KÂMİL, Halil

(d. 1851 / ö. 1936)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Halil’dir. Palanlıoğulları namıyla bilinen bir ailedendir. 1851 yılında Tokat, Zile’de doğmuştur. Çok güzel saz çalan, doğaçlaması çok kuvvetli bir âşık olan Kâmil, geride oldukça güzel koşma ve destanlar bırakmıştır. 93 harbinde Ruslara esir düşmüş, iki yıl da Varşova'da kalmıştır. Esaretten kurtulup Zile’ye dönmüştür. Aynı zamanda bir Bektaşi dedesi olan Zileli Âşık Kâmil 1936 yılında vefat etmiştir.

Âşık edebiyatının yaşatılmasında da âşık kollarının önemi çok büyüktür. Usta âşık çırağını ve çevresindekileri etkileyebildiği gibi kolun dışında kalan âşıkların üzerinde de etkili olur. Böylelikle saza-söze yetenekli gençlerle, halkın âşıklık sanatına olan ilgileri artarak sürer. Bu görüş Âşık kolları üzerine ilki Eflatun Cem Güney tarafından başlatılıp bu güne kadar usta çırak geleneği ve âşık kolları üzerine yapılan araştırmalar ışığında doğrudur. Âşık kollarından: Emrah Kolu (Tokat – Kastamonu Yöresi), Ruhsatî Kolu (Sivas Yöresi), Dertli Kolu (Bolu – Çankırı – Kastamonu Yöresi), Sümmanî Kolu: (Erzurum Yöresi), Huzurî Kolu (Artvin Yöresi), Şenlik Kolu (Doğu Anadolu-Azerbaycan Yöresi), Derviş Muhammed Kolu (Malatya Yöresi), Pir Sultan Kolu (Sivas yöresi) ve Kâmil’in de içinde bulunduğu Talibî Kolu (Zile Yöresi) önemli âşık kollarıdır. Kâmil’in mensup olduğu kol, Talibî Kolu'dur. Zilelî Talibî, Zileli Fedaî, Ali, Seferoğlu, Esat, Raşit biçiminde benzer duygu ve düşünceleri, benzer tavırla saz ve sözlerine yansıtan âşıklardan oluşmaktadır. Kâmil’in ustası Talibî Kolunun usta âşıklarından İsmail’dir.

Medresede okumuş, sazı ve sözüyle çevrede isim yapmış, Panayır zamanı Zile’ye gelen âşıklarla Boğazkesen Âşıklar Kahvesi, Honoğlu Kahvesi ve Çardak Kahve’de atışmalara, âşık fasıllarına katılmış, en yakın arkadaşı ve kendisi gibi Âşık İsmail’in çırağı Âşık Rıfat ile tüm yurdu dolaşmıştır.

Aydın bir kimliğe de sahip olan Kâmil, toplumun sosyal değerlerini, inanç yapısını esas alarak bir nevi yaygın eğitim sağlamış, dünya görüşünde bireysel ve sosyal değerler bütününde dürüst, adil, çalışkan, sabırlı, bir yapı sergileyip pek çok âşıkta olduğu gibi: "Zile’den ayrılıp yanıp pişeli/Yaramın üstünden em eksik değil" biçiminde hem gurbet olgusunu ustaca işlemiş hem de aşk acısını dillendirmiştir. Âşıklığın ana teması aşkın, Kâmil’in de başına geldiği, onun da aşk elinden ıstıraplar çektiği şiirlerinde açıkça sergilenmektedir.

Kaynakça

Okay, Haşim Nezihi (1978). Zile Tarihi Folkloru ve Zileli Halk Ozanları. İstanbul: yyy.

Yardımcı, Mehmet (2004). 16. Yüzyıldan Günümüze İz Bırakan Zileli Şairler. Tokat: Zile Belediyesi Kültür Yay.

Yardımcı, Mehmet (2008). Başlangıcından Günümüze Türk Halk Şiiri, Anonim Halk Şiiri, Âşık Şiiri, Tekke Şiiri. Ankara: Ürün Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET YARDIMCI
Yayın Tarihi: 04.06.2018
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Gülsüm Işıldard. 19 Ekim 1949 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Mustafa Uçurumd. 10 Haziran 1973 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3ŞEYHÎ, Abdülmecîd Sivasîd. 1563 - ö. 1639Doğum YeriGörüntüle
4EDHEM, Kadı-zâde Edhem Efendid. 1851 - ö. 1912Doğum YılıGörüntüle
5GÜLAM HAYDAR (SEFİL HAYDAR)d. 1851 - ö. 1914?Doğum YılıGörüntüle
6EMRÎ, Murâd Emrî Efendi, Tırnavalıd. 1851 - ö. 1917Doğum YılıGörüntüle
7BİÇARE ABİDİNd. 1860 - ö. 1936Ölüm YılıGörüntüle
8SIRRÎd. 1870 - ö. 6 Şubat 1936Ölüm YılıGörüntüle
9SITKI, Hasand. 1858 - ö. 1936Ölüm YılıGörüntüle
10MİTHAT KARATAŞd. 1971 - ö. ?MeslekGörüntüle
11KUL MAHMUDd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
12CAHANGİR SENAN OĞLU KULİYEVd. 1960 - ö. ?MeslekGörüntüle
13HALİL, Halil Topçud. 1965 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14KUL AŞUR, Aşur Koçakd. 1932 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ÖZTÜRK, Mustafa Öztürkd. 1945 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16İSLAM, İslam Erdenerd. 1921 - ö. 25.11.1995Madde AdıGörüntüle
17FİKRİ/TORUN, Fikri Torund. 1969 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18HİCRANÎd. 1855-1860? - ö. 1918?Madde AdıGörüntüle