Madde Detay

Azerbaycan / Gence’de doğdu. Gence valisi olan babası Xudadat Bey, 1920 yılında Bolşevik yönetimi tarafından kurşuna dizildi. İlk eğitimini Gence’de aldı, sonrasında Bakü’ye gitti. 1928 yılında Darülmuaalim’i bitirdi. Hüseyin Cavit, Samed Vurgun gibi önemli isimlerden dersler aldı. 1930-1932 yılları arasında Bakü’de film stüdyosunda çalıştı. 1932’de Azerneşr’in sanat bölümünde çevirmenlik yaptı ve Bakü Elektrik Demiryolları Fabrikası’nda öğretmen olarak çalıştı. Aynı yıl Moskova Devlet Üniversitesi’nin Dil ve Edebiyat bölümünü kazandı. Buradaki eğitimini tamamladıktan sonra Bakü’ye döndü ve 1937-1939 yıllarında Çocuk Genç Yayınları’nda editörlük yaptı. Azerbaycan’ın ünlü şairi Resul Rıza ile 1932 yılında evlendi. 1934 yılında Azerbaycan Yazarlar Birliği’ne üye oldu. aynı yıl, Bakü’deki edebiyat dergilerinde ilk şiirleri yayımlandı. 1940 yılından sonra tamamen şairliğe ve ailesine ömrünü adadı. Hizmetlerinin karşılığında kendisine “Şeref Nişanı” madalyası verildi. Hayatının önemli bir bölümünü Sovyet rejiminin takibi ve baskısı altında geçirdi. 9 Temmuz 1981 yılında Bakü’de vefat etti (Süleymanlı, 2019: 6-12 ve İnternet 1).

İlk şiirlerinde dönemin siyasî atmosferinin getirdiği bir zorunluluk olarak toplumcu bir yaklaşımı benimsemek zorunda kaldı ve yeni kurulan Sovyet rejimini övdü. Şiirler ismini taşıyan ilk kitabında yer alan şiirler, Samed Vurğun, Süleyman Rüstem, Resul Rıza gibi Sovyet dönemi Azerbaycan şairlerinin şiirlerine benzer özellikler gösterdi. Bu kitaptaki dört şiirinde kadınların gerçek özgürlüğe Sovyet rejimi sayesinde kavuştuğdan bahsetti. Bununla birlikte Refibeyli’nin şiirlerinde görülen lirizm, onu dönemin diğer şairlerinden ayırdı. 1943 yılında çıkan Zafer Nağmesi isimli kitabında, II. Dünya Savaşı nedeniyle cepheye giden kahraman askerlerden ve onları bekleyen cesur kadınlardan bahseden şiirlere yer verdi. savaş temalı şiirlerinde vatan sevgisinden de bahsetti. 1940-50’li yıllarda Stalin’i öven şiirler yazmak zorunda kaldı. Sovyet coğrafyasına, Türkiye’ye ve Avrupa’ya yaptığı yolculuklar neticesinde seyahat temalı şiirler yazdı ve bunları 1957 yılında Yol Hatıraları isimli kitabında yayımladı.1959 yılında yayımlanan Şairin Kütüphanesinden isimli kitabında gazellere yer vererek klasik Azerbaycan şiir geleneğinin devamını sağladı. 1964 yılında yayımlanan Denizin Sesi Geliyor isimli kitabında çoğunlukla özgürlük, barış, mutluluk temalı şiirlere yer verdi. 1969 yılında Işıklı Dünyam ve Ana Sesi isimli iki şiir kitabı birden yayımlandı. 1974 yılında yayımlanan Güneşten Gençlik İstedim kitabında farklı vezin denemelerine yer verdi. Refibeyli, bir kadın ve annne olarak şiirlerinde kadınları daime yüceltti ve güçlü, mücadeleci kadınlardan bahsetti. Şiirlerinin önemli izleklerinden birisi olan doğa, şairin sıkıntılarını anlattığı ve toplumdan uzaklaşmak istediği zaman sığındığı bir kaçış mekânı olarak yer aldı. Deniz temalı şiirlerinde iç dünyasını okuyucuya açtı. Hayatının çeşitli dönemlerinde sevdiklerinden uzak kalması nedeniyle "hasret" temalı şiirler yazdı Şiirlerinde insan psikolojisinin inceliklerini kavrayarak bunları başarıyla yansıttı. Edebî tercümeyi de bir sanat eseri yaratmak gibi görerek Nevaî, Puşkin, Lermontov, Çehov gibi sanatçılardan başarılı tercümeler yaptı. (Süleymanlı, 2019: 12-36 ve Nebiyev, 2004: 4-15).