NİYAZÎ, İsmail

(d. 1257/1871 - ö. 1298/1911)
âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl ismi İsmail olan Âşık Niyazî imamlık yaptığı için yöresinde Molla İsmail olarak da tanınmıştır. Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı Oçipala (Gökçe) köyünde H. 1257/M. 1871 tarihinde doğmuştur. Ailesi, eğitimi ve hamisinin olup olmadığı konusunda bilgi bulunmayan Âşık Niyazî imamlık yaparak hayatını sürdürmüştür. Şiirleri kendi döneminde yazıya aktarılmadığı için günümüze çok azı ulaşabilmiştir; ancak devrinde yaşayan Huzurî, Zuhûrî ve Ermeni kökenli Cihanî gibi birçok âşıkla karşılaşmış ve atışmalar yapmıştır. Deyişleri ve güzel bağlama çalmasıyla bilinen Âşık Niyazî, H. 1298/M. 1911 yılında Oçipala (Gökçe) köyünde ölmüş ve burada toprağa verilmiştir (Karadeniz 2002: 410).

Artvin âşıklık geleneği içerisinde deyişleriyle önemli bir yer tutan Âşık Niyazî’nin etkilendiği âşıklar ve kendinden sonra etkilediği âşıklar konusunda herhangi bir kayıt yoktur (Öksüz 2013: 302). Âşık Niyazî, şiirlerinde sevgi, aşk, özlem, memleket sevgisi gibi konuları işlemiş yer yer tasavvufi terimlere de yer vermiştir. Kendisinin imam olması ve iyi bir dinî eğitim almış olması hasebiyle dinî içerikli şiirleri de az da olsa mevcuttur. Şiirlerinde akıcı ve sade bir dil kullanmıştır. Üslup açısından Artvin âşıklarının kullandığı üslubu kullanmış, Artvin doğasının ve canlı Karadeniz hayatının enerjisini ve coşkunluğunu şiirlerine taşımıştır. Memleket sevgisini anlattığı şiirlerinde Artvin’in güzelliklerini övmeyi ihmal etmemiştir. Söyleyiş açısından güçlü bir âşıktır.

Kaynakça

Karadeniz, Bekir (2002). Artvinli Halk Şairleri. Ankara: Artvin Kültür ve Yardımlaşma Derneği Yay.

Öksüz, Musa (2013). Artvin Âşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. TURGAY KABAK
Yayın Tarihi: 04.12.2013
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Benim

Gönülden isterim yâre gitmeyi

Kara duman çöker yoluma benim

Hararetten damarlarım kurudu

Almadım ismini dilime benim

 

Yâd bülbüller gezer bahçe bağında

Mevla’m al canımı yâr kucağında

Sevilecek kuçulacak çağında

Felek hasret koydu gülüme benim

 

Niyazî’yi felek kaptı destine

Derviş oldum girdim Abdal postuna

On dört ay yatırdın bir yan üstüne

Mevla’m merhamet kıl halime benim

Öksüz, Musa (2013). Artvin Âşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi. 302.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Hüseyin Lütfü Acard. 01 Temmuz 1946 - ö. 27 Temmuz 2005Doğum YeriGörüntüle
2EFKARÎ, Nebid. 1866 - ö. 1915Doğum YeriGörüntüle
3MERYALI/BİBER, Fatma Biberd. 1952 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4NELMÎ, Tahsînd. 1871-72 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Pertev Demirhand. 1871 - ö. 1964Doğum YılıGörüntüle
6Ahmet Mikdat Poyrazd. 1871 - ö. 26 Aralık 1939Doğum YılıGörüntüle
7AHMED, Konyalıd. ? - ö. 1911Ölüm YılıGörüntüle
8HİKMETÎ, Diğilli Mehmet Ağad. 1820/1836? - ö. 1899/1911?Ölüm YılıGörüntüle
9SIRRÎ, Nazlıoğlu Mustafa Sırrî Bîdârîd. 1839 - ö. 1911Ölüm YılıGörüntüle
10KADİR/ABDÜLKADİR, Abdülkadir Kamand. 1904 - ö. 1998MeslekGörüntüle
11SAİDÎ, Saidd. 1810 - ö. 1850MeslekGörüntüle
12SERVERÎ, Selimd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
13ŞEHRÎ, Şerifd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14CELÎLÎd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15NİHANÎ, Hasankaleli Saatçi Nihanid. 1876 (?) - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16RIZA MEZRELİd. 1895 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17EMRAH PAŞA OĞLU GÜLMEMEDOVd. 1913/1914? - ö. 1987Madde AdıGörüntüle
18İSYANÎ, İsmail Elçioğlud. 1848 - ö. 1944Madde AdıGörüntüle