Madde Detay
BAHÂEDDÎN, Zîver Paşa-zâde Yûsuf
(d. 1267/1851 - ö. 1334/1916)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Yusuf Bahâeddîn'dir. Şiirlerinde Bahâ mahlasını kullandı. 1851 yılında İstanbul'da doğdu. Şeyhülharem Zîver Paşa'nın oğlu olduğu için Zîver Paşa-zâde olarak tanındı. Annesi Nefîse Hanım Çerkes'ti. Cağaloğlu Sıbyan Mektebi'nde ve Dâru'l-Ma'ârif'te okudu. Darulmuallimîn'de de bir süre okumuş ise de tamamlayamadığı için diploma alamamıştır. Babasının görevi nedeniyle onunla Hicaz'a gitti. Babasının ölümü üzerine İstanbul'a döndü. Ağabeyi Mehmed Salâhaddîn Bey (ö.1285) tarafından yetiştirildi. Ağabeyi Salâhaddîn Bey'in kayınbiraderi Ali Paşa-zâde Reşîd Bey'le beraber Fransızca öğrendi. 1864'te rütbe-i sâlise ile Divan-ı Hümayun kaleminde memur oldu. Sonra Mühimme, Hâriciye, Muhasebe, Dış Yazışmalar, Devlet Şurası Mazbata ve Adliye Muhâkemât Dairesi kalemlerinde çalıştı. 1873'te Devlet Şurası mülazimliğine atandığı sırada hastalandı, memuriyyetten istifa etti ve üç yıl çalışamadı. Bu sırada kışı geçirmek üzere Mısır'a gitti. 1876'da Edirne vilayetine bazı tahkikat ve ıslahat icrasına memur edilen Raif Efendi'nin (Paşa) kâtibi olarak Edirne'de bir ay kadar görev yaptı. Sonra Ziyâ Paşa'nın mühürdarı olarak Şam'a gitti. Paşa Konya'ya gidince ailesiyle beraber Konya'ya gidemeyip Şam'da kaldı. A'şar müfettişliğine getirildi. Altı ay sonra açıkta kaldı. İstanbul'a döndü. Rütbesi yükseltilerek 1878'de rütbe-i mütemâyizî ile Suriye vilayeti mektupçuluğuna atandı. Cevdet, Midhat, Hamdi Paşaların oradaki valiliklerinde maiyetlerinde bulundu. 1884'te Aydın vilayeti mektupçusu oldu. Kendisi Şam'da iken eşinin İstanbul'da vefatı üzerine üç sene kadar bekâr kaldı, sonra 1882'de Recâî-zâde şair Celâl Bey'in kızı İclâl Hanım'la evlendi. Siroz, Dedeağaç ve Yozgat mutasarrıflığına getirildi. Memdûh Paşa'nın şikâyeti üzerine Yozgat mutasarrıflığından azledildikten iki gün sonra Hüdavendigar, dört yıl sonra da Ankara vali yardımcılığına getirildi. Birkaç ay sonra Defter-i Hâkânî Nezareti muavinliğine atandı. 1901'de Maliye Meclisi üyesi oldu. Meşrutiyetin ilanından sonra Meclis-i Maliye'nin ilgası üzerine açıkta kaldı. Sonra emekli edildi. 1916 yılında İstanbul'da vefat etti. Yenikapı Mevlevihanesi kabristanına defnolundu.
İbnü'l-Emin'e göre Bahâeddîn kumral sakallı, orta boylu, zayıf, pederinden sağırlığı tevarüs etmiş, dürüst, iffetli, nazik, muktedir, meslek sahibi muhterem bir zat idi. Hiddet ve inadından şikâyet edenler vardı. Şiirleri orta seviyededir. (1988: 174).
Eserleri şunlardır:
1. Mecmû'a-i Eş'ârım: Yazma hâlindedir, basılmamıştır. Kendi yazısı ile olan yegâne nüsha İbnü'l-Emin'e göre oğlu Zîver Bey'dedir. Şiirlerinin çoğu uzundur.
2. Sergüzeşt-i Şi'r-i Osmânî: 205 beyitten oluşan bu eseri 1311 Kânûn-ı Evvel'inde Bursa Gazetesi'nde neşrolunmuştur.
3. Sünûsî-i Asgar: Mensur bir mersiyedir. Eserin sonunda bir manzume vardır. 14 sayfa olan bu eser 1330'da İstanbul'da basılmıştır.
