd. (2000) Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Ansiklopedisi (Akt. Aynur Öz), Kültür Bakanlığı, C.15.

Kattabekov, A. - Mamacanov, S. - Nazarov, B. , Narmatov, U. - Sultanov, İ. - Şerafiddinov, A. - Şükürov, N. (1990) Özbek Sovet Edebiyatı Tarihi. Taşkent: Okıtuvçi Neşriyat

Kuçkartayev, İristay- Öz, Aynur (1996), Özbek Edebiyatından Seçmeler, Türk Dünyası Dil Ve Edebiyat Dergisi, Güz, S. 318-348.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ERHAN GİRAY
Yayın Tarihi: 09.09.2018
Güncelleme Tarihi: 12.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
UfkGafur Gulam Adlı Edebiyat ve Sanat Neşriyatı / Taşkent1976Roman
Cimcitlik (Sessizlik)Gafur Gulam Adlı Edebiyat ve Sanat Neşriyatı / Taşkent1989Roman
Kelinler Kozgalanı (Gelinler İsyanı)Ecdad / Ankara1997Tiyatro
Seçilmiş Eserler (3 cilt)Şark Neşriyat / Taşkent2000Diğer
Karagöz Mecnun (Hikayeler)Özbekistan / Taşkent2001Hikâye
Ömrümün Beyanı (Uzun hikaye ve hikayeleri)Şark Neşriyat / Taşkent2008Hikâye

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1OZAN VELİ, Veli Kırboğad. 1962 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2MÎRZÂ MUHAMMED HAYDAR KÖREGAN, Haydar Mîrzâ Duglatd. 1499 - ö. 1551Doğum YeriGörüntüle
3GARİP, Hasan Hüseyin Erdend. 1936 - ö. 2018Doğum YeriGörüntüle
4Enise Kantemird. 1920 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Mustafa Karahasand. 14 Temmuz 1920 - ö. 11 Mart 2002Doğum YılıGörüntüle
6AHMET, Ahmet Rüstemovd. 1920 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Avni Keçikd. 1939 - ö. 20 Temmuz 2007Ölüm YılıGörüntüle
8Erhan Benerd. 19 Nisan 1929 - ö. 7 Aralık 2007Ölüm YılıGörüntüle
9HATUN, Caferova Narınc Evezkızıd. 1930 - ö. 2007Ölüm YılıGörüntüle
10Memmedguluzade Celild. 22 Şubat 1869 - ö. 4 Ocak 1932MeslekGörüntüle
11Aysel Yenidoğanayd. 20 Eylül 1959 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Cengis T. Asiltürkd. 10 Ekim 1968 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Rahmet Feyzid. 10 Eylül 1918 - ö. 18 Ocak 1988Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Bert İzmailoviç Gurtuyevd. 1910 - ö. 2001Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Gurbangulı Berdimuhamedovd. 29 Haziran 1957 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Harid Fedaid. 12 Ekim 1930 - ö. 13 Ekim 2017Madde AdıGörüntüle
17Ahmet İhsan Tokgözd. 1868 - ö. 27 Aralık 1942Madde AdıGörüntüle
18Ahmet Yorulmazd. 1932 - ö. 31 Mart 2014Madde AdıGörüntüle