Madde Detay
KÂSIMÎ, Kerküklü
(d. 1200/1785 - ö. 1261/1845)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
1200/1785 yılında Kerkük'te doğmuştur. Asıl adı Kâsım olup bunu mahlas olarak da kullanmıştır. Ayrıca şiirlerinde Seyyid Kâsım, Kâsımî ve Seyyid Kâsımî şeklinde mahlas görülmektedir. Kerküklü bir marangozun oğlu olan şair kendisi de marangozluk mesleğiyle hayatını kazandı. Ömrü boyunca Kerkük'ten hiç ayrılmadı. Tasavvuf ehli olan şair kendisini ibadete verdi. Tasavvufi tarikatı olmakla beraber hangi tarikata bağlı olduğu bilinmemektedir. Ancak kendisi bir aralık Abdalân'da oturan Şeyh İsmâ'il adlı zattan tarikat aldığını söylemektedir. 1261/1845 yılında Kerkük'te vefat eden Kâsımî Kerkük Kalesi'nde Hasan Mekkî Camii haziresine defnedilmiştir.
Bir Dîvân'ı olduğu bildirilmektedir. Kaside, tarih, gazel ve rubailerden oluşan ve müellif hattı olan 398 sayfalık mürettep Dîvân'ı Ata Terzibaşı'nın özel kütüphanesindedir. Terzibaşı'nın ifadesine göre bu Dîvân'da her sayfada ortalama 22 beyit bulunmaktadır ki bu da Dîvân'ın oldukça hacimli, 8000 beyit civarında olduğunu göstermektedir (1963: 87).
Kâsımî yazdığı kaside şeklindeki medhiyeleri karşılığında caize kabul etmediğini, hatta bir şiirinde bir oldu bitti karşısında kalarak hayatında ilk defa memduhundan ister istemez bir armağan aldığını fakat bundan dolayı da çok üzüldüğünü belirtmektedir. Şiirlerinde sünni akideleri göze çarpan Kâsımî, Osmanlı şairlerini taklit etmekle beraber Fuzûlî ve Nesîmî'nin de etkisinde kaldı fakat Türkmen şivesinden de kurtulamadı. Ata Terzibaşı'na göre Kâsımî, Kerkük'te yetişmiş şairler arasında orta seviyeli bir şair olmakla beraber Kerkük'te zamanının ileri gelen bir şairi sayılırdı. Dîvân'ının ilk yaprağının kenarına yazılan takrizler onu yaşadığı dönemin Kerkük'te en büyük şairi olarak tanıtmaktadır. Dîvân'ındaki birkaç Farsça şiiri onun bu dilde de edebi kudretini gösterir (Terzibaşı 1963: 86). Çok sayıdaki tarih manzumeleri döneminin önemli olaylarına ve şahıslarına ışık tutmaktadır.
Kaynakça
Ata Terzibaşı (1963). Kerkük Şairleri. C. I. Kerkük.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 11.06.2014
Güncelleme Tarihi: 01.12.2020
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Leblerin şehd ü şekerden kand-i halvâdan lezîz
Kâmetin serv ü sanavberden ve tûbâdan lezîz
Gonca-i terdir yanagın kim hemîşe tâzedir
Ya karanfüldür açılmış verd-i ra'nâdan lezîz
Gerdenindir sîm yâ kâfûr yâ billûrdur
Nâz ile reftâr ider gül-berg-i mînâdan lezîz
Kaşların kavs-i kuzahdır yâ hilâl-i mâh-ı nev
Karşu durmuş birbirine tâk-ı kisrâdan lezîz
Gözlerin bir dürr-i deryâdır sadefden var olup
Yâ zuhal yâ müşterîdir gökde zehrâdan lezîz
Hâk-i kûyun âşıka ey dilber-i sîmîn-beden
Hoş gelür tahkîkde firdevs-i a'lâdan lezîz
Bir nigâh-ı merhamet-bahşınla şâd itsen beni
Sûz-ı aşkın seyl-i çeşmim kıldı deryâdan lezîz
Âferîn ey Kâsımî bu lafz-ı şekker-bârına
Kim gelür aşk ehline nutk-ı Mesîhâ'dan lezîz
(Ata Terzibaşı (1963). Kerkük Şairleri. C. I. Kerkük. 93-94.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | HÂKÎ, Muhammed Hüseyin, On İki İlim Molla | d. ? - ö. 1858-59 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | MUSTAFA GÖKKAYA | d. 1910 - ö. 18.03.1983 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Necmettin Necip Esin | d. 1912 - ö. 12 Ağustos 1987 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | TAKÎ, Seyyid Mehmed Takiyüddîn Efendi | d. 1785 başları - ö. 1835’ten sonra | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | FENNÎ, Gazi Ahmed Paşa-zâde | d. 1785-86 - ö. Ağustos 1808 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | AŞKÎ, Mustafa | d. 1785-1789 - ö. 1871-1877 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | ÜVEYSÎ/VEYSÎ, Cehân | d. 1779 - ö. 1845 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | DERTLİ, İbrahim | d. 1772 - ö. 1845 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | FENNÎ, Mehmed Timur Fennî Efendi | d. ? - ö. 1845 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | RAGMÎ, Şeyh Mehmed Ragmî Efendi | d. ? - ö. 1753-54\'te hayatta | Meslek | Görüntüle |
11 | ADÎMÎ, Miftâhî-zâde Şeyh Ahmed Adîmî Efendi | d. ? - ö. 1661-62 | Meslek | Görüntüle |
12 | İBN-İ İSA, İlyas Saruhanî | d. 1496-1497 - ö. 1553-1554 | Meslek | Görüntüle |
13 | RİF’AT, Hasan Rif’at Efendi | d. 1847 - ö. 1917 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | ZÂRÎ, Hanyalı Abdülvehhâb | d. ? - ö. 19. yy. | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | SABRÎ, Hüseyin Sabrî | d. ? - ö. 19. yy. | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | FERDÎ, Hoca Ferdî Çelebi | d. ? - ö. 1815 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | GÂ'İBÎ, Şeyh Mustafa | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | VÜCÛDÎ, Ahmed Vücûdî Efendi | d. ? - ö. 1658-59 | Madde Adı | Görüntüle |