Hüseyin Hüsameddîn Evkâf-ı Hümâyun Nezâretinin Târihçe-i Teşkilâtı ve Nuzzârın Terâcim-i Ahvâli adlı eserde Yûsuf Bahâeddîn'in tarih, edebiyat ve terâcim ahvâline dair telif ve tercüme olarak matbu ve gayr-i matbu eserleri olduğunu bildiriyorlar (1335: 64).Yûsuf Bahâeddîn ayrıca babası Zîver Paşa'nın eserlerini ön sözlerini de yazarak Âsâr-ı Zîver Paşa, Dîvân ve Münşe'ât adıyla İstanbul'da 1313'te ve Zeyl-i Âsâr-ı Zîver Paşa adıyla 1314'te yine İstanbul'da bastırmıştır.
Kaynakça
Arslan, Mehmet (2009). Zîver Paşa, Divan ve Münşe'ât. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yay.
Cunbur, Müjgan (2002)."Bahâeddîn". Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. II. Ankara. AKM Yay. 139.
Ergun, Sadeddin Nüzhet (yty.). Türk Şairleri. C. II. İstanbul.
Hüseyin Hüsâmeddin - İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1335). Evkâf-ı Hümâyun Nezâretinin Târihçe-i Teşkilâtı ve Nuzzârın Terâcim-i Ahvâli. İstanbul.
İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul. Dergah Yay.
Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nail Tuman, Tuhfe-i Nâ'ilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I. Ankara: Bizim Büro Yay.
Selçuk, Hava (hzl.) (2008). Mehmed Zeki Pakalın, Sicill-i Osmânî Zeyli. C. IV. Ankara: TTK Yay.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1977). "Bahaeddin, Zîverpaşazâde". C. I. İstanbul: Dergah Yay. 288.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLANYayın Tarihi: 03.04.2014Güncelleme Tarihi: 01.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel (Namık Kemal Bey'e Nazire)
Adâletdir eğer a'mâline bünyâd lâzımsa
Hakîm ol akl u tedbîrinden istimdâd lâzımsa
Usûl-i zulm ile dünyâda bir şey pâydâr olmaz
Tevârîh-i selefden eyle istişhâd lâzımsa
Nedir bu keşmekeş te'vîl içün ahvâl-i âdemde
Bütün esbâb-ı hükm-i âleme üstâd lâzımsa
Tevahhuş eylemek câ'iz midir âyâ mehâlikden
Bu meydân-ı vegâda her-çi bâd-âbâd lâzımsa
Lüzûm ister felek ol rütbe ef'âlinde kim lâ-büd
Eder mazlûma da gaddâra da imdâd lâzımsa
Gam-ı çûn u çirâyı mutakâ terk etme lâzımdır
Cihânda her kime ömrün geçirmek şâd lâzımsa
Bahâ pîr-i Kemâl'e pey-rev olsunlar hüner-mendân
Eğer nazmen güzel bir mesleki îcâd lâzımsa
Bezm-i Telâkî Adlı Manzûmesinden
Zann u tahmînim meğer sâdıkmış ol şûh-ı cihân
Bezme gelmiş iltifât u zevk içün pür-iştiyâk
Bak şu tedbîr-i latîf ü hâl-i şefkat-kâra bak
Neşve-rîz olmakda hem çeşminde bir keyf-i nihân
Öyle hiss itdim ki bilmem yâre bühtân olmasın
Evvelâ takdîm-i hasret ba'dehû arz-ı niyâz
Kendisindense nüvâziş nükteli envâ'-ı nâz
Şimdi de mahfîce eylerken ona ifşâ-yı râz
Bir sükûn ister hevâdan başladı âheng-i sâz
Söyleyin bülbüllere gülşende efgân olmasın
Ûd âgûşunda baygın bir garâm-ı sîne-çâk
Nağmeler destinde kaynar cûy-bâr-ı âh u zâr
Hâle uygun şarkılarda pür-tebessüm işve-nâk
Gamze-i şûh ile îmâlar mı yapmaz dil-şikâr
Cân nasıl Allâh içün bu yâre kurbân olmasın
(İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul. Dergah Yay. 174, 175.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 03.04.2014Güncelleme Tarihi: 01.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel (Namık Kemal Bey'e Nazire)
Adâletdir eğer a'mâline bünyâd lâzımsa
Hakîm ol akl u tedbîrinden istimdâd lâzımsa
Usûl-i zulm ile dünyâda bir şey pâydâr olmaz
Tevârîh-i selefden eyle istişhâd lâzımsa
Nedir bu keşmekeş te'vîl içün ahvâl-i âdemde
Bütün esbâb-ı hükm-i âleme üstâd lâzımsa
Tevahhuş eylemek câ'iz midir âyâ mehâlikden
Bu meydân-ı vegâda her-çi bâd-âbâd lâzımsa
Lüzûm ister felek ol rütbe ef'âlinde kim lâ-büd
Eder mazlûma da gaddâra da imdâd lâzımsa
Gam-ı çûn u çirâyı mutakâ terk etme lâzımdır
Cihânda her kime ömrün geçirmek şâd lâzımsa
Bahâ pîr-i Kemâl'e pey-rev olsunlar hüner-mendân
Eğer nazmen güzel bir mesleki îcâd lâzımsa
Bezm-i Telâkî Adlı Manzûmesinden
Zann u tahmînim meğer sâdıkmış ol şûh-ı cihân
Bezme gelmiş iltifât u zevk içün pür-iştiyâk
Bak şu tedbîr-i latîf ü hâl-i şefkat-kâra bak
Neşve-rîz olmakda hem çeşminde bir keyf-i nihân
Öyle hiss itdim ki bilmem yâre bühtân olmasın
Evvelâ takdîm-i hasret ba'dehû arz-ı niyâz
Kendisindense nüvâziş nükteli envâ'-ı nâz
Şimdi de mahfîce eylerken ona ifşâ-yı râz
Bir sükûn ister hevâdan başladı âheng-i sâz
Söyleyin bülbüllere gülşende efgân olmasın
Ûd âgûşunda baygın bir garâm-ı sîne-çâk
Nağmeler destinde kaynar cûy-bâr-ı âh u zâr
Hâle uygun şarkılarda pür-tebessüm işve-nâk
Gamze-i şûh ile îmâlar mı yapmaz dil-şikâr
Cân nasıl Allâh içün bu yâre kurbân olmasın
(İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul. Dergah Yay. 174, 175.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 01.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel (Namık Kemal Bey'e Nazire)
Adâletdir eğer a'mâline bünyâd lâzımsa
Hakîm ol akl u tedbîrinden istimdâd lâzımsa
Usûl-i zulm ile dünyâda bir şey pâydâr olmaz
Tevârîh-i selefden eyle istişhâd lâzımsa
Nedir bu keşmekeş te'vîl içün ahvâl-i âdemde
Bütün esbâb-ı hükm-i âleme üstâd lâzımsa
Tevahhuş eylemek câ'iz midir âyâ mehâlikden
Bu meydân-ı vegâda her-çi bâd-âbâd lâzımsa
Lüzûm ister felek ol rütbe ef'âlinde kim lâ-büd
Eder mazlûma da gaddâra da imdâd lâzımsa
Gam-ı çûn u çirâyı mutakâ terk etme lâzımdır
Cihânda her kime ömrün geçirmek şâd lâzımsa
Bahâ pîr-i Kemâl'e pey-rev olsunlar hüner-mendân
Eğer nazmen güzel bir mesleki îcâd lâzımsa
Bezm-i Telâkî Adlı Manzûmesinden
Zann u tahmînim meğer sâdıkmış ol şûh-ı cihân
Bezme gelmiş iltifât u zevk içün pür-iştiyâk
Bak şu tedbîr-i latîf ü hâl-i şefkat-kâra bak
Neşve-rîz olmakda hem çeşminde bir keyf-i nihân
Öyle hiss itdim ki bilmem yâre bühtân olmasın
Evvelâ takdîm-i hasret ba'dehû arz-ı niyâz
Kendisindense nüvâziş nükteli envâ'-ı nâz
Şimdi de mahfîce eylerken ona ifşâ-yı râz
Bir sükûn ister hevâdan başladı âheng-i sâz
Söyleyin bülbüllere gülşende efgân olmasın
Ûd âgûşunda baygın bir garâm-ı sîne-çâk
Nağmeler destinde kaynar cûy-bâr-ı âh u zâr
Hâle uygun şarkılarda pür-tebessüm işve-nâk
Gamze-i şûh ile îmâlar mı yapmaz dil-şikâr
Cân nasıl Allâh içün bu yâre kurbân olmasın
(İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul. Dergah Yay. 174, 175.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Gazel (Namık Kemal Bey'e Nazire)
Adâletdir eğer a'mâline bünyâd lâzımsa
Hakîm ol akl u tedbîrinden istimdâd lâzımsa
Usûl-i zulm ile dünyâda bir şey pâydâr olmaz
Tevârîh-i selefden eyle istişhâd lâzımsa
Nedir bu keşmekeş te'vîl içün ahvâl-i âdemde
Bütün esbâb-ı hükm-i âleme üstâd lâzımsa
Tevahhuş eylemek câ'iz midir âyâ mehâlikden
Bu meydân-ı vegâda her-çi bâd-âbâd lâzımsa
Lüzûm ister felek ol rütbe ef'âlinde kim lâ-büd
Eder mazlûma da gaddâra da imdâd lâzımsa
Gam-ı çûn u çirâyı mutakâ terk etme lâzımdır
Cihânda her kime ömrün geçirmek şâd lâzımsa
Bahâ pîr-i Kemâl'e pey-rev olsunlar hüner-mendân
Eğer nazmen güzel bir mesleki îcâd lâzımsa
Bezm-i Telâkî Adlı Manzûmesinden
Zann u tahmînim meğer sâdıkmış ol şûh-ı cihân
Bezme gelmiş iltifât u zevk içün pür-iştiyâk
Bak şu tedbîr-i latîf ü hâl-i şefkat-kâra bak
Neşve-rîz olmakda hem çeşminde bir keyf-i nihân
Öyle hiss itdim ki bilmem yâre bühtân olmasın
Evvelâ takdîm-i hasret ba'dehû arz-ı niyâz
Kendisindense nüvâziş nükteli envâ'-ı nâz
Şimdi de mahfîce eylerken ona ifşâ-yı râz
Bir sükûn ister hevâdan başladı âheng-i sâz
Söyleyin bülbüllere gülşende efgân olmasın
Ûd âgûşunda baygın bir garâm-ı sîne-çâk
Nağmeler destinde kaynar cûy-bâr-ı âh u zâr
Hâle uygun şarkılarda pür-tebessüm işve-nâk
Gamze-i şûh ile îmâlar mı yapmaz dil-şikâr
Cân nasıl Allâh içün bu yâre kurbân olmasın
(İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul. Dergah Yay. 174, 175.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | SÂMİH, Nasûhî-zâde Mehmed Sâmih Efendi | d. ? - ö. 1894 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | MÜNİRÎ, Hüseyin Münîrî Efendi | d. ? - ö. 1703-04 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | AHTERÎ | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | KUL SABRİ/GARİP ALİ/SABRİ, Ali | d. 1851 - ö. 1931 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | HIFZÎ | d. 1851 - ö. 1892 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ÂTIF, Kuyucaklı-zâde Mehmed Âtıf | d. 1851 - ö. 1898 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | NİDÂÎ, Ali | d. 1878 - ö. 1916 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | HEVÂYÎ, İbrâhim | d. 1873 - ö. 1916 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | ÖMER NÂCÎ | d. 1878 - ö. 1916 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | HAKKI, Mehmed Hakkı Bey, Adanalı | d. 1853 - ö. 1912 | Meslek | Görüntüle |
11 | LÂMÎ PAŞA | d. 1816? - ö. 1896 | Meslek | Görüntüle |
12 | GÂLİB, Abdulhalîm Gâlib | d. ? - ö. 1876 | Meslek | Görüntüle |
13 | RAHMÎ, Gebeli-zâde | d. ? - ö. 19. yüzyıl | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | SÂFÎ, Mustafâ | d. 1862 - ö. 1901 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | MEHMED ABDURRAHMAN, İzmirli | d. ? - ö. 19. yy. | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | SÂM MİRZA | d. 1517 - ö. 1567 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | RÂŞİD, Mehmed Râşid Efendi, İstanbullu | d. 1803 - ö. 1873 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | MEHMED, Molla Ahmed-zâde Mehmed Çelebi | d. ? - ö. Eylül 1704 | Madde Adı | Görüntüle |