Madde Detay
Hasibe Çerko
(d. 16 Kasım 1971 / ö. -)
Yazar, Öğretmen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Zahide Hanım ile çiftçi Durmuş Bey’in kızı olarak Niğde’de doğdu. İlk ve orta eğitimini Niğde/Çamardı’da tamamladı. Daha sonra lise öğrenimi için İstanbul'a gitti ve Validebağ Sağlık Meslek Lisesi’nde okudu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü'nü bitirdi. 1995’te İstanbul’un Gaziosmanpaşa ilçesinde felsefe öğretmenliğine başladı. Evli ve üç kız çocuğu annesi olan yazar, hâlen Kabataş Erkek Lisesi’nde felsefe öğretmenliği yapmaktadır.
İlk yazısı Medeniyet Mektebi adlı e-dergide yayınlanan Hasibe Çerko’nun ”Bir Sokrates Oyunu” adlı ilk öyküsü 2007'de Gri dergisinde çıktı. Daha sonra Hece, Hece Öykü, Karabatak, İtibar, Post Öykü, Türk Dili gibi dergilerde öykü ve yazılarını yayımlayan Hasibe Çerko, ilk öykü kitabı Us Lekesi’ni 2010'da çıkardı. Ölüm, fanilik ve isyan gibi temalar etrafında dolaşan yazarın bu kitabındaki karakterleri, Doğu ve Batı'dan on yedi filozoftur. Bu kitapta anlatımda kendine has, yerleşik ve kökensel çağrışımlarla birlikte fantastik damardan beslenen felsefi dil dikkat çeker (Su, 2016: 49).
Hasibe Çerko’nun ikinci öykü kitabı Diana’nın Kanlı Kavakları 2013’te yayımlandı. On üç öyküden oluşan bu kitabında çoksesli çağrışımların en uzak, en yaban, en kaotik simgelerine yüklenme peşinde bir yazarla karşılaşırız. İlk kitaba sinmiş destansı dil, bu kitapta da hâkimdir. Herhangi bir kalıba sığmayan şiir ve müzik duyuşunun filizlendiği öyküler fantastik, alegorik, masalsı unsurlarla yüklüdür. Necip Tosun bu kitapla ilgili şu değerlendirmeleri yapar: “Öykülerde özellikle kadınların yalnızlaşma serüveni iç burkan bir derinlikle işlenir. Bir ait olma, yurt edinme, sürgünlük, yabancılaşma kavramları etrafında insanlar ve nesneler hikâye edilir. Duyarlıkları iyice incelmiş bu kahramanlar kaba dünyada kendilerine ait bir yer, yurt bulamazlar. Kırılgan yapılarıyla kaçınılmaz olarak yalnızlığa sürüklenirler… Hayatı anlamlandırma çabaları yalnızlık ve acı etrafında dönen duygusal ağırlıklı öyküler akışkanlık, yoğunluk, bütünlük içinde varolurlar. İnsanlar arasındaki iletişimsizlik, kıyıcılık, merhametsizlik, iç burkan bir derinlikle işlenir. Öykülerinde derin ve imgesel anlatım belirleyicidir.” (Tosun, 2015:304-305).
2015’te basılan Leyla, yazarın üçüncü öykü kitabıdır. Leyla’da düş evreninin sisli atmosferinde yürüyormuşçasına gizemli, imgesel ve ezgili bir dil kullanan Çerko, kelimelerin saydamlaştığı ahenkli ve ritimli derinlikleri, varoluşlar dünyasını hedef almış görünmektedir. Yazar, kendisiyle yapılan bir konuşmada Leyla’daki öykülerini şu cümlelerle değerlendirmiştir: “Bana öyle geliyor ki nesne ve durumların gerisinde bütün bir doğanın kendine özgü bir yorumunu ortaya koymazsam tortulaşmış bir uzlaşımın ötesine uzanamayacak, yazının altüst ediciliğinin gücünden yararlanamayacaktım. O zaman öykünmeci realizmin suyuna bırakırdım sözcüklerimi. Ve kendiliğinden olmayan ödünç kavramlarla ne doğanın ne de insanın ayırıcı karakterini hiçbir zaman belirleyemezdim. Öykücü, kendi kelimelerini ve imgesini yaratmadığı sürece nesnel matematiksel düzlüklerin verdiğinden fazla bir şey var edebilir mi? Bu sualin yanıtını vermeksizin yazın uğraşına koyulmaktan kendimi daima geri çekmişimdir. …İmgesel olan, katı gerçekçilikle bir arada düşünülmemeli. Katı gerçekçilikte imgelerin yeni bir oluşumunu ve orientasyonunu göremeyiz. Sonsuzu, umudu algılayamayız.” (Arsal, 2017:142-143, 151). Rasim Özdenören, Leyla’ya dair fikirlerini şu cümlelerle belirtmiştir: “2016’nın en iyi hikâye kitabı Hasibe Çerko’nun Leyla adlı eseri. Öykülerinde kullandığı dil çok samimi. Kitaptaki hikâyelerin anlatım tarzı ve anlatımda Türkçeye getirdiği yenilikler ile pastoral olanı kentli diliyle ifade etmesini özgün buldum. (Özdenören, 22 Aralık 2016) . Kristal Kentler (2020)'de şehirlerin öyküsünü anlattı.
Hasibe Çerko, yayımladığı üç öykü kitabı ile son dönem Türk edebiyatının özgün isimlerinden biridir. Öykülerinde modern bir dil kullanan Çerko, felsefe ile öyküyü aynı potada birleştiren metinleri ile dikkat çekmektedir.
Kaynakça
Arsal, Leyla (2017). "Hasibe Çerko ile Öyküleri Üzerine", Hece Öykü, S.81, ss.140-151.
Su, Hüseyin (2016). Hikâye Anlatıcısı-İncelemeler, İstanbul: Şule Yay.
Tosun, Necip (2015). Günümüz Öyküsü-İncelemeler, İstanbul: Dedalus Yay.
Özdenören, Rasim (2016). Öyküye Dair Konuşma içinde, www.dünyabizim.com.tr, 22 Aralık 2016. (Erişim tarihi: 17.11.2017).
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. NECATİ TONGAYayın Tarihi: 08.04.2018Güncelleme Tarihi: 02.11.2020
Yayın Tarihi: 08.04.2018Güncelleme Tarihi: 02.11.2020
Güncelleme Tarihi: 02.11.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Us Lekesi | Şule Yay. / İstanbul | 2010 | Hikâye |
Diana'nın Kanlı Kavakları | Şule Yay. / İstanbul | 2013 | Hikâye |
Leyla | Büyüyenay Yay. / İstanbul | 2015 | Hikâye |
Kristal Kentler | Hece / Ankara | 2020 | Diğer |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | GALİBÎ, Hacı Âlim | d. ? - ö. 1898 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | MEHMET/KOCATÜRK, Mehmet Kocatürk | d. 1929 - ö. 2005 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | KIŞLAOĞLU/KARAKIŞLA/BORANOĞLU, Mehmet Dokucu | d. 05.01.1951 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Hakan Şarkdemir | d. 20 Agustos 1971 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Gülse Birsel | d. 11 Mart 1971 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Nurdan Beşergil | d. 1971 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Mehmet Halit Bayrı | d. 8 Şubat 1896 - ö. 27 Ekim 1958 | Meslek | Görüntüle |
8 | Kenan Biberci | d. 1965 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
9 | Yılmaz Erdoğan | d. 28 Haziran 1961 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
10 | Kerime Nadir Azrak | d. 5 Şubat 1917 - ö. 20 Mart 1984 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | Ümit Deniz | d. 1922 - ö. 14 Mayıs 1975 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Mustafa Köz | d. 1959 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | Hasibe Ayten | d. 25 Eylül 1940 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | HASİBE HATUN | d. 1880/1885? - ö. 1945 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | HASİBE RAMAZANOĞLU | d. 1860 - ö. 1949 | Madde Adı | Görüntüle |