Leyla Saz

(d. 1850 / ö. 6 Aralık 1936)
Şair, yazar
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbul’da doğdu. Osmanlı’nın önemli devlet adamlarından İstanbul şehremini, sertabib-i şehriyarî, şair İsmail Hakkı Paşa ile Nefise Hanım’ın kızıdır. Dört yaşındayken kız kardeşi Fatma ile birlikte Sultan Abdülmecit’in kızı Münire Sultan’ın nedimesi olarak saraya girdi. Yedi yıl sarayda kaldı. İlk eğitimini sarayda aldı. Atina Darülfünun hocalarından Elizabeth Vasilaki Kontaksaki’den Rumca ve Fransızca; Kandiyeli Esad Efendi’den yazı; Giritli Kutbî Efendizade Sadık Efendi’den şiir ve aruz; Matmazel Ramao, Nikogos Ağa ve Medenî Aziz Efendi’den musiki dersleri aldı. Arapça ve Farsça öğrendi. 1869’da Vilayet Mektupçusu şair Selim Sırrı Efendi ile evlendi. 6 Aralık 1936’da Kızıltoprak’ta vefat etti, Edirnekapı Şehitliği’ne defnedildi.

14 yaşındayken ilk şiir denemelerini verdi. 1881’de Hazine-i Evrak dergisinde ilk şiiri yayınlandı. Şairliğinden ziyade bestekârlığı ile öne çıktı. 200’den fazla şarkı besteledi. Bostancı’daki evinde çıkan yangın sebebiyle eserlerini kaybetti ve yeniden oluşturmak zorunda kaldı. Manzum ve mensur çok az eseri neşredildi. Hatıralarını yazarak 1921’de Vakit ve İleri gazetelerinde yayınladı. Bu yazılar oğlu Yusuf Razi Bey tarafından “Souvenirs De Leila Hanoum Sur Le Harem İmpérial” adıyla Fransızcaya, Landon Thomas tarafından “The Imperial Harem Of The Sultans” adıyla İngilizce’ye çevrildi. “Harem’in İçyüzü” ve “Anılar 19. Yüzyılda Saray Haremi” ismiyle Türkiye’de basıldı. Eser, Çek ve Alman diline de tercüme edildi. Hafızalarda kalan 35 şarkı notası Şamlı İskender tarafından Külliyyât-ı Mûsikî adıyla yayınlandı. Yılmaz Öztuna günümüze ulaşan şarkı, türkü ve marş formundaki 52 eserin listesini verdi. Solmuş Çiçekler (1928) adlı şiir kitabı Yusuf Razi Bey’in tanıtım yazısı ve Abdülhak Hamit Tarhan’ın takriziyle yayınlandı. (Özcan, 2003:158)

Kaynakça

Alkan İspirli, Serhan. (2007). “Osmanlı Kadınının Şiiri”, Turkish Studies, International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, Vol.2/4, s.445-454.

Ceyhan, Âdem. (2000) “Ahmed Muhtar Bey’in Şair Hanımlarımız İsimli Eseri”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 8, s. 339-340.

Çapanoğlu, Münir Süleyman. (1951). “Şair Bestekâr: Leylâ Hanım”, Resimli Radyo Dünyası, S. 52, s. 28-30.

İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1969). Son Asır Türk Şairleri, C. II, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, s. 886-891.

İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1958), Hoş Sadâ (Son Asır Türk Musikişinasları), İstanbul: Maarif Basımevi, s. 215-216.

Leyla Hanım (1996). Solmuş Çiçekler, (Haz. Nezih H. Neyzi), İstanbul: Peva Yayınları.

Leyla Hanım (Saz) (2008). Solmuş Çiçekler, (Haz. Serhan Alkan İspirli), Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.

Leyla Saz (1994), “The Imperial Harem Of The Sultans”, (Çev. Landon Thomas) İstanbul: Hil Yayınları.

Leyla Saz (1974), Harem’in İçyüzü, (Haz. Sadi Borak), İstanbul: Milliyet Yayınları.

Leyla Saz (2010), Anılar 19. Yüzyılda Saray Haremi, (Haz. Şen Sahir Sılan), İstanbul: Cumhuriyet Kitapları (Kurtiş Matbaacılık).

Mehmed Zihni. (1295), Meşâhîrü’n-nisâ, İstanbul, c. II, S.195-196.

Özcan, Nuri. (2003). “Leyla Saz” (mad.), TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 27, s. 157-158. İnternet Adresi: https://islamansiklopedisi.org.tr/leyla-hanim--bestekar [Erişim Tarihi: 12.02.2019].

Yazıcıoğlu, Tuba. (2011). “Tanzimat’ tan Cumhuriyet’e Leyla Saz Ve Eserlerinin Sosyolojik Analizi”. Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir: T.C. Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: UMMAHAN NERKİZ
Yayın Tarihi: 10.06.2019
Güncelleme Tarihi: 07.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Solmuş Çiçekler (Haz. Nezih H. Neyzi)Peva Yayınları / İstanbul1996Şiir
Souvenirs De Leila Hanoum Sur Le Harem İmpérial (Çev. Yusuf Razi Bey)Calmann-Lévy / Paris1925Hatıra

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1TÂLİ'Î, İshâk Tâli'î Efendid. ? - ö. 1660-61Doğum YeriGörüntüle
2Tülay Bilginerd. 07 Ocak 1947 - ö. 21 Nisan 2021Doğum YeriGörüntüle
3Özde Ünkand. 1963 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4KEL BAHŞİ, Annaberdi Aydoğduoğlud. 1850 - ö. 1923Doğum YılıGörüntüle
5FÂNÎ EFENDİ, Ebûbekir-zâde Mehmed Abdülbâkî Fânî Efendid. 1850 - ö. 1909 ds.Doğum YılıGörüntüle
6CELÂLÎ, Ahmedd. 1850 - ö. 1915Doğum YılıGörüntüle
7BİÇARE ABİDİNd. 1860 - ö. 1936Ölüm YılıGörüntüle
8NUTKÎ, Ali Nutki Babad. 1869 - ö. 1936Ölüm YılıGörüntüle
9HÜZNÎ BABA/HİZBÎ, Mehmed Bahaeddind. 1879 - ö. 1936Ölüm YılıGörüntüle
10Selâhattin Batud. 25 Aralık 1905 - ö. 24 Mayıs 1973MeslekGörüntüle
11Fikret Akınd. 1952 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Ali Galip Yenerd. 1963 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Mahmut Şevket Özdönmezd. 13 Temmuz 1873 - ö. 1954Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Raif Necdet Kestellid. 1881 - ö. 18 Ağustos 1937Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15İbrahim Alâettin Gövsad. 1889 - ö. 29 Ekim 1949Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Leyla Onatd. 30 Eylül 1942 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17HAYIR ŞAİR/ALİ/EMİNE, Rabia Leylad. 1953 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18LEYLÂ HANIMd. ? - ö. 1848Madde AdıGörüntüle