Hasibe Çerko

(d. 16 Kasım 1971 / ö. -)
Yazar, Öğretmen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Zahide Hanım ile çiftçi Durmuş Bey’in kızı olarak Niğde’de doğdu. İlk ve orta eğitimini Niğde/Çamardı’da tamamladı. Daha sonra lise öğrenimi için İstanbul'a gitti ve Validebağ Sağlık Meslek Lisesi’nde okudu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü'nü bitirdi. 1995’te İstanbul’un Gaziosmanpaşa ilçesinde felsefe öğretmenliğine başladı. Evli ve üç kız çocuğu annesi olan yazar, hâlen Kabataş Erkek Lisesi’nde felsefe öğretmenliği yapmaktadır.

İlk yazısı Medeniyet Mektebi adlı e-dergide yayınlanan Hasibe Çerko’nun ”Bir Sokrates Oyunu” adlı ilk öyküsü 2007'de Gri dergisinde çıktı. Daha sonra Hece, Hece Öykü, Karabatak, İtibar, Post Öykü, Türk Dili gibi dergilerde öykü ve yazılarını yayımlayan Hasibe Çerko, ilk öykü kitabı Us Lekesi’ni 2010'da çıkardı. Ölüm, fanilik ve isyan gibi temalar etrafında dolaşan yazarın bu kitabındaki karakterleri, Doğu ve Batı'dan on yedi filozoftur. Bu kitapta anlatımda kendine has, yerleşik ve kökensel çağrışımlarla birlikte fantastik damardan beslenen felsefi dil dikkat çeker (Su, 2016: 49).

Hasibe Çerko’nun ikinci öykü kitabı Diana’nın Kanlı Kavakları 2013’te yayımlandı. On üç öyküden oluşan bu kitabında çoksesli çağrışımların en uzak, en yaban, en kaotik simgelerine yüklenme peşinde bir yazarla karşılaşırız. İlk kitaba sinmiş destansı dil, bu kitapta da hâkimdir. Herhangi bir kalıba sığmayan şiir ve müzik duyuşunun filizlendiği öyküler fantastik, alegorik, masalsı unsurlarla yüklüdür. Necip Tosun bu kitapla ilgili şu değerlendirmeleri yapar: “Öykülerde özellikle kadınların yalnızlaşma serüveni iç burkan bir derinlikle işlenir. Bir ait olma, yurt edinme, sürgünlük, yabancılaşma kavramları etrafında insanlar ve nesneler hikâye edilir. Duyarlıkları iyice incelmiş bu kahramanlar kaba dünyada kendilerine ait bir yer, yurt bulamazlar. Kırılgan yapılarıyla kaçınılmaz olarak yalnızlığa sürüklenirler… Hayatı anlamlandırma çabaları yalnızlık ve acı etrafında dönen duygusal ağırlıklı öyküler akışkanlık, yoğunluk, bütünlük içinde varolurlar. İnsanlar arasındaki iletişimsizlik, kıyıcılık, merhametsizlik, iç burkan bir derinlikle işlenir. Öykülerinde derin ve imgesel anlatım belirleyicidir.” (Tosun, 2015:304-305).

2015’te basılan Leyla, yazarın üçüncü öykü kitabıdır. Leyla’da düş evreninin sisli atmosferinde yürüyormuşçasına gizemli, imgesel ve ezgili bir dil kullanan Çerko, kelimelerin saydamlaştığı ahenkli ve ritimli derinlikleri, varoluşlar dünyasını hedef almış görünmektedir. Yazar, kendisiyle yapılan bir konuşmada Leyla’daki öykülerini şu cümlelerle değerlendirmiştir: “Bana öyle geliyor ki nesne ve durumların gerisinde bütün bir doğanın kendine özgü bir yorumunu ortaya koymazsam tortulaşmış bir uzlaşımın ötesine uzanamayacak, yazının altüst ediciliğinin gücünden yararlanamayacaktım. O zaman öykünmeci realizmin suyuna bırakırdım sözcüklerimi. Ve kendiliğinden olmayan ödünç kavramlarla ne doğanın ne de insanın ayırıcı karakterini hiçbir zaman belirleyemezdim. Öykücü, kendi kelimelerini ve imgesini yaratmadığı sürece nesnel matematiksel düzlüklerin verdiğinden fazla bir şey var edebilir mi? Bu sualin yanıtını vermeksizin yazın uğraşına koyulmaktan kendimi daima geri çekmişimdir. …İmgesel olan, katı gerçekçilikle bir arada düşünülmemeli. Katı gerçekçilikte imgelerin yeni bir oluşumunu ve orientasyonunu göremeyiz. Sonsuzu, umudu algılayamayız.” (Arsal, 2017:142-143, 151). Rasim Özdenören, Leyla’ya dair fikirlerini şu cümlelerle belirtmiştir: “2016’nın en iyi hikâye kitabı Hasibe Çerko’nun Leyla adlı eseri. Öykülerinde kullandığı dil çok samimi. Kitaptaki hikâyelerin anlatım tarzı ve anlatımda Türkçeye getirdiği yenilikler ile pastoral olanı kentli diliyle ifade etmesini özgün buldum. (Özdenören, 22 Aralık 2016) . Kristal Kentler (2020)'de şehirlerin öyküsünü anlattı.

Hasibe Çerko, yayımladığı üç öykü kitabı ile son dönem Türk edebiyatının özgün isimlerinden biridir. Öykülerinde modern bir dil kullanan Çerko, felsefe ile öyküyü aynı potada birleştiren metinleri ile dikkat çekmektedir.

Kaynakça

Arsal, Leyla (2017). "Hasibe Çerko ile Öyküleri Üzerine", Hece Öykü, S.81, ss.140-151.

Su, Hüseyin (2016). Hikâye Anlatıcısı-İncelemeler, İstanbul: Şule Yay.

Tosun, Necip (2015). Günümüz Öyküsü-İncelemeler, İstanbul: Dedalus Yay.

Özdenören, Rasim (2016). Öyküye Dair Konuşma içinde, www.dünyabizim.com.tr, 22 Aralık 2016. (Erişim tarihi: 17.11.2017).

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. NECATİ TONGA
Yayın Tarihi: 08.04.2018
Güncelleme Tarihi: 02.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Us LekesiŞule Yay. / İstanbul2010Hikâye
Diana'nın Kanlı KavaklarıŞule Yay. / İstanbul2013Hikâye
LeylaBüyüyenay Yay. / İstanbul2015Hikâye
Kristal KentlerHece / Ankara2020Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ALİ ERCANd. 1931 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2FERHAT ALTAYd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3DELİ ŞÖHRET, Şöhret Yıldızd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4ÖZDİLEK, Hasan Özdilekd. 1971 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Pınar Selekd. 08 Kasım 1971 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Demet Çizmelid. 1971 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Fethi Ülküd. 1918 - ö. 10 Ekim 2002MeslekGörüntüle
8Göktürk Mehmet Uytund. 27 Eylül 1935 - ö. 2 Temmuz 2001MeslekGörüntüle
9İ. Galip Arcand. 3 Kasım 1894 - ö. 8 Ağustos 1973MeslekGörüntüle
10İsmail Ispartad. 1983 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Sırma Köksald. 1964 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12İsa Kayacand. 10 Eylül 1943 - ö. 16 Ekim 2014Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13HASİBE HATUNd. 1880/1885? - ö. 1945Madde AdıGörüntüle
14HASİBE RAMAZANOĞLUd. 1860 - ö. 1949Madde AdıGörüntüle
15Hasibe Aytend. 25 Eylül 1940 - ö. ?Madde AdıGörüntüle