Madde Detay
İSMAİL HAKKI, Bereket-zâde
(d. 1267/1851 - ö. 1337/1918)
yazar
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
7 Receb 1267/9 Mayıs 1851'de Zincirlikuyu’da Atîk Ali Paşa Mahallesi’nde doğdu. Babası, bugünkü Erzincan’ın Kemaliye ilçesinden Bereketoğulları ailesine mensup olan kapıçuhadarlığı yapmış el-Hâc Hasan Basrî Ağa (ö.1852)’dır. Ağabeyi Mehmed Râsim Bey, 12.08.1846 tarihinde doğmuş, iyi bir eğitim alarak çeşitli memuriyetlerde bulunmuş ve 30.05.1904 tarihinde ölmüştür. İlk eğitimini üvey babası Masalı Şeyh Mehmed Efendi’den alan İsmail Hakkı, Canfeda Hatun Mektebinde, Fatih’teki Hafız Paşa Mektebinde, Mülkiye Mektebinde ve Dârü’l-Fünûnda eğitim almıştır. Bir yandan geleneksel yöntemlere bağlı kalan medreselerde ve Batılı anlamda eğitim yapan mekteplerde öğrenim görürken bir taraftan da Şeyh Temîmî, Arnavut Tahsîn Efendi, Bingazili Ahmed Şetvân, Abdî Bey (Abdullâh er-Rûmî), Hâfız İsmâil Efendi, Basriyyûn Ahmed Efendi gibi dönemin ünlü isimlerinden dersler almıştır.Öğrencilik yıllarından itibaren İbret, Sırât-ı Müstakîm, Sebîlü’r-Reşâd ve Kelime-i Tayyibe başta olmak üzere, çeşitli gazete ve dergilerde ilmî, fikrî ve siyasî makaleler yazmıştır. 1873’te İbret gazetesi kapatılınca Namık Kemal’le birlikte sürgüne gönderilmiştir. Aslen hukukçu olmakla birlikte, sürgüne gönderildiği Akka’da bir süre öğretmenlik, 1876-1878 yılları arasında Akşehir’de kaymakamlık yapmıştır. 1878 yılından vefat ettiği 1918 yılına kadar hukuk alanında çeşitli görevler almıştır.
Almış olduğu çok yönlü eğitim onun değişik konularda eser vermesinde ve konulara farklı açılardan bakabilmesinde etkili olmuştur. Arapça, Farsça, Fransızca, Rumca bilen İsmail Hakkı belagat, imla, noktalama, tarih, din, fıkıh gibi konularda telif ve tercüme 13 mensur eser (Esrâr-ı Belâgat, Meşveret, Osmanlı Sarfının Mebâdîsi, Yâd-ı Mâzî, Bekâ-yı Saltanat-ı Osmâniyye, Envâr-ı Kur’ân, İsbât-ı Vâcib, Menâkıb-ı Seniyye, Metâlib-i Âliye, Necâib-i Kur’âniyye, Rehber-i Sa’âdet, Suriye Muzafferiyâtı, Tenâkuz-ı Fıkhî) kaleme almıştır. Bunun yanında bazı şiir denemelerinde de bulunmuştur. Eserlerinde “İsmail Hakkı” ve “Hakkı” isimlerinin yanında, “Muhsin” takma adını kullanmıştır.
Kaynakça
Akün, Ömer Faruk (1972). Namık Kemal’in Mektupları. İstanbul: İÜ Edebiyat Fakültesi Yay.
Aydoğan, Bedri (2003). “Namık Kemal’in Magosa Sürgünlüğü”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü e-Dergisi 12/12: 15-28.
Güven, Mümtaz Habip (hzl.) (1997). Bereketzâde İsmail Hakkı Yâd-ı Mâzî. İstanbul: Nehir Yay.
Gürbüz, Mehmet (2008). “Bereketzâde İsmail Hakkı’nın İmlâ Konusundaki Görüşleri”. Turkish Studies 3/6: 320-336.
Gürbüz, Mehmet (2010). Esrâr-ı Belâgat’ta Fesahata Dair”. Adıyaman Üniversitesi Ulusal Eski Türk Edebiyatı Sempozyumu (15-16 Mayıs 2009 - Adıyaman) – Bildiriler. Edt. Süleyman Çaldak, İ. Halil Tuğluk. Ankara: Adıyaman Üniversitesi Yay. 333-348.
Okuyan, Mehmet (1994). “Bereketzâde İsmail Hakkı”. İslam Ansiklopedisi. C. 5. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 490.
Özel, Mustafa (2002). “Son Dönem Osmanlı Tefsir Tarihinden Bazı Portreler II”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XVI: 124.
Yiğitoğlu, Osman (2005). Bereketzâde İsmail Hakkı (1851-1918) ve Anılarına Göre Son Dönem Osmanlı Toplumu. Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. MEHMET GÜRBÜZYayın Tarihi: 05.06.2013Güncelleme Tarihi: 01.12.2020Eserlerinden Örnekler
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 05.06.2013Güncelleme Tarihi: 01.12.2020Eserlerinden Örnekler
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 01.12.2020Eserlerinden Örnekler
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Efzayiş Suat Yalçın | d. 1894 - ö. 27 Ocak 1954 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | DERVİŞ, Derviş Mehmed Çelebi | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | İZZET, Enderunlu İzzet Bey, İstanbullu | d. 1780 - ö. 1823 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | MEHMED ES'AD BEY, Pîrî-zâde | d. 1851 - ö. 1919 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Faik Reşad | d. 26 Eylül 1851 - ö. 26 Haziran 1914 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | GÜLAM HAYDAR (SEFİL HAYDAR) | d. 1851 - ö. 1914? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | MEHMED ES'AD, Amasyalı | d. 1878 - ö. 1918 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | ZİYÂ, Yûsuf Ziyâ | d. 1854 - ö. 1918 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | RE'FET BEY, Bereketoğlu | d. 1870 - ö. 1918 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | SÂDIK, Ebu’s-Suûdzâde Mehmed Sâdık Efendi | d. 1620 - ö. Şubat 1672 | Meslek | Görüntüle |
11 | FEHÎM, Hoca Süleymân | d. 1789 - ö. 1846 | Meslek | Görüntüle |
12 | SADRÎ | d. ? - ö. 1585 | Meslek | Görüntüle |
13 | AVNÎ, Demirci-zâde Mehmed Avnî Efendi | d. 1810 - ö. 1849 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | HİLMÎ, Feyzî-zâde Hilmî Efendi | d. 1810? - ö. 1854 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | CÂMİ'Î | d. ? - ö. 19. yy. | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | NÜZHET, İsmâîl | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | MUSTAFÂ VEHBÎ, İmâm-zâde | d. ? - ö. 1877 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | GÂLİB, İzzet Beyzâde İsmâil Gâlib Bey | d. 1829 - ö. 1855 ds. | Madde Adı | Görüntüle